مطالعه تطبیقی اعمال قواعد حقوق رقابت بر صنعت خودرو در ایران و اتحادیه اروپایی
 | |
| عنوان | مطالعه تطبیقی اعمال قواعد حقوق رقابت بر صنعت خودرو در ایران و اتحادیه اروپایی |
|---|---|
| رشته | حقوق خصوصی |
| دانشجو | سجاد جان محمدی |
| استاد راهنما | جواد حسین زاده، مینا حسینی |
| استاد مشاور | نیما نصرالهی |
| مقطع | دکتری |
| سال دفاع | ۱۴۰۱ |
| دانشگاه | دانشگاه علم و فرهنگ تهران |
مطالعه تطبیقی اعمال قواعد حقوق رقابت بر صنعت خودرو در ایران و اتحادیه اروپایی عنوان رساله ای است که توسط سجاد جان محمدی، با راهنمایی جواد حسین زاده و مینا حسینی و با مشاوره نیما نصرالهی در سال ۱۴۰۱ و در مقطع دکتری دانشگاه علم و فرهنگ تهران دفاع گردید.
چکیده
حقوق رقابت به عنوان یکی از اصلی ترین زیرشاخه های حقوق اقتصادی از مجموعه قواعد و مقرراتی تشکیل شده است که هدف از آن ها ترویج و حفاظت از جریان آزاد رقابتی است. صنعت خودرو ایران بعد از صنعت نفت، بزرگ ترین و یکی از مهم ترین صنایع در نظام اقتصادی ایران محسوب می گردد. یکی از حوزه های اقتصادی که اعمال قواعد حقوق رقابت در آن با چالش های متعددی مواجه بوده صنعت خودرو است. مطالعه ی حاضر با روشی توصیفی–تحلیلی به این نتایج دست یافته است که اتحادیه اروپایی دارای یکی از صنایع خودرو رقابت پذیر جهان است. اعمال قواعد حقوق رقابت، سبب پیش گیری از سوء استفاده های احتمالی شرکت های خودروساز دارای وضعیت اقتصادی مسلط در نظام حقوق رقابت اتحادیه اروپایی شده است. یکی از علت های رقابت پذیر بودن صنعت خودرو اتحادیه اروپایی نحوه ی مدیریت شرکت های خودروسازی و صنایع وابسته به آن بوده که به بخش خصوصی واگذار شده است. در واقع صنعت خودروی اتحادیه اروپایی بدون دخالت دولت ها اداره می شود و دولت ها کم ترین نقش در مدیریت آن ها را بر عهده دارند. همچنین قیمت های خودرو و متعلقات آن در صنعت خودرو اتحادیه اروپایی در یک بازار رقابتی تعیین می گردد. در مقابل صنعت خودرو ایران از حیث معیارهای حقوق رقابت دارای یک وضعیت انحصاری است. تعداد محدودی شرکت خودروساز بخش عمده ی بازار خودرو ایران را در اختیار و کنترل خود دارند. این بنگاه های اقتصادی با سوء استفاده از موقعیت ایجاد شده و ترویج رویه های ضد رقابتی یک جانبه و جمعی جریان آزاد رقابتی صنعت خودرو ایران را با مشکلات متعددی مواجه نموده اند و با وجود ارتکاب رفتارهای ضدرقابتی برخورد موثری توسط نهادهای کنترل گر رقابتی با آن ها نمی گردد. بنابراین نظام حقوقی ایران باید جهت سامان دهی وضعیت صنعت خودرو از حیث ساختارهای رقابتی اصلاحاتی را در مجموعه قوانین و مقررات ایجاد نماید. همچنین شورای رقابت باید به عنوان مهم ترین نهاد ناظر نظام حقوق رقابت ایران در اقدامی هماهنگ با صدور آیین نامه ها و دستورالعمل های همسو، ساختار مشخصی را جهت اعطای کمک های دولتی به شرکت های خودروساز پیش بینی نماید. از طرفی سیاست قیمت گذاری رقابتی در صنعت خودرو ایران باید جایگزین سیاست قیمت گذاری دستوری که در نتیجه ی رقابت میان شرکت های خودروساز در بازار خودرو پدید می آید گردد. شایان ذکر است ضمانت اجراهای وضع شده جهت برخورد با سوء استفاده های احتمالی شرکت های خودروساز دارای موقعیت اقتصادی مسلط نیز نیازمند اصلاح و تقویت است، به نحوی که از قدرت بازدارندگی کافی برخوردار گردند.
ساختار و فهرست رساله
فهرست مطالب مقدمه
الف) بیان مساله
ب) ادبیات تحقیق
ج) ضرورت و اهمیت تحقیق
د) اهداف تحقیق و جنبه نوآوری تحقیق
ه) سوالات/فرضیات تحقیق
و) نوع تحقیق
ز) روش تحقیق
ح) امکانات تحقیق/محدودیت های تحقیق
ط) ساماندهی تحقیق
فصل اول: مفهوم شناسی و تحلیل مبانی حقوق رقابت و صنعت خودرو
مبحث اول: درآمدی بر مفاهیم حقوق رقابت و صنعت خودرو
گفتار اول: تبیین مفاهیم حقوق رقابت ایران و اتحادیه اروپایی
بند اول: تعریف،دامنه و اهداف حقوق رقابت
الف) تعریف حقوق رقابت
ب) دامنهی حقوق رقابت
ج) اهداف حقوق رقابت
بند دوم: حقوق رقابت در ایران
بند سوم: حقوق رقابت اتحادیه اروپایی
گفتار دوم : تبیین مفاهیم صنعت خودرو ایران و اتحادیه اروپایی
بند اول : تعریف و ساختار صنعت خودرو
بند دوم : تعریف بازار مرتبط در صنعت خودرو
بند سوم: نهادهای رقابتی و تنظیم گر در صنعت خودرو ۵۰ الف) نهادهای ناظر بر صنعت خودرو در ایران
ب) نهادهای ناظر بر صنعت خودرو در اتحادیه ی اروپایی
بند چهارم : بازیگران فعال در صنعت خودرو
الف) خودروسازان
ب) قطعه سازان
ج) دلالان
د) دولت
مبحث دوم : تبیین مبانی حقوق رقابت و صنعت خودرو
گفتار اول: تحلیل مبانی اقتصادی و غیراقتصادی حقوق رقابت
بند اول: تحلیل مبانی اقتصادی حقوق رقابت
بند دوم : تحلیل مبانی غیراقتصادی حقوق رقابت
گفتار دوم : تحلیل مبانی اقتصادی و قانونی حاکم بر صنعت خودرو ایران و اتحادیه اروپایی
بند اول : مبانی اقتصادی صنعت خودرو
الف) در حقوق ایران
ب) در حقوق اتحادیه اروپایی
بند دوم : تحلیل مبانی قانونی صنعت خودرو
الف) در حقوق ایران
ب) در حقوق اتحادیه اروپایی
فصل دوم: رویههای ضد رقابتی در صنعت خودرو
مبحث اول: رویههای ضد رقابتی یکجانبه در صنعت خودرو ایران و اتحادیه اروپایی
گفتار اول: سوء استفاده از موقعیت اقتصادی مسلط
بند اول: مفهوم موقعیت اقتصادی مسلط
بند دوم: انواع و مصادیق سوء استفاده از موقعیت اقتصادی مسلط
بند سوم: تفاوت سوء استفاده از موقعیت اقتصادی مسلط در حقوق ایران و اتحادیه اروپایی
بند چهارم : تحلیل موقعیت مسلط در صنعت خودرو ایران و اتحادیه اروپایی
گفتار دوم: رویههای ضد رقابتی مربوط به قیمتها و معاملات
بند اول: رویههای ضد رقابتی مربوط به قیمت ها
الف) قیمت گذاری تبعیض آمیز
ب) قیمت گذاری تهاجمی
ج) محدود کردن قیمت فروش مجدد
بند دوم: رویههای ضد رقابتی مربوط به معاملات
الف) امتناع از معامله
ب) تبعیض در شرایط معامله
بند سوم: تحلیل رویههای ضد رقابتی مربوط به قیمتها و معاملات در رویه عملی نهادهای رقابتی
گفتار سوم: رویه های ضد رقابتی غیر منصفانه
بند اول: اظهارات گمراهکننده
بند دوم: عرضه کالا یا خدمت غیراستاندارد
بند سوم: کسب غیر مجاز و سوء استفاده از اطلاعات و موقعیت اشخاص
بند چهارم: مداخله در معاملات یا امور داخلی بنگاه رقیب
مبحث دوم: رویههای ضد رقابتی جمعی در صنعت خودرو ایران و اتحادیه اروپایی
گفتار اول: توافقات افقی
بند اول: مفهوم توافقات افقی
بند دوم: انواع توافقات افقی
الف) تبادل اطلاعات
ب) قراردادهای تحقیق و توسعه
ج) موافقتنامههای تخصصی
د) موافقتنامههای تولید
ه) قراردادهای خرید
و) موافقتنامههای تجاریسازی
ز) موافقتنامههای استانداردسازی
بند سوم: تحلیل توافقات افقی در رویه عملی نهادهای رقابتی
الف) تحلیل نظری توافقات افقی در رویه عملی نهادهای رقابتی
ب) مطالعه ی تحلیلی پرونده های رقابتی علیه خودروسازان با محوریت توافق های افقی
گفتار دوم: توافقات عمودی
بند اول: مفهوم توافقات عمودی
بند دوم: انواع توافقات عمودی
الف) تثبیت قیمت بازفروش
ب) توزیع انحصاری
بند سوم: تحلیل توافقات عمودی در رویه عملی نهادهای رقابتی
گفتار سوم: اقدامات هماهنگ
بند اول: مفهوم اقدامات هماهنگ
بند دوم: انواع اقدامات هماهنگ
بند سوم: تحلیل اقدامات هماهنگ در رویه عملی نهادهای رقابتی
الف) تحلیل پرونده های رقابتی
ب) آثار ضد رقابتی یک اقدام هماهنگ
ج) بار اثباتی اقدامات هماهنگ
مبحث سوم: کمکهای دولتی و تمرکزهای ضد رقابتی در صنعت خودرو ایران و اتحادیه اروپایی
گفتار اول: کمکهای دولتی ضد رقابتی
بند اول : کمک های دولتی در حقوق ایران
الف) تعریف نقش تصدیگرایانه دولت
ب) تعریف نقش حاکمیتی دولت
ج) بررسی وضعیت تولیدی شرکت های خودروساز در دهه نود
بند دوم: کمکهای دولتی در حقوق اتحادیه اروپایی
بند سوم: تحلیل کمکهای ضد رقابتی در رویه عملی نهادهای رقابتی
الف) کمک به بازسازی بخش فنی فرسوده شرکت های خودروساز
ب) کمک های سرمایه گذاری برای نوآوری در صنعت خودرو
ج) کمک های دولتی منطقه ای
د) کمک به ارتقا سیستم های مورد استفاده در خودروها جهت کمک رعایت استانداردهای زیست محیطی و صرفه جویی در انرژی
گفتار دوم: تمرکزهای ضد رقابتی
بند اول: ادغام ضد رقابتی در حقوق ایران و اتحادیه اروپایی
الف) ادغام ضد رقابتی در حقوق ایران
ب) ادغام ضد رقابتی در حقوق اتحادیه اروپایی
بند دوم: جوینت ونچر ضد رقابتی در حقوق ایران و اتحادیه اروپایی
بند سوم: تحلیل تمرکزهای ضد رقابتی در رویه عملی نهادهای رقابتی
فصل سوم: چگونگی رسیدگی به نقض قواعد حقوق رقابت در صنعت خودرو
مبحث اول: تحقیق و بازرسی در نظام حقوق رقابت ایران و اتحادیه اروپایی
گفتار اول : تحقیق و بازرسی در نظام حقوق رقابت ایران
بند اول: تحقیق و بازرسی در منابع قانونی
الف) شکایات و اعتراضات نسبت به قیمت خودرو
ب) شکایات در خصوص تاخیر یا عدم تحویل خودرو یا تاخیر یا عدم صدور دعوت نامه
ج) شکایات و اعتراضات کلی و مبهم
بند دوم: تحقیق و بازرسی در رویه ی عملی شورای رقابت
گفتار دوم: تحقیق و بازرسی در نظام حقوق رقابت اروپایی
بند اول: تحقیق و بازرسی در منابع قانونی
الف) فاز اول تحقیق و تفحص
ب) فاز دوم تحقیق و تفحص
بند دوم: تحقیق و بازرسی در رویه ی عملی نهادهای رقابتی اروپایی
مبحث دوم: آیین رسیدگی به پرونده های رقابتی صنعت خودرو ایران و اتحادیه اروپایی
گفتار اول: آیین رسیدگی در نظام حقوق رقابت ایران
بند اول: آیین رسیدگی در منابع قانونی
بند دوم: آیین رسیدگی در رویه ی عملی شورای رقابت
الف) ثبت شکایت موضوع فصل نهم قانون اجرای سیاست های کلی اصل
قانون اساسی
ب) ثبت شکایت موضوع ماده
قانون اصلاح قانون اجرای سیاست های کلی اصل
قانون اساسی
ج) ثبت شکایت موضوع ماده
قانون بهبود مستمر محیط کسب و کار
د) نحوه رسیدگی شورای رقابت از منظر رویه عملی
گفتار دوم: آیین رسیدگی در نظام حقوق رقابت اروپایی
بند اول: آیین رسیدگی در منابع قانونی
الف) آیین رسیدگی در نظام حقوق رقابت اتحادیه اروپایی
ب) آیین رسیدگی در نظام حقوق رقابت کشورهای عضو اتحادیه اروپایی
بند دوم: آیین رسیدگی در رویه ی عملی نهادهای ناظر رقابت اتحادیه اروپایی
مبحث سوم : ضمانت اجراها در نظام حقوق رقابت ایران و اتحادیه اروپایی
گفتار اول: انواع ضمانت اجراها در نظام حقوق رقابت ایران
بند اول: ضمانت اجراها در منابع قانونی
بند دوم: ضمانت اجراها در رویه ی عملی شورای رقابت
الف) جریمه نقدی
ب) دستور به توقف
ج) استرداد اضافه درآمد یا توقیف اموال
د) تعلیق و تجزیه در ادغام ها
ه) دستور به عزل مدیران
و) دستور به اصلاح اساس نامه
ز) اطلاع رسانی عمومی در جهت شفافیت بیشتر بازار
گفتار دوم: انواع ضمانت اجراها در نظام حقوق رقابت اروپایی
بند اول: ضمانت اجراها در منابع قانونی
بند دوم: ضمانت اجراها در رویه ی عملی نهادهای رقابتی اروپایی
الف) بطلان
ب) جریمه نقدی
ج) سایر ضمانت اجراها
گفتار سوم: تجدیدنظرخواهی از آراء نهادهای رقابتی در صنعت خودرو ایران و اتحادیه اروپایی
بند اول: تجدیدنظرخواهی در نظام حقوق رقابت ایران
الف) هیات تجدیدنظر شورای رقابت
ب) دیوان عدالت اداری
ج) مراجع قضایی دادگستری
بند دوم: تجدیدنظرخواهی در نظام حقوق رقابت اروپایی
الف) دیوان عمومی
ب) دیوان دادگستری اروپایی
نتایج و پیشنهادها
نتایج
پیشنهادها
منابع و مآخذ
۱) منابع فارسی
۲) منابع انگلیسی
کلیدواژه ها
- حقوق رقابت
- صنعت خودرو
- بازرسی
- موقعیت اقتصادی مسلط