تحلیل مولفه های شکل گیری شاخصه ها و آثار پارادایم حقوقی با تاکید بر حقوق مدنی ایران

عنوان	تحلیل مولفه های شکل گیری شاخصه ها و آثار پارادایم حقوقی با تاکید بر حقوق مدنی ایران
رشته	حقوق خصوصی
دانشجو	احسان مومنی
استاد راهنما	مهدی شهابی11
مقطع	دکتری
سال دفاع	۱۳۹۹
دانشگاه	دانشگاه اصفهان

تحلیل مولفه های شکل گیری شاخصه ها و آثار پارادایم حقوقی با تاکید بر حقوق مدنی ایران عنوان رساله ای است که توسط احسان مومنی، با راهنمایی مهدی شهابی 11 در سال ۱۳۹۹ و در مقطع دکتری دانشگاه اصفهان دفاع گردید.

چکیده

این پژوهش از دریچه نظام معنایی پارادایم، با نگاهی بیرونی و استعلایی، به حقوق؛ خاصه حقوق مدنی، نگریسته و متمرکز بر مبانی نظری و با تاکید بر الگوی نظریه باری، روش فهمی زمینه مند و زمانه–مند از حقوق ارایه کرده است. هرچند عنوان رساله در ابتدا، کلیت و گستردگی آن را به ذهن متبادر می سازد اما شناخت ارکان و مولفه های پارادایم ساز حقوقی و اینکه پارادایم های حقوقی بعد از شکل–گیری، چه مشخصه هایی دارند و آثار آنها چه می باشد؛ مقدمات و اهم لوازم دستیابی به هدف فوق بوده و این تحقیق متمرکز و منحصر به این موارد است و از سویی مصادیق معطوف به گزاره های حقوق مدنی هستند. این پژوهش، پس از تبیین مفهوم پارادایم و با ریشه یابی عناصرِ مولِفِ پارادایم و روش پارادایمی، این روش را در حقوق به کاربسته است. اولین مولفه ی روش پارادایمی، تاریخ نگاری به این سبک است که مطابق با آن مورخ حقوقی، از این خطای رهزن پرهیز دارد که با پیش پندارهای امروزی به سمت گزاره های حقوقی برود. این مهم، مورخ را در بافتی قرار می دهد که قصد شناسایی آن را دارد؛ بنابراین گزاره های درون حقوقی (قواعد، اصول، نهادها، دکترین حقوقی، قراردادها، موجبات ضمان)، در رابطه با گزاره های برون حقوقی (اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، مذهبی، محیطی و غیره) درک و معنا شده و این یکی از دیگر مولفه های تاریخ نگاری پارادایمی است. این سبک، به گسست هایی که در ادوار حقوق صورت گرفته بی توجه نبوده و مسامحه تکامل گرایان حقوقی که تاریخ حقوق را یکسره می بینند، مرتکب نمی شود. سپس عمده مبانی و دستاوردهایی که به عنوان عناصر پارادایم ساز به حساب می آیند، شناسایی و ریشه یابی شده و نحوه ایجاد و شکل گیری پارادایم های حقوقی و فرایند آنها به تصویر کشیده شده است. در مقام مفهوم شناسی، با تامل در اصلِ معنای پارادایم، این نتیجه حاصل شد که منظور از پارادایم حقوقی چهارچوب ذهنی نیست. همچنین صرفا به معنای مبانی معرفت شناسی، انسان شناسی، ارزش شناسی و روش شناسی حقوقدانان نبوده؛ بلکه پارادایم حقوقی فضای معرفتی است که واقعیتی نهفته، روح بخش، سیطره افکن، هویت بخش، تاثیرگذار و نظم ده دارد. سپس کل گرایی حقوقی، سیستم گرایی حقوقی، قیاس ناپذیری و دوشانی بودن پارادایم های حقوقی به عنوان شاخصه ها و صفات پارادایم های حقوقی توصیف شده اند و نمود این مشخصه ها که در تک تک گزاره های حقوق مدنی متجلی بوده به تصویر کشیده شده اند. دستاورد نهایی اینکه، با ابتنای بر مفهوم منتخب از پارادایم، به نظر می–رسد ورود گزاره های نامتجانس پارادایم مدرنیته غربی، یک شیف پارادایمیِ ناقص در حقوق مدنی به وجود آورده است که حکایت از سلطه دو پارادایم موازیِ (رقیب و نامتجانس) دارد.

ساختار فهرست رساله

فصل اول طرح پژوهشی و مفاهیم بنیادین ۱–۱–طرح پژوهشی

۱–۱–۱–تبیین موضوع پژوهش

۱–۱–۲–تبیین چارچوب موضوع پژوهش

۱–۱–۳–پیشینه تحقیق

۱–۱–۴–اهمیت و ارزش تحقیق

۱–۱–۵– اهداف تحقیق

۱–۱–۶–سوال اصلی تحقیق

۱–۱–۷–سوال های فرعی تحقیق

۱–۱–۸–فرضیه اصلی تحقیق

۱–۲– مفاهیم

۱–۳– نگاه پارادایمی به علوم (تاریخچه)

۱–۳–۱– طرح پارادایم در علوم پایه

۱–۳–۲– پارادایم فراتر از علوم طبیعی (امکان طرح پارادایم در علوم انسانی و اجتماعی)

۱–۳–۲–۱– پارادایم در روانشناسی

۱–۳–۲–۲– پارادایم در فلسفه

۱–۳–۲–۳– پارادایم در علوم سیاسی

۱–۳–۲–۴– پارادایم در دانش فقه

۱–۴– پارادایم و مفاهیم دیگر

۱–۴–۱– پارادایم و علم

۱–۴–۲–پارادایم (روش پارادایمی) و روش فلسفی

۱–۴–۳–پارادایم (روش پارادایمی) و روش علمی

۱–۴–۴– پارادایم و تیوری

۱–۴–۵– پارادایم و ابزار علمی

۱–۴–۶– پارادایم و متدولوژی(روش شناسی)

۱–۴–۷–پارادایم و قواعد علمی

عنوان صفحه ۱–۵–مفهوم شناسی پارادایم های حقوقی

۱–۵–۱–پارادایم به مثابه چهارچوب ذهنی

۱–۵–۲–پارادایم به مثابه مبنا

۱–۵–۲–۱–تحلیل امکان انطباق این رویکرد با پارادایم حقوقی کوهنی

۱–۵–۲–۲–نتایج اتخاذ این رویکرد (تاسیس پارادایم حقوقی)

۱–۵–۲–۲–۱–ایجاد پارادایم عاریه ای

۱–۵–۲–۲–۲– ایجاد پارادایم درون حقوقی

۱–۵–۳–پارادایم به مثابه قلمرو مشترک هویت مند

فصل دوم مولفههای شکل گیری پارادایم های حقوقی با تاکید بر حقوق مدنی ۲–۱–سبک تاریخ نگاری حقوقی

۲–۱–۱– تاریخ نگاری پارادایمی(معرفی)

۲–۱–۲–مولفه های تاریخ نگاری حقوقی (حقوق مدنی) به سبک پارادایمی

۲–۱–۲–۱–تاریخ نگاری ضد ویگی

۲–۱–۲–۲–التقاط تاریخ نگاری درونگرایانه و برون گرایانه

۲–۱–۲–۲–۱–تاریخ نگاری برون گرایانه و درونگرایانه

۲–۱–۲–۲–۲–موضع تاریخ نگاری پارادایمی نسبت به تقسیم درونگرایانه و برونگرایانه

۲–۱–۲–۳–تاریخ نگاری به سبک گسستی (تقابل با داروینیسم حقوقی)

۲–۲–دستاوردهای علمی مشترک پارادایم ساز حقوقی

۲–۲–۱–ارزش

۲–۲–۱–۱–مفهوم

۲–۲–۱–۱–۱–نظریه نوعی و ذهنی و نسبی در باب ارزش

۲–۲–۱–۱–۲–نظریه ارزش های اخلاقی، زیباشناختی و دینی

۲–۲–۱–۱–۳–نظریه ارزش های ابزاری، غایی و میانجی

۲–۲–۱–۱–۴–ارزش های معرفتی و غیرمعرفتی

۲–۲–۱–۲–رابطه ارزش و علم

۲–۲–۱–۳–نقش ارزش به عنوان یکی از عناصر موثر در پارادایم حقوقی

۲–۲–۱–۳–۱–نقش ارزش ها در مقام ایجاد پارادایم حقوقی

عنوان صفحه ۲–۲–۱–۳–۲– نقش ارزش ها در مقام حیات پارادایم حقوقی یا دوران علم عادی حقوقی

۲–۲–۱–۳–۳–نقش ارزش ها در مقام انقلاب در پارادایم حقوقی

۲–۲–۲–جهان بینی

۲–۲–۲–۱–مفهوم

۲–۲–۲–۲–رابطه جهان بینی و علم

۲–۲–۲–۳–نقش جهان بینی به عنوان یکی از عناصر موثر بر پارادایم حقوقی

۲–۲–۳–ایدیولوژی

۲–۲–۳–۱–مفهوم

۲–۲–۳–۲–ایدیولوژی و علم

۲–۲–۳–۳–نقش ایدیولوژی به عنوان یکی از عناصر موثر بر پارادایم حقوقی

۲–۳–دورانهای علمی حقوقی

۲–۳–۱–دوران پیش پارادایم حقوقی

۲–۳–۲–ظهور پارادایم حقوقی و دوران علم عادی

۲–۳–۳–ایجاد بحران و تغییر پارادایم حقوقی

۲–۴–فرایند شکل گیری پارادایم های حقوقی

۲–۴–۱–چگونگی شکل گیری ساختار مسایل حقوقی

۲–۴–۱–۱–مدل های شکل گیری مسایل حقوقی

۲–۴–۱–۲– نقش پاردایم در طرح مسیله حقوقی

۲–۴–۱–۲–۱–نقش عناصر پارادایم ساز در شکل گیری مسیله حقوقی

۲–۴–۱–۲–۲–نقش پیشفرض ها در شکل گیری مسیله حقوقی

۲–۴–۱–۲–۳–نقش معلومات در طرح مسیله حقوقی

۲–۴–۱–۳–نقش مسیله حقوقی در پارادایم حقوقی

۲–۴–۲–پاسخگویی به مسیله حقوقی

۲–۴–۳–تحقیقات حقوقی عادی

۲–۴–۴–بسط پارادایم حقوقی

۲–۴–۵–سماجت چالش های بنیادین، ایجاد بحران و تغییر پارادایم حقوقی

عنوان صفحه فصل سوم شاخصه های پارادایم های حقوقی ۳–۱–کل گرایی حقوقی

۳–۲–سیستم گرایی حقوقی

۳–۳–قیاس ناپذیری و ترجمه ناپذیری پارادایم های حقوقی

۳–۴–منظوم بودن پارادایم های حقوقی

۳–۴–۱–برهان نظم و پارادایم حقوقی

۳–۴–۲–شکل گیری نظم در پارادایم حقوقی

۳–۵–دوشانی بودن پارادایم های حقوقی

۳–۵–۱–شان معرفتی درجه اول

۳–۵–۲–شان معرفتی درجه دوم

۳–۵–۳–عدم التقاط مستقیم معارف درجه اول و درجه دوم

۳–۵–۴–نگرش پارادایمی تلفیقی از معارف درجه اول و دوم حقوقی

فصل چهارم پارادایم شناسی حقوقی با تاکید بر پارادایم شناسی حقوق مدنی (آثار) ۴–۱–پارادایم شناسی حقوق مدنی در مقام تقنین یا قانونگذاری

۴–۲–پارادایم شناسی حقوق مدنی در مقام آموزش و تحقیقات حقوقی

۴–۳–پارادایم شناسی حقوق مدنی در مقام قضا

نتیجه گیری

منابع و مآخذ

کلیدواژه ها

• پارادایم حقوقی
• تاریخ&#۱۷۲;نگاری پارادایمی
• جهان&#۱۷۲;بینی حقوقی
• حقوق مدنی
• قاعده حقوقی
• قیاس&#۱۷۲;ناپذیری
• کل گرایی حقوقی