آثار نجات دریایی نسبت به نجات دهنده با تکیه بر کنوانسیون 1989 نجات دریایی
 | |
| عنوان | آثار نجات دریایی نسبت به نجات دهنده با تکیه بر کنوانسیون ۱۹۸۹ نجات دریایی |
|---|---|
| رشته | حقوق خصوصی |
| دانشجو | بنفشه مظلوم ترشیزی |
| استاد راهنما | غلام نبی فیضی چکاب |
| استاد مشاور | فیصل عامری، علی مقدم ابریشمی |
| مقطع | دکتری |
| سال دفاع | ۱۳۹۹ |
| دانشگاه | دانشگاه علامه طباطبایی |
آثار نجات دریایی نسبت به نجات دهنده با تکیه بر کنوانسیون ۱۹۸۹ نجات دریایی عنوان رساله ای است که توسط بنفشه مظلوم ترشیزی، با راهنمایی غلام نبی فیضی چکاب و با مشاوره فیصل عامری و علی مقدم ابریشمی در سال ۱۳۹۹ و در مقطع دکتری دانشگاه علامه طباطبایی دفاع گردید.
چکیده
با توجه به اهمیت و فراوانی کاربرد حمل ونقل دریایی، و اجتناب ناپذیر بودن سوانح، نجات دریایی از گذشته تاکنون، نقش مهمی در حقوق دریایی داشته است. ضرورت تدوین مقررات یکنواخت بین المللی با استفاده از تجربیات حاصل از اجرای کنوانسیون ۱۹۱۰ و توجه به نگرانی های زیست محیطی، سبب شد تا کنوانسیون جدید نجات در سال ۱۹۸۹ به تصویب برسد. دولت ایران به کنوانسیون مذکور ملحق شده، لکن با توجه به اعمال حق شرط های پیش بینی شده و در نتیجه محدود نمودن موارد اعمال کنوانسیون در حقوق داخلی، اصلاح و بروز رسانی قانون دریایی به عنوان منبع اصلی برای حل و فصل دعاوی مربوط به نجات، دارای اهمیت فراوان است. با پیروی از عرف های رایج در نجات دریایی که در کنوانسیون ۱۹۸۹ نیز پذیرفته شده، در صورت وجود خطر و داوطلبانه بودن عملیات نجات و مفید بودن آن به نحوی که منجر به نجات شناور، یا محموله آن گردد، نجات دهنده مستحق مطالبه و دریافت مبلغی تحت عنوان پاداش نجات است، اعم از آنکه عملیات نجات از طریق انعقاد قرارداد انجام شده باشد، یا بدون وجود قرارداد. همچنین در صورتی که عملیات نجات نسبت به شناوری انجام شود که خود یا کالای آن تهدیدی برای محیط زیست تلقی گردد، نجات دهنده علیرغم عدم اخذ نتیجه مفید، مستحق دریافت مبلغی تحت عنوان غرامت ویژه، معادل هزینه هایش می باشد، که اگرچه در آن به عنصر سود توجه نشده، لکن یکی از نکات مثبت و نوآوری های کنوانسیون ۱۹۸۹ و در راستای تامین انگیزه های کافی برای نجات دهندگان تدوین شده است. در مقابل نجات دهنده تعهداتی دارد و این امکان وجود دارد تا در راستای اجرای عملیات نجات، در خصوص خسارات وارده به کشتی یا اموال در معرض خطر، ناشی از عمد یا تقصیر خود یا اشخاصی که مسیولیت اقدامات آنها متوجه نجات دهنده نیز هست، مسیول شناخته شود، لذا در کنار استفاده از بیمه مسیولیت، توسل به قواعد تحدید مسیولیت می تواند برای نجات دهنده بسیار مفید باشد، که با توجه به الحاق ایران به کنوانسیون تحدید مسیولیت در دعاوی دریایی ۱۹۷۶ در حال حاضر این امکان برای نجات دهنده میسر است.
ساختار و فهرست رساله
فهرست مطالب مقدمه ۱ فصل اول : مفهوم و ماهیت نجات دریایی و عناصر آن ۴ بخش اول : مفهوم و ماهیت نجات و سابقه تقنینی آن
مبحث اول: مفهوم نجات دریایی و ماهیت آن ۵ گفتار اول: تعریف نجات دریایی ۶ بند اول : تعاریف حقوقدانان از نجات دریایی ۶ بند دوم : تعریف نجات دریایی در قانون دریایی و کنوانسیون ۱۹۸۹ ۸ گفتار دوم : ماهیت نجات ۹ بند اول : مقایسه قرارداد نجات با جعاله ۱۰ بند دوم : مقایسه قرارداد نجات با اجاره اشخاص ۱۲ بند سوم : مقایسه قرارداد نجات با عقد بیمه ۱۳ بند چهارم : قرارداد نجات دریایی به عنوان یک عقد معین ۱۴ مبحث دوم : سابقه تقنینی نجات در حقوق دریایی ۱۶ گفتار اول : کنوانسیون ۱۹۱۰ بروکسل ۱۶ گفتار دوم : کنوانسیون ۱۹۸۹ لندن ۱۸ گفتار سوم : نجات دریایی در حقوق داخلی ایران ۲۰ بخش دوم : عناصر عملیات نجات دریایی
مبحث اول : موضوع عملیات نجات
گفتار اول : اموال ۲۳ گفتار دوم : شناور ۲۴ بند اول : مفهوم شناور ۲۵ بند دوم : انواع شناور از حیث کاربرد و موضوع بهره برداری ۲۶ گفتار سوم : اموال و شناورهای غرق شده ۲۸ بند اول : نجات اموال و کشتی مغروق در حقوق ایران ۲۹ بند دوم : نجات اموال و شناور مغروق در کنوانسیون ۱۹۸۹ ۳۱ ۱ نجات شناور و اموال مغروق دارای ارزش تاریخی ۳۲ ۲ وضعیت نجات کشتی های مغروق جنگی و دولتی ۳۴ ۳ نجات سایر شناورهای مغروق ۳۵ مبحث دوم : نجات دهنده ۳۶ گفتار اول : مصادیق نجات دهنده ۳۶ بند اول : مالک، فرمانده و خدمه کشتی ۳۷ بند دوم : مستاجر کشتی ۳۸ ۱ اجاره برای سفر معین یا مدت معین ۳۸ ۲ اجاره به صورت کامل ۳۸ بند سوم : نهادهای عمومی ۳۹ گفتار دوم : بررسی شرط لزوم اجرای عملیات نجات به وسیله شناور ۴۰ گفتار سوم : ماهیت عملیات نجات دهنده (عنصر مادی نجات) ۴۲ گفتار چهارم : محل اجرای عملیات نجات ۴۳ فصل دوم : شرایط تحقق نجات دریایی موفق ۴۵ بخش اول : خطر ۴۶ مبحث اول : مفهوم خطر ۴۶ گفتار اول: مفهوم لغوی و اصطلاحی خطر ۴۷ گفتار دوم : مفهوم خطر در نجات دریایی ۴۷ مبحث دوم: ویژگی های خطر ۴۸ گفتار اول : واقعی بودن خطر ۴۹ بند اول : ضرورت اجرای عملیات نجات برای رفع خطر ۵۰ بند دوم : تاثیر اشتباه در واقعی بودن خطر نسبت به نجات دهنده ۵۲ گفتار دوم : نسبی بودن خطر ۵۴ گفتار سوم : عملیات نجات تحت تاثیر خطر انجام شود ۵۴ بخش دوم : داوطلبانه بودن عملیات نجات ۵۵ مبحث اول: مسبوق نبودن به قرارداد قبلی ۵۶ مبحث دوم : در راستای انجام وظیفه رسمی و قانونی نباشد ۵۶ مبحث سوم : انجام عملیات نجات ورای وظایف قراردادی و قانونی ۵۸ گفتار اول : وضعیت یدک کش ۶۰ بند اول : تعریف عملیات یدک کشی ۶۱ بند دوم : شرایط استحقاق مطالبه پاداش توسط نجات دهنده ۶۱ گفتار دوم : مبنای استحقاق یدک کش به مطالبه پاداش نجات ۶۴ بخش سوم : مفید بودن عملیات نجات ۶۶ مبحث اول: شرط مفید بودن در کنوانسیون و قانون دریایی ۶۶ مبحث دوم: مفهوم مفید بودن عملیات نجات ۶۷ بخش چهارم : رعایت حسن نیت و ایفای تعهدات اطلاعاتی ۷۰ مبحث اول : جایگاه اصل حسن نیت در نجات دریایی ۷۱ گفتار اول : مفهوم حسن نیت ۷۱ بند اول : معنای لغوی حسن نیت ۷۱ بند دوم : معنای حقوقی حسن نیت ۷۲ گفتار دوم: مصادیق عدم رعایت حسن نیت در نجات دریایی ۷۳ بند اول : انعقاد قرارداد تحت تاثیر فشار ناروا یا خطر و غیرمنصفانه بودن شرایط ۷۳ بند دوم : عدم تعادل بین خدمات نجات و پاداش تعیین شده ۷۵ بند سوم : اخذ رضایت یکی از طرفین بر اثر حیله یا خدعه یا اغفال ۷۶ مبحث دوم : رعایت تعهدات اطلاعاتی ۷۷ گفتار اول : بررسی نظریه لزوم ارایه اطلاعات از سوی طرفین قرارداد ۷۷ بند اول : مفهوم و هدف شناسایی وظیفه ارایه اطلاعات ۷۸ بند دوم : ماهیت تعهد به ارایه اطلاعات ۷۹ گفتار دوم : جایگاه تعهدات اطلاعاتی در نجات دریایی ۸۰ بند اول : قلمروی تعهدات اطلاعاتی ۸۱ بند دوم : حقایقی که نیازمند افشا نیستند ۸۲ بند سوم : محدوده زمانی تعهدات اطلاعاتی ۸۲ مبحث سوم : تاثیر عدم رعایت حسن نیت و تعهدات اطلاعاتی در نجات دریایی ۸۳ گفتار اول : ابطال قرارداد نجات ۸۴ بند اول : مبانی امکان ابطال قرارداد نجات ۸۵ بند دوم : درخواست ابطال از طرف ذینفع ۸۷ گفتار دوم: تعدیل قرارداد نجات ۸۹ فصل سوم : استحقاق نجات دهنده به دریافت پاداش ۹۱ بخش اول : مبانی استحقاق نجات دهنده به دریافت پاداش ۹۲ مبحث اول: استیفا ۹۴ گفتار اول : مفهوم استیفا و انواع آن ۹۴ بند اول : تعریف استیفا ۹۴ بند دوم : انواع استیفا ۹۵ ۱ استیفای مشروع ۹۵ ۲ استیفای نامشروع ۹۶ ۳ دارا شدن بلاجهت ۹۷ گفتار دوم : شرایط ایجاد الزام ۹۹ بند اول : امر یا اذن به انجام عملیات نجات ۹۹ بند دوم : انجام موفقیت آمیز عملیات نجات ۱۰۰ بند سوم : اجرت داشتن در عرف ۱۰۲ بند چهارم : فقدان قصد تبرع ۱۰۳ مبحث دوم: اداره فضولی مال غیر ۱۰۴ گفتار اول : مفهوم اداره فضولی مال غیر ۱۰۴ گفتار دوم : شرایط استحقاق نجات دهنده فضولی به پاداش ۱۰۵ بند اول: ضرورت مداخله نجات دهنده ۱۰۶ بند دوم : دفع ضرر ۱۰۷ بند سوم : عدم امکان اجازه ۱۰۸ بند چهارم : دخالت فضولی نجات دهنده ۱۰۸ بند پنجم : داشتن قصد احسان و کمک ۱۰۹ بند ششم : امکان درخواست کمک از نجات دهنده ثالث ۱۱۰ مبحث سوم : احسان ۱۱۱ گفتار اول : تعریف و ماهیت احسان ۱۱۱ گفتار دوم : استحقاق نجات دهنده بر مبنای قاعده احسان ۱۱۲ مبحث چهارم : الزام ناشی از قرارداد ۱۱۴ گفتار اول : اجرای عملیات از طریق انعقاد قرارداد ۱۱۴ گفتار دوم : استفاده از قراردادهای استاندارد ۱۱۵ بند اول : تعریف قرارداد استاندارد ۱۱۶ بند دوم : مزایا و معایب استفاده از قراردادهای استاندارد ۱۱۶ ۱ انتقادات مطرح نسبت به قرارداد استاندارد ۱۱۷ ۲ مزایای قراردادهای استاندارد ۱۱۸ بخش دوم : پرداخت پاداش نجات دهنده ۱۲۰ مبحث اول: میزان پاداش و نحوه پرداخت آن ۱۲۰ گفتار اول: میزان پاداش ۱۲۰ بند اول: نحوه تعیین پاداش ۱۲۱ ۱ توافق طرفین ۱۲۱ ۲ تعیین پاداش توسط دادگاه یا داور ۱۲۱ بند دوم: وجود نجات دهندگان متعدد ۱۲۶ ۱ تعدد نجات دهندگان در قانون دریایی ۱۲۶ ۲ تعدد نجات دهندگان در کنوانسیون ۱۹۸۹ ۱۲۶ گفتار دوم: پرداخت پاداش ۱۲۸ بند اول: مسیول پرداخت پاداش ۱۲۹ بند دوم : موانع استحقاق مطالبه پاداش برای نجات دهنده ۱۲۹ ۱ خطای نجات دهنده ۱۳۰ ۲ منع نجات دهنده از مداخله در عملیات نجات ۱۳۱ ۱–۲ لزوم صریح و موجه بودن منع نجات دهنده ۱۳۱ ۲–۲ منع نجات دهنده توسط فرمانده یا مالک کشتی ۱۳۲ ۳–۲ منع نجات دهنده توسط مالکان اموال ۱۳۴ ۴–۲ مبنای عدم استحقاق مطالبه پاداش در فرض منع مداخله ۱۳۵ ۳ مرور زمان ۱۳۷ مبحث دوم : مقررات حمایتی جهت تسهیل و تسریع وصول پاداش ۱۴۰ گفتار اول: ممتاز تلقی شدن پاداش نجات ۱۴۱ بند اول مفهوم طلب ممتاز ۱۴۱ بند دوم : ماهیت طلب ممتاز نجات دهنده ۱۴۳ بند سوم : مبنای طلب ممتاز نجات دهنده ۱۴۵ بند چهارم : نحوه وصول طلب ممتاز نجات دهنده ۱۴۶ بند پنجم : موضوع طلب ممتاز نجات دهنده ۱۴۹ ۱ کرایه حمل ۱۴۹ ۲ ملحقات کشتی و ملحقات کرایه حمل ۱۵۰ بند ششم: سقوط حق ممتاز نجات دهنده ۱۵۱ ۱ مرور زمان ۱۵۱ ۲ تلف اموال ۱۵۳ ۳ ایفای تعهد اصلی ۱۵۳ گفتار دوم: دستور موقت پرداخت ۱۵۴ بند اول: تعریف دستور موقت پرداخت ۱۵۵ بند دوم : مزایا و معایب دستور موقت پرداخت ۱۵۶ بند سوم : عدم نیاز به تودیع خسارت احتمالی ۱۵۷ گفتار سوم ارایه تضمین و وثیقه ۱۵۷ بند اول : وثیقه ۱۵۸ بند دوم : بررسی امکان ارایه تعهدنامه باشگاه های حمایت و غرامت ۱۵۹ ۱ تعریف تعهدنامه باشگاه حمایت و غرامت ۱۶۰ ۲ امکان پذیرش تعهدنامه در محاکم ایران ۱۶۱ گفتار چهارم : عدم امکان جابجایی و انتقال اموال و شناور قبل از تودیع وثیقه ۱۶۴ گفتار پنجم : عدم امکان استناد به تحدید مسیولیت در مقابل نجات دهنده ۱۶۴ گفتار ششم : پیش بینی امکان ایجاد مسیولیت تضامنی مسیولان پرداخت پاداش ۱۶۵ مبحث سوم: پاداش نجات دهنده در فرض نجات جان اشخاص ۱۶۶ گفتار اول: نجات جان اشخاص در کنوانسیون ۱۹۸۹ و قانون دریایی ۱۶۶ بند اول : تکلیف نجات جان اشخاص ۱۶۷ بند دوم : آثار عدم رعایت تکلیف نجات جان اشخاص ۱۶۹ گفتار دوم : پاداش نجات دهنده در فرض نجات جان اشخاص ۱۷۱ گفتار سوم : نجات جان انسان همراه با نجات اموال ۱۷۴ بخش سوم : پاداش نجات دهنده در فرض جلوگیری یا کاهش صدمه به محیط زیست ۱۷۶ مبحث اول: حفاظت از محیط زیست در عملیات نجات ۱۷۷ گفتار اول: تعاریف ۱۷۸ بند اول: محیط زیست ۱۷۹ بند دوم: حفاظت از محیط زیست ۱۷۹ بند سوم : آلودگی محیط زیست ۱۷۹ گفتار دوم: عوامل موثر در تصویب ماده
کنوانسیون ۱۹۸۹ ۱۸۱ بند اول: تاثیر حوادث زیست محیطی ۱۸۲ بند دوم : تاثیر قراردادهای نجات ۱۸۳ مبحث دوم شرایط تحقق عملیات نجات موضوع ماده
کنوانسیون ۱ ۸۹ ۱۸۶ گفتار اول : تهدید برای محیط زیست ۱۸۷ گفتار دوم : جلوگیری یا به حداقل رساندن صدمه به محیط زیست ۱۸۸ بند اول : صدمه و آسیب اساسی ۱۸۸ بند دوم : صدمه و آسیب مادی ۱۹۰ گفتار سوم : قلمروی جغرافیایی ۱۹۰ مبحث سوم : پرداخت غرامت ویژه ۱۹۲ گفتار اول : محاسبه هزینه های نجات دهنده ۱۹۲ گفتار دوم : مسیول پرداخت غرامت ویژه ۱۹۶ گفتار سوم : توافق در خصوص غرامت ویژه ۱۹۸ بخش چهارم : سهم دولت ساحلی در پرداخت غرامت ویژه ۱۹۹ مبحث اول : مداخله دولت ساحلی در عملیات نجات ۱۹۹ گفتار اول : حق مداخله دولت ساحلی در عملیات نجات و آثار آن ۲۰۰ بند اول : مفهوم مداخله دولت ساحلی ۲۰۱ بند دوم : جایگاه مداخله دولت ساحلی در کنوانسیون ۱۹۸۹ ۲۰۲ بند سوم : تاثیر مداخله دولت ساحلی بر عملیات نجات ۲۰۳ گفتار دوم : لزوم ضرورت و تناسب مداخله دولت ساحلی ۲۰۴ مبحث دوم: تاثیر اقدامات متقابل نجات دهنده و دولت ساحلی ۲۰۷ گفتار اول: نسبت به نجات دهنده ۲۰۷ بند اول : عدم مشارکت در پرداخت غرامت ویژه ۲۰۷ بند دوم: مسیولیت جبران خسارت ۲۰۸ گفتار سوم : نسبت به دولت ساحلی ۲۱۰ فصل چهارم : تعهدات و مسیولیت نجات دهنده ۲۱۲ بخش اول : تعهدات نجات دهنده ۲۱۳ مبحث اول : رعایت دقت لازم ۲۱۳ گفتار اول : عملیات نجات با دقت انجام شود ۲۱۴ گفتار دوم : دقت در جلوگیری از صدمه به محیط زیست در عملیات نجات ۲۱۵ مبحث دوم : استفاده از کمک سایر نجات دهندگان ۲۱۵ گفتار اول : درخواست کمک نجات دهنده از سایر نجات دهندگان ۲۱۶ گفتار دوم : پذیرش مداخله سایر نجات دهندگان ۲۱۷ بخش دوم : مسیولیت نقض تعهدات نجات دهنده ۲۲۰ مبحث اول: کلیات مربوط به مسیولیت نجات دهنده ۲۲۰ گفتار اول : شرایط عمومی مسیولیت ۲۲۱ گفتار دوم : تاثیر تقصیر زیان دیده (ذینفع عملیات نجات) ۲۲۲ مبحث دوم : شرایط تحقق مسیولیت نجات دهنده ۲۲۴ گفتار اول : لزوم احراز تقصیر نجات دهنده ۲۲۴ گفتار دوم: ضمانت اجرای احراز تقصیر نجات دهنده ۲۲۶ گفتار سوم : خطی مشی ملایمت نسبت به نجات دهنده و مقایسه آن با قاعده احسان ۲۲۶ بخش سوم : تحدید مسیولیت نجات دهنده ۲۲۸ مبحث اول: تحدید مسیولیت در حقوق دریایی ۲۲۹ گفتار اول : مفهوم تحدید مسیولیت و ضرورت آن در حقوق دریایی ۲۲۹ بند اول : تعریف تحدید مسیولیت ۲۳۰ بند دوم : ضرورت و کاربرد تحدید مسیولیت در حقوق دریایی ۲۳۱ گفتار دوم: جایگاه تحدید مسیولیت در حقوق دریایی ۲۳۲ بند اول: مقررات بین المللی تحدید مسیولیت نجات دهنده ۲۳۲ ۱ کنوانسیون ۱۹۲۴ ۲۳۳ ۲ کنوانسیون ۱۹۵۷ ۲۳۳ ۳ کنوانسیون ۱۹۶۷ ۲۳۴ ۴ پروتکل ۱۹۹۶ ۲۳۵ بند دوم : تحدید مسیولیت در حقوق ایران ۲۳۶ بند سوم : نظام های مختلف تحدید مسیولیت ۲۳۷ ۱ تحدید با تناژ ۲۳۷ ۲ تحدید از طریق ارزش باقیمانده ۲۳۸ ۳ نظام های اختیاری ۲۳۸ مبحث دوم : مزایا و معایب، ماهیت و منشا تحدید مسیولیت ۲۳۸ گفتار اول : مزایا و معایب وارد بر تحدید مسیولیت ۲۳۹ بند اول : ایرادات وارد بر تحدید مسیولیت ۲۳۹ بند دوم : مزایای تحدید مسیولیت ۲۴۰ گفتار دوم : ماهیت تحدید مسیولیت ۲۴۲ بند اول : شرط نتیجه ۲۴۲ بند دوم : شرط فعل ۲۴۳ بند سوم : تفاوت شرط تحدید مسیولیت با وجه التزام ۲۴۳ گفتار سوم : منشا تحدید مسیولیت نجات دهنده ۲۴۴ بند اول: منشا قانونی ۲۴۴ بند دوم : منشا قراردادی ۲۴۵ بند سوم : اعتبار حقوقی شرط عدم مسیولیت ۲۴۵ بند چهارم : تحدید مسیولیت نسبت به اشخاص ثالث ۲۴۶ مبحث سوم : موانع استناد به تحدید مسیولیت نجات دهنده ۲۴۷ گفتار اول : رفتار عمدی نجات دهنده ۲۴۷ بند اول : علم و عمد نجات دهنده… ۲۴۸ بند دوم: رفتار توام با بی پروایی ۲۴۹ بند سوم: بار اثبات ۲۵۱ گفتار دوم: اشتباه مشروط علیه در مورد خسارت ۲۵۱ گفتار سوم : تحدید زمانی مسیولیت نجات دهنده ۲۵۳ نتیجه گیری ۲۵۴ پیشنهادات و راهکارها ۲۵۶ فهرست منابع ۲۵۷ چکیده انگلیسی ۲۶۸
کلیدواژه ها
- نجات دریایی
- نجات دهنده
- آثار نجات دریایی
- کنوانسیون بین المللی نجات ۱۹۸۹
- پاداش نجات
- مسیولیت نجات دهنده