بررسی حقوقی تضمینات معاملات بورس

عنوان	بررسی حقوقی تضمینات معاملات بورس
رشته	حقوق خصوصی
دانشجو	مرضیه صفدری
استاد راهنما	جلیل قنواتی11
مقطع	دکتری
سال دفاع	۱۳۹۸
دانشگاه	دانشگاه تهران

بررسی حقوقی تضمینات معاملات بورس عنوان رساله ای است که توسط مرضیه صفدری، با راهنمایی جلیل قنواتی 11 در سال ۱۳۹۸ و در مقطع دکتری دانشگاه تهران دفاع گردید.

چکیده

تضمینات بورسی به منظور کاهش ریسک ناشی از نکول فعالان بازار سرمایه و فراهم نمودن اجرای تعهدات، به فراخور موضوع و متعهد انجام تعهد، انواع متفاوت و الزامات ویژه خود را دارد. این تضمینات به صورت های شخصی و مالی در معاملات بورسی مطرح و با وجود شباهت هایی با نهادهای مشابه خود در حقوق مدنی و تجاری، از لحاظ احکام و آثار متمایز می گردد. وجود این تضمینات در اکثر موارد شرط اساسی انعقاد قرارداد و یا فعالیت بورسی می باشد. در تضمین شخصی، ضامن دارای شخصیت حقوقی و از موسسات معتبر و ویژه ای انتخاب می شود و در مواردی انتخاب او به نظر مضمون عنه بستگی دارد. ویژگی های تضمینات شخص بورسی از جمله عدم اشتغال ذمه ضامن و متعلق تعهد و التزام او، استقلال تعهد ضامن و ضمانت از دین احتمالی، آن را نه تنها از ضمان عقدی قانون مدنی بلکه از سایر تضمینات شخصی نیز متمایز می سازد و ماهیتی ویژه به آن می بخشد. در این نوع تضمین، هیچ اشتغال ذمه ای چه به صورت نقل ذمه و چه ضم ذمه، برای ضامن ایجاد نمی شود و صرفا ضامن ملتزم به اجرای تعهد است. همچنین تعهد ضامن از تعهد مضمون عنه مستقل و نیازی به وجود دین و یا سبب دین ندارد و چه بسا در بازار اولیه بدون دین و یا سبب آن، التزام ضامن با انعقاد قرارداد ضمانت ایجاد می شود؛ درنتیجه تعهد به دینی است که در آینده بر ذمه متعهد مستقر می شود. علاوه برآن علم تفصیلی به شرایط و مسایل ضمانت برای ضامن ضروری است. در وجه تضمین به عنوان متفاوت ترین نوع تضمین مالی در بورس، مال اخذ شده به عنوان تضمین با توجه به نوسانات قیمت تعدیل می شود و در صورت کاهش میزان آن از حداقل مقرر، وثیقه گذار باید آن را تا سقف تعیین شده افزایش دهد. همچنین به واسطه تسویه روزانه این نوع تضمین بر اثر تغییرات قیمت، ممکن است امکان رجوع به وثایق حتی در موردی که تخلفی رخ نداده است فراهم گردد. در سایر تضمینات نیز علاوه بر آنکه، عینیت و وجود خارجی داشتن از ارکان مال مورد وثیقه نبوده، منافع مال نیز به عنوان وثیقه مورد پذیرش واقع شده است. بررسی نظام حقوقی تضمینات معاملات بورسی و مقایسه آن با نهادهای مشابه، علاوه بر ارایه تصویری روشن از اختصاصات این بازار در این خصوص و جلب اعتماد سرمایه گذاران، امکان طرح خلاءهای قانونی و بررسی اشکالات حقوقی و فقهی و درنتیجه حل آن را فراهم می سازد؛ علاوه بر آنکه زمینه به کارگیری قواعد حقوقی مفید و کارآمد آن را در بخش های دیگر بازار سرمایه ممکن می سازد.

کلیدواژه ها

• التزام
• معاملات بورس سهام