قواعد عمومی مسوولیت مدنی حرفه ای

عنوان	قواعد عمومی مسوولیت مدنی حرفه ای
رشته	حقوق خصوصی
دانشجو	محمدکاظم مهتاب پور
استاد راهنما	منصور امینی
استاد مشاور	مصطفی محقق داماد، نجات اله ابراهیمیان
مقطع	دکتری
سال دفاع	۱۳۹۹
دانشگاه	دانشگاه شهید بهشتی

قواعد عمومی مسوولیت مدنی حرفه ای عنوان رساله ای است که توسط محمدکاظم مهتاب پور، با راهنمایی منصور امینی و با مشاوره مصطفی محقق داماد و نجات اله ابراهیمیان در سال ۱۳۹۹ و در مقطع دکتری دانشگاه شهید بهشتی دفاع گردید.

چکیده

رشد و توسعه صنعت و تخصصی شدن دانش و مهارت های بشری، سبب شده است که افراد در زندگی اجتماعی، ناگزیر از استفاده از کالاها و خدماتی باشند که توسط اشخاص حرفه ای ارایه می شود. مطالعات حقوقی و جامعه شناختی به این نتیجه منتهی می شود که اگرچه ارایه تعریفی که جامع اشخاص حرفه ای بوده و مانع اغیار باشد امکان پذیر نیست؛ اما اشخاص حرفه ای با ارایه ضوابطی که از مهم ترین آن ها برتری و سلطه اجتماعی است از سایر اشخاص متمایز می گردند. استفاده روز افزون از کالاها و خدمات اشخاص یاد شده منجر به بروز زیان های خواسته یا ناخواسته به استفاده کنندگان از آن یا سایر اشخاص خواهد شد. این در حالی است که از یک سو اثبات مسوولیت مدنی اشخاص حرفه ای به دلیل عدم اشراف زیان دیده نسبت به فرآیند تولید یا زوایای مختلف دانش های تخصصی برای وی دشوار بوده و این امر سبب شده است که نظام های حقوقی مختلف حرکتی را از مسوولیت مبتنی بر تقصیر اشخاص حرفه ای به سمت مسوولیت محض و بدون تقصیر در پیش بگیرند. از سوی دیگر تحمیل بار مسوولیت بدون نیاز به اثبات تقصیر، بی انگیزگی برخی اشخاص حرفه ای در انجام وظایف را به دنبال داشته و می تواند موجب معطل ماندن برخی رسالت های اجتماعی گردد. از این رو، تبیین مبانی و ارکان مسوولیت مدنی اشخاص حرفه ای از اهمیتی ویژه برخوردار است، به نحوی که ضمن تسهیل جبران خسارت برای زیان دیده، اشخاص حرفه ای را از انجام رسالت های اجتماعی باز ندارد. پژوهش های پیشین در خصوص مبنای مسوولیت مدنی اشخاص حرفه ای، از رهگذر بعضی مبانی نظیر مسوولیت قراردادی، مبتنی بر تقصیر و یا مبتنی بر فرض تقصیر سعی در نزدیک نمودن حقوق ایران به تحولات سایر نظام های حقوقی داشته و یا بر لزوم قانون گذاری در این خصوص را تاکید نموده اند. از این رو، در پژوهش حاضر تلاش شده است با دسته بندی اشخاص حرفه ای و تطبیق مسوولیت مدنی تولید کننده کالا و ارایه دهنده خدمات منتهی به تولید کالا با قواعد شناخته شده اتلاف و تسبیب به عنوان نهادهایی بومی، نه تنها مسوولیت بدون تقصیر برای تولیدکنندگان در نظر گرفته شود، بلکه در مواردی اثبات ارکان مسوولیت توسط زیان دیده تسهیل گردد. از طرفی در خصوص ارایه دهندگان خدمات صِرف که زیان وارده معمولا متوجه طرف قراردادی این اشخاص است، مبنای مسوولیت با در نظر گرفتن ماهیت تعهدات از حیث به وسیله یا به نتیجه بودن و شقوق آن، تعیین شده و متفاوت است. به رغم شباهت های کلی میان آثار مسوولیت مدنی این اشخاص قواعد عام مسوولیت، بعضی تفاوت ها در این خصوص قابل مشاهده است. چنان که مبانی و ماهیت الزامات حرفه ای سبب می شود، شرط تحدید یا عدم مسوولیت در خصوص این اشخاص قابل پذیرش نباشد و در نهایت به منظور جلوگیری از کاهش رغبت اشخاص حرفه ای در انجام رسالت های اجتماعی به ویژه در خصوص ارایه دهندگان خدمات صِرف، پژوهش حاضر تلاش در توجیه بیمه اجباری مسوولیت مدنی این اشخاص نموده است.

ساختار و فهرست رساله

مقدمه

الف– بیان موضوع

ب– اهمیت موضوع

پ– پرسش های پژوهش

پرسش اصلی

پرسش های فرعی

ت– فرضیه های پژوهش

فرضیه اصلی

فرضیه های فرعی

ث– پیشینه پژوهش

ج– اهداف و کاربردهای پژوهش

چ– جدید بودن و نوآوری پژوهش

ح– روش پژوهش

خ– ساختار پژوهش و توجیه آن

بخش نخست– مفهوم و مصادیق اشخاص و الزامات حرفه ای

فصل اول– مفهوم حرفه ای و مصادیق اشخاص حرفه ای

مبحث اول– مفهوم حرفه ای

بند اول– ارتباط مفهومی حرفه و شغل

یکم– تمایز حرفه و شغل

دوم– نظریه های ناظر بر تمایز حرفه و شغل

بند دوم– تعریف و ویژگی های اشخاص حرفه ای

یکم– تعریف اشخاص حرفه ای

دوم– ویژگی های اشخاص حرفه ای

۱– برخورداری از اقتدار حرفه ای

۲– برخورداری از رسالت اجتماعی

۳– استقلال

۴– نظام قانونی خاص

مبحث دوم– مصادیق اشخاص حرفه ای

بند اول– تولید کننده و عرضه کننده کالا

بند دوم– ارایه دهنده خدمات حرفه ای

فصل دوم– الزامات حرفه ای ۵۰ مبحث اول– الزامات مشترک حرفه ای و اوصاف آن ۵۰ بند اول– تعهد به ایمنی ۵۰ بند دوم– تعهد به حفظ محرمانگی اسرار

بند سوم– تعهد به ارایه اطلاعات

مبحث دوم– الزامات خاص حرفه ای و اوصاف آن

بخش دوم– مبانی و ارکان مسوولیت مدنی حرفه ای

فصل اول– مبانی مسوولیت مدنی حرفه ای

مبحث اول– مبنای مسوولیت مدنی تولید کننده و عرضه کننده کالا

بند نخست– سیر تطور مبنای مسوولیت مدنی کالاها در نظام تطبیقی

یکم– مبنای مسوولیت مدنی کالاها در نظام حقوقی فرانسه

دوم– مبنای مسوولیت مدنی کالاها در نظام حقوقی امریکا

بند دوم– مبانی موجود در خصوص مسوولیت مدنی کالاها در حقوق ایران

یکم– تقصیر

دوم– نقض تعهد ضمنی قراردادی

سوم– فرض تقصیر یا ظهور

چهارم– مسوولیت محض

بند سوم– مبنای پیشنهادی: تطبیق مسوولیت مدنی کالاها با اتلاف و تسبیب

یکم– مفهوم شناسی و ریشه یابی اتلاف و تسبیب در فقه اسلامی و حقوق ایران

دوم– امکان سنجی تطبیق مسوولیت مدنی کالاها با اتلاف و تسبیب

۱– اتلاف؛ مبنای مسوولیت کالاها در فرض مجرد بودن عامل زیان

۲– تسبیب؛ مبنای مسوولیت کالاها در فرض تعدد عوامل زیان

مبحث دوم– مبنای مسوولیت مدنی ارایه کننده خدمات حرفه ای

بند نخست– مبنای مسوولیت مدنی اشخاص حرفه ای در نظام های حقوقی فرانسه و کامن لا

یکم– مبنای مسوولیت مدنی اشخاص حرفه ای در نظام حقوقی فرانسه

دوم– مبنای مسوولیت مدنی اشخاص حرفه ای در نظام حقوقی کامن لا

بند دوم– مبنای مسوولیت مدنی اشخاص حرفه ای در فقه اسلامی و حقوق ایران

یکم– مبنای مسوولیت مدنی اشخاص حرفه ای در فقه اسلامی

دوم– مبنای مسوولیت مدنی اشخاص حرفه ای در حقوق ایران

۱– مبنای مسوولیت مدنی ناشی از ارایه خدمات منتهی به تولید و عرضه کالا

۲– مبنای مسوولیت مدنی ناشی از ارایه خدمات صِرف

فصل دوم– ارکان مسوولیت مدنی حرفه ای

مبحث نخست– زیان (ضرر)

بند نخست– زیان در مسوولیت قراردادی اشخاص حرفه ای

بند دوم– زیان در مسوولیت خارج از قرارداد اشخاص حرفه ای

مبحث دوم– فعل زیان بار

بند نخست– فعل زیان بار تولید کننده کالا و ارایه دهنده خدمات منتهی به تولید کالا

یکم– تولید کالا؛ فعل زیان بار در فرض مجرد بودن عامل زیان

دوم– تولید کالای معیوب؛ فعل زیان بار در فرض تعدد عوامل زیان

بند دوم– فعل زیان بار ارایه دهنده خدمات صِرف

مبحث سوم– رابطه سببیت

بند نخست– رابطه سببیت در مسوولیت تولید کننده کالا و ارایه دهنده خدمات منتهی به تولید کالا

یکم– استناد زیان به کالا؛ در فرض مجرد بودن عامل زیان

دوم– استناد زیان به عیب کالا؛ در فرض تعدد عوامل زیان

بند دوم– رابطه سببیت در مسوولیت ارایه دهنده خدمات صِرف

یکم– استناد زیان به نقض تعهد؛ در رابطه با طرف قرارداد

دوم– استناد زیان به تقصیر حرفه ای؛ در رابطه با اشخاص دیگر

بخش سوم– آثار مسوولیت مدنی حرفه ای

فصل اول– جبران خسارت و تامین آن

مبحث نخست– نحوه جبران خسارت

مبحث دوم– تامین جبران خسارت: بیمه مسوولیت مدنی حرفه ای

بند نخست– مفهوم و ماهیت بیمه مسوولیت مدنی

بند دوم– بیمه مسوولیت مدنی حرفه ای

یکم– بیمه مسوولیت مدنی تولید کننده کالا و ارایه دهنده خدمات منتهی به تولید کالا

دوم– بیمه مسوولیت مدنی اشخاص حرفه ای صِرف

فصل دوم– اثر قراردادها بر مسوولیت مدنی حرفه ای

مبحث نخست– مفهوم و ماهیت شروط تحدید یا عدم مسوولیت

مبحث دوم– شروط تحدید یا عدم مسوولیت اشخاص حرفه ای

بند نخست– شروط تحدید یا عدم مسوولیت تولید کننده کالا و ارایه دهنده خدمات منتهی به تولید کالا

بند دوم– شروط تحدید یا عدم مسوولیت ارایه دهنده خدمات حرفه ای صرف

نتیجه

فهرست منابع

منابع فارسی

کتاب های فارسی

مقاله های فارسی

رساله ها/ پایان نامه های فارسی

منابع عربی

کتاب های عربی

مقاله های عربی

منابع لاتین

کتاب های لاتین

مقاله های لاتین

رساله ها/ پایان نامه ها

وبسایت ها

کلیدواژه ها

• اشخاص حرفه ای
• تولید کننده کالا
• ارایه دهنده خدمات منتهی به تولید کالا
• ارایه دهنده خدمات صِرف
• رسالت اجتماعی
• اتلاف