مطالعه تطبیقی تسری تشریفات رسیدگی قضایی نسبت به اشخاص ثالث در حقوق عراق مصر و فرانسه

عنوان	مطالعه تطبیقی تسری تشریفات رسیدگی قضایی نسبت به اشخاص ثالث در حقوق عراق مصر و فرانسه
رشته	حقوق خصوصی
دانشجو	حسام کریم سلیم حصینی
استاد راهنما	عزیزاله فهیمی
مقطع	دکتری
سال دفاع	۱۴۰۲
دانشگاه	دانشگاه قم

مطالعه تطبیقی تسری تشریفات رسیدگی قضایی نسبت به اشخاص ثالث در حقوق عراق مصر و فرانسه عنوان رساله ای است که توسط حسام کریم سلیم حصینی، با راهنمایی عزیزاله فهیمی در سال ۱۴۰۲ و در مقطع دکتری دانشگاه قم دفاع گردید.

چکیده

قاعده اولیه این است که آثار حکم صادره از دادگاه بر طرفین دعوی اعمال می شود. با این حال، گاهی اوقات، اجرای حکم دادگاه می تواند بر اساس قانون اجرای احکام به سایر افراد نیز تسری یابد. زیرا در دعوای حقوقی دو عنصر متمایز مطرح می شود: اولا طرفین دعوا و ثانیا موضوع دعوی. طرفین دعوا اشخاص معینی هستند و در موارد خاص ممکن است دعوا به اشخاص دیگر نیز تعمیم یابد، مانند مقام دولتی یا وارثی که مدعی یا مدعی علیه می شود. از منظر موضوع، تغییرات ممکن است بر اساس ماهیت یا شکل دعوی، مانند محل طرح دعوی، رخ دهد. از منظر فردی، دعوا می تواند علاوه بر طرفین اصلی شامل افراد دیگری نیز شود تا از ضرر احتمالی آنها جلوگیری شود. گاهی اوقات، قانون می تواند افراد دیگر را به دادگاه و مرجع رسیدگی احضار کند تا از ضرر احتمالی آنها جلوگیری شود. بنابراین، سوال اصلی در این پایان نامه این است: نظام حقوقی اعتبار رویه های دعوی علیه شخص ثالث در حقوق عراق، مصر و فرانسه چگونه است؟ برای پاسخ به این سوال، لازم است به ماده (۶۹) قانون آیین دادرسی مدنی عراق پرداخته شود، زیرا این ماده انواع دعاوی را مجاز می داند و اجازه طرح دعوای متقابل را به مدعی علیه یا کسانی که معتقدند ضرر ناشی از حکم صادره وجود دارد، می دهد؛ یعنی هر فردی که احتمال تضییع حقوق خود را بدهد، حق اقامه دعوی دارد. از این رو در پاسخ تطبیقی به این سوال، چگونگی حق مداخله اشخاص ثالث در دعاوی یا اجرای حکم در قوانین عراق، مصر و فرانسه بررسی و به ان نکته اشاره شد که در چه زمانی با توجه به کدام قوانین، حق مداخله در دعاوی مطرح شده در دادگاه را دارند. علاوه بر مسیولیت اشخاص ثالث، دامنه دخالت آنها در پرونده ها و نحوه جلوگیری از دعاوی جانبی که توسط این افراد مطرح می شود، رویه های تعیین شده توسط این قوانین نیز برای ایجاد کارایی و صرفه جویی در زمان و هزینه در این موارد، مورد توجه قرار گرفت. پس از بررسی قوانین مورد مطالعه در این سه نظام حقوقی، نتایج متعددی به دست آمد، از جمله: قواعد اعتبار رویه، مانند قواعد دعوی بر اساس مبدا، در مواقعی که منافع عمومی و خدمت به جامعه را هدف قرار می دهند، با نظم عمومی مرتبط می باشند و در مواقعی که هدف آنها دستیابی به منافع خصوصی طرفین دعوی است، به نظم عمومی مربوط نمی باشد و حتی گاهی بر ملاحظات نظم عمومی ارجحیت دارند که این موضوع به دلیل تحقق برخی اهداف است؛ از جمله: صرفه جویی در رویه ها، زمان، هزینه ها و تلاش، یعنی صرفه جویی و تمرکز در دعوا، بهبود روند عدالت، پایان دادن به کل اختلاف و جلوگیری از تناقض در احکامی که اعتماد عمومی را تضعیف می کند. در این شرایط اعتبار رویه بر ملاحظات نظم عمومی که توسط قواعد آیین دادرسی مدنی مشخص شده است تقدم می یابد.

ساختار و فهرست رساله

المقدمه ۱ اولا: بیان المساله ۱ ثانیا: نطاق البحث ۲ ثالثا: اهمیه البحث ۳ رابعا: اسیله البحث ۳ خامسا : الفرضیات ۴ سادسا: الدراسات السابقه ۵ سابعا : منهج لبحث ۷ ثامنا : اهداف البحث ۷ تاسعا : هیکلیه البحث ۷ الفصل الاول: المباحث التمهیدیه ۹ المبحث الاول : التعاریف ۱۰ المطلب الاول : التعاریف الاصلیه ۱۰ الفرع الاول : السریان ۱۱ الفرع الثانی : الإجراءات ۲۳ الفرع الثالث : التقاضی ۲۸ الفرع الرابع : الغیر ( الشخص الثالث ) ۳۴ المطلب الثانی : التعاریف المرتبطه ۴۲ الفرع الاول : الخصومه ۴۳ الفرع الثانی : زمن الإجراء ۴۷ المبحث الثانی : التطور التاریخی لسریان اجراءات التقاضی بحق الغیر ۴۸ المطلب الاول : التطور التاریخی فی القانون العراقی والشریعه الاسلامیه ۴۹ الفرع الاول : التشریعات العراقیه ۵۰ الفرع الثانی: الشریعه الاسلامیه ۵۲ المطلب الثانی : التطور التاریخی فی القانون المصری والفرنسی ۵۳ الفرع الاول : القانون المصری ۵۴ الفرع الثانی: القانون الفرنسی ۵۶ الفصل الثانی : مبانی وارکان سریان إجراءات التقاضی بحق الغیر فی القانون العراقی والمصری والفرنسی ۵۹ المبحث الاول : مبانی سریان إجراءات التقاضی بحق الغیر فی القانون العراقی والمصری والفرنسی ۶۰ المطلب الاول : الاسس والرکایز القانونیه ۶۰ الفرع الاول : الدستور ۶۰ الفرع الثانی: قانون مجلس النواب ۶۳ الفرع الثالث : سایر القوانین ۶۵ المطلب الثانی : مبدا سلطان الاراده والقضاء ۷۱ الفرع الاول: سریان اجراءات التقاضی بالإراده المنفرده ۷۱ الفرع الثانی: سریان اجراءات التقاضی بالاتفاق ۷۳ الفرع الثالث: سریان اجراءات التقاضی بالقضاء ۷۵ المبحث الثانی : ارکان سریان إجراءات التقاضی بحق الغیر فی القانون العراقی والمصری والفرنسی ۷۷ المطلب الاول : اشخاص السریان الاجرایی والمحل ۷۷ الفرع الاول: الاشخاص ۷۷ الفرع الثانی: محل سریان إجراءات التقاضی ۹۲ المطلب الثانی : طلب الخصم الغیر متداخل فی التقاضی والارتباط ۱۰۲ الفرع الاول: طلب الخصم الغیر متداخل فی التقاضی ۱۰۲ الفرع الثانی : الارتباط ۱۰۵ المطلب الثالث: الطعن من جانب الغیر ۱۱۶ الفصل الثالث : شروط واحوال سریان إجراءات التقاضی بحق الغیر فی القانون العراقی والمصری والفرنسی ۱۲۳ المبحث الاول : شروط سریان إجراءات التقاضی بحق الغیر فی القانون العراقی والمصری والفرنسی ۱۲۴ المطلب الاول : الشروط العامه ۱۲۴ الفرع الاول: ظاهره قانونیه اجراییه مرنه ۱۲۴ الفرع الثانی: دیمومه الخصومه لسریان إجراءات التقاضی ۱۲۶ المطلب الثانی : الشروط الخاصه ۱۳۰ الفرع الاول: الفایده العملیه لسریان إجراءات التقاضی ۱۳۰ الفرع الثانی: تعدد الاغراض لسریان إجراءات التقاضی ۱۳۴ المبحث الثانی : احوال سریان إجراءات التقاضی بحق الغیر فی القانون العراقی والمصری والفرنسی ۱۳۸ المطلب الاول : سریان إجراءات التقاضی بحق الغیر عند بدایه الخصومه ۱۳۹ الفرع الاول : السریان الاجرایی من حیث النطاق الشخصی ۱۳۹ الفرع الثانی: السریان الاجرایی من باب المجال الموضوعی ۱۴۶ المطلب الثانی : سریان اجراءات التقاضی بحق الغیر فی اثناء سیر الخصومه ۱۵۲ الفرع الاول: سریان الخصومه بالتدخل الارادی ۱۵۳ الفرع الثانی: سریان الخصومه بالإدخال ۱۵۸ المطلب الثالث : سریان اجراءات التقاضی بحق الغیر عند انقضاء الخصومه ۱۶۲ الفرع الاول : تصحیح الاخطاء المادیه فی الحکم وتفسیره ۱۶۳ الفرع الثانی : إغفال الفصل فی بعض الطلبات الموضوعیه من قبل محکمه الموضوع ۱۷۰ الفصل الرابع : اثار واحکام سریان اجراءات التقاضی بحق الغیر فی القانون العراقی والمصری والفرنسی ۱۷۵ المبحث الاول: اثار سریان اجراءات التقاضی بحق الغیر فی القانون العراقی والمصری والفرنسی ۱۷۶ المطلب الاول: الاثار الاجراییه للسریان الاجرایی ۱۷۶ الفرع الاول : اثر السریان الاجرایی فی مرکز الخصم ۱۷۶ الفرع الثانی: اثر السریان علی وحده الحکم فی الخصومه ۱۷۹ المطلب الثانی: الاثار الجزییه للسریان الاجرایی ۱۸۳ الفرع الاول: اثر السریان الإجرایی المدنی علی اختصاص المحکمه ۱۸۳ الفرع الثانی: اثر السریان الإجرایی المدنی علی السیر فی الخصومه ۱۸۷ المبحث الثانی احکام سریان اجراءات التقاضی بحق الغیر فی القانون العراقی والمصری والفرنسی ۱۸۹ المطلب الاول : ادوات السریان الإجرایی ۱۸۹ الفرع الاول : الإحاله ۱۸۹ الفرع الثانی : الضم ۱۹۵ المطلب الثانی : طرق التمسک بالسریان الإجرایی ۱۹۷ الفرع الاول: التمسک بالسریان الإجرایی کتابه ۱۹۷ الفرع الثانی : التمسک بالسریان الإجرایی شفاهه ۲۰۱ الخاتمه ۲۰۵ اولا: النتایج ۲۰۵ ثانیا: التوصیات ۲۰۸ قایمه المصادر والمراجع ۲۱۱ خلاصه فارسی پایان نامه ۲۲۹

کلیدواژه ها

• اعتبار
• رویه های دعوی
• وضعیت حقوقی شخص ثالث
• الزام حق
• ارتباط
• زمان رسیدگی