تحقیقات جنایی
تحقیقات جنایی فرآیندی است که توسط آن مرتکب یک جرم یا جنایت مورد نظر از طریق جمع‌آوری حقایق یا شواهد شناسایی می‌شود.[۱]
اهداف تحقیقات جنایی
اهداف فرآیند تحقیقات جنایی عبارت‌اند از:
- تعیین اینکه یک جرم واقعاً ارتکاب یافته است یا خیر؛
- شناسایی و دستگیری مظنون.[۱]
مفهوم شناسی تحقیقات جنایی
اساساً، تحقیقات جنایی فرآیندی است که جرم کشف و مرتکب واقعی یا بالقوه جرم از طریق جمع‌آوری اطلاعات یا شواهد شناسایی می‌شود. پیشرفت‌های علم و فناوری به طور فزاینده‌ای نقش علم پزشکی قانونی و کمک‌های علمی را در تحقیقات جنایی افزایش می‌دهد. علوم مرتبط با تحقیقات جنایی از دیرباز سهم مهمی در این زمینه داشته‌اند. با این حال، استفاده از آن توسط پلیس باید به درستی مدیریت و سازماندهی شود تا بتواند کمک مؤثر و کارآمدی در کشف و پیشگیری از جرم داشته باشد. تکنیک‌های مورد استفاده برای تجزیه و تحلیل شواهد فیزیکی موجود در صحنه جرم مربوط به زمینه‌های مختلف است.
بازرسان باید به بررسی صحنه جرم نزدیک شوند که گویی این تنها فرصت آنها برای حفظ و بازیابی سرنخ‌های فیزیکی است. در واقع، تحقیقات جنایی یک تلاش چندوجهی است که شامل مطالعه حقایق ارائه‌شده توسط یک عمل مجرمانه یا الگوی رفتار مجرمانه است. سپس از این حقایق برای شناسایی، یافتن و اثبات گناه یا بی‌گناهی یک فرد استفاده می‌شود.
بازرسان صحنه جرم باید آگاهی و دانش کافی از علوم پزشکی قانونی به‌ویژه انگشت‌نگاری (بازیابی اثر انگشت نهفته صحنه جرم و تکنیک‌های شناسایی)، بالستیک (تشخیص علائم اسلحه و ابزار آن)، سرولوژی (مایعات بدن و پیشرفت در علم دی‌ان‌ای)، شواهد ردیابی (مو، الیاف، تجزیه و تحلیل مواد) و بازیابی و بررسی شواهد (اثر کفش، آج لاستیک و ...) داشته باشند. بازرسان باید به طور مداوم اطلاعات، شواهد و الگوهای واقعی را که در اختیار دارند، ارزیابی کرده و تناسب بین اطلاعات و شواهد را در نظر بگیرند. جزئیات کوچک در آغاز تحقیقات ممکن است به حقایقی اساسی تبدیل شوند که مؤید عناصر اثبات‌کننده یک جرم باشند.
بازرسان باید تحصیلات قابل‌توجه یا تحصیلات دانشگاهی در روانشناسی و جامعه‌شناسی داشته باشند. درک رفتار مجرمانه، به‌ویژه الگوهای ناهنجار و چگونگی تأثیر این الگوهای رفتاری بر تعامل اجتماعی، می‌تواند بینش‌های لازم را برای درک صحیح مکانیسم‌های محرک انگیزه در اختیار بازرس قرار دهد. به‌صورت خاص، پیشرفت‌های علم فناوری به طور فزاینده‌ای نقش علم پزشکی قانونی و کمک‌های علمی را در تحقیقات جنایی افزایش می‌دهد. تحقیقات ممکن است چندین بار در طول تحقیق تغییر مسیر دهد و سرنخ‌های فیزیکی که در ابتدا نامربوط تصور می‌شد، ممکن است برای حل موفقیت‌آمیز پرونده بسیار مهم باشند.
شواهد فیزیکی زمانی که شناسایی و به درستی بررسی شوند، بهترین چشم‌انداز را برای ارائه اطلاعات عینی و قابل اعتماد در مورد جنایت تحت بررسی ارائه می‌دهند. در تحقیقات جنایی، پرونده‌های قتل در جهت اینکه مشخص شود آیا ادامه روند تحقیقات نیازمند تمرکز بر جنبه‌های زندگی قربانی است یا خیر، همسر یا سایر اعضای خانواده و همچنین زندگی تجاری و اجتماعی قربانی باید به طور کامل بررسی شوند. در طی این مراحل، همچنین لازم است شواهد فیزیکی کشف‌شده از صحنه جرم در مطالعات قربانی‌شناسی مورد بررسی قرار گیرند.
بهره‌برداری از داده‌های دیجیتال و بانک اطلاعاتی ثبت‌شده جهت بررسی سوابق جنایی و پیشینه مظنونان یا شاهدان و تجزیه و تحلیل رایانه‌ای این اطلاعات در کارایی تحقیقات بسیار مؤثر است. این اطلاعات همراه با بررسی سوابق جنایی و اطلاعات حساس، می‌تواند اطلاعات فوق‌العاده‌ای در مورد هر فرد در اختیار سازمان‌های مجری قانون قرار دهد. برخی از این اطلاعات ممکن است در ارائه سرنخ‌ها و رفع چالش‌های تحقیقاتی مفید باشند و در شناسایی مظنون و پیش‌بینی رفتار آتی جانی به بازپرس جنایی کمک کنند.[۱]
مقالات مرتبط
منابع
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ رضایی گلوردی, علی; صادقی, آزاده (۱۴۰۳). "تحقیقات جنایی قتل‌های سریالی:چالش‌ها و راهکارها". پژوهشهای حقوقی. 23 (58). doi:10.48300/jlr.2023.388068.2302.