مشکلات حقوقی اعتبارات اسنادی در نظام بانکی ایران

عنوان	مشکلات حقوقی اعتبارات اسنادی در نظام بانکی ایران
رشته	حقوق خصوصی
دانشجو	محمدرضا سهامی
استاد راهنما	ناهید جوانمرادی
استاد مشاور	فرهاد پروین
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۳۹۱
دانشگاه	دانشگاه علامه طباطبایی

مشکلات حقوقی اعتبارات اسنادی در نظام بانکی ایران عنوان پایان نامه ای است که توسط محمدرضا سهامی، با راهنمایی ناهید جوانمرادی و با مشاوره فرهاد پروین در سال ۱۳۹۱ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه علامه طباطبایی دفاع گردید.

چکیده

اعتبار اسنادی بعلت گشایش توسط واحدها و دوایر خاص بانکی، ارتباط ویژه با بانکهای خارجی، استفاده از شبکه های ارتباطی بین المللی، وسایل حمل کالا، فروشنده خارجی،گمرک و ترخیص از موضوعات جذاب و قابل توجه در حقوق بانکی و تجاری است. ولی در عین حال برای این خدمت بانکی ممکن است مشکلات حقوقی حادث شود که علاوه بر بانک به عنوان گشاینده و مرکز ثقل، دیگر اطراف اعتبار را وارد مسایل و چالشهایی نماید. خریداری که مبلغ معامله را پرداخت کرده ولی کالای مورد نظر را دریافت نمی نماید و یا اینکه کالایی متفاوت با سفارش بدست می آورد، بانکی که اعتبار را گشایش کرده ولی نه تنها سود و کارمزدی بدست نمی آورد بلکه مبلغ پرداختی خود را نیز غیر قابل وصول می بیند، یا سایر مشکلات که ممکن است حادث شود. هر چند تعداد این مسایل حقوقی حادث شده در مقایسه با کل گشایشها درصد نگران کننده ای نیست ولی با توجه به تفاوت نرخ ارز مبلغ آن قابل توجه خواهد بود.در این تحقیق و پژوهش تلاش شده است تا ضمن معرفی اجمالی اعتبار اسنادی و ذکر مزایا و اهمیت آن، مسایل و مشکلات حقوقی مرتبط از زمان گشایش تا آخرین مرحله که ممکن است بانک و دیگر اطراف با آن مواجه شوند، مورد بررسی قرار گیرد. چون این تاسیس حقوقی صرفا" توسط بانکها قابل گشایش است بنابر این تلاش شده است علاوه بر استفاده از منابع دانشگاهی، با حضور در تعدای از بانکها و بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و انجام تحقیق و پژوهش میدانی، حلقه اتصالی بین این دو نهاد مهم علمی و مالی برقرار گردد. به گونه ای که ضمن استفاده در این دو مرکز، راه برای گسترش و تخصصی کردن تحقیقات بعدی هموار گردد

ساختار و فهرست پایان نامه

هرست مطالب شماره صفحه

مقدمه ۱

بیان مساله ۲

سوالات تحقیق ۲

فرضیات تحقیق ۳

اهداف ۳

ضرورت و اهمیت تحقیق ۵

سابقه تحقیق ۵

مشکلات و تنگناهای تحقیق ۶

روش تحقیق ۷

سازماندهی تحقیق ۷

فصل اول – کلیات

مبحث اول – مفهوم ،اهمیت و ماهیت حقوقی

گفتار اول – مفهوم اعتبار اسنادی و اهمیت آن

الف – مفهوم ۱۰

۱– تعریف ۱۰

۲– عناصر تشکیل دهنده ۱۱

۳– مراحل اعتبار اسنادی ۱۲

۴– طرفهای اعتبار اسنادی ۱۳

ب – اهمیت اعتباراسنادی ۱۴

۱ – تضمین پرداخت ۱۵

۲ – تحصیل اعتبار ۱۶

۳ – حق حبس ۱۷

۴ – رعایت الزامات کشور وارد کننده ۱۹

گفتار دوم – ماهیت حقوقی اعتبار اسنادی

الف – ماهیت بین المللی ۲۰

ب – ماهیت اعتبار اسنادی در حقوق داخلی

۱ – نوع عقد

۱–۱–عقد رضایی یا تشریفاتی ۲۵

۱–۲– عقد تبعی یا اصلی ۲۵

۱–۳– عقدعهدی یا تملیکی ۲۶

۱–۴– عقد معوض یا غیر معوض ۲۷

۲– قالب عقد اعتبار اسنادی

۲–۱– عقد وکالت ۲۸

۲–۲– عقد حواله ۲۹

۲–۳– عقد ضمان ۲۹

۲–۴– عقد جعاله ۳۰

۲–۵– عقد مضاربه ۳۰

۲–۶– قرارداد آزاد(ماده

قانون مدنی ) ۳۲

مبحث دوم – اصول و منابع ،ویژگی ها و انواع اعتبارات اسنادی

گفتار اول – اصول و منابع

الف – اصول

۱ – اصل استقلال ۳۵

۲ – اصل یا دکترین رعایت دقیق ۳۷

ب – منابع

۱ – عرفها و رویه های متحدالشکل اعتبارات اسنادی (یو سی پی) ۴۰

۲ – یو سی پی الکترونیک ۴۱

۳ – عرفها و رویه های اعتبارنامه های تضمینی (آی اس پی ۹۸) ۴۲

گفتار دوم – ویژگیها و انواع

الف – ویژگی ها

۱ – روابط بانکها ۴۸

۲ – بازرسی ۴۸

۳ – وثایق ۴۹

۴ – نوع قرارداد ۵۰

۵ – گمرک و ترخیص ۵۰

ب – انواع

۱ – اعتبار اسنادی تجاری ۵۱

۲ – اعتبار اسنادی تضمینی ۵۲

۳ – تفاوت بین اعتبار اسنادی تجاری و تضمینی ۵۳

نتیجه فصل اول ۵۵

فصل دوم – مسایل حقوقی مربوط به شرایط و نحوه گشایش،بررسی اعتبار اسنادی داخلی

مبحث اول – مشکلات مربوط به شرایط عمومی گشایش

گفتار اول – در رابطه با طرفین (خریدار،فروشنده ،بانک واسطه)

الف– خریدار ۵۷

ب – فروشنده ۶۲

پ – بانک واسطه ۶۶

گفتار دوم – در رابطه با کالا و اسناد حمل

الف – کالا ۶۷

ب – اسناد حمل ۶۹

مبحث دوم – مشکلات مربوط به شرایط ویژه گشایش

گفتار اول – بانکهای واسطه ۷۱

گفتار دوم – بازرسی کالا و مراحل ترخیص

الف – بازرسی کالا ۷۳

ب – ترخیص کالا ۷۵

گفتار سوم – نوع قرارداد و وثایق

الف – قرارداد ۷۶

ب – وثایق ۷۷

پ – نمونه مشکلات مطرح شده در بانکها ۸۱

مبحث سوم – اعتبارات اسنادی داخلی – ریالی

گفتار اول – نحوه گشایش، نوع عقد و وثیقه

الف – گشایش اعتبار ۸۹

ب – نوع عقد ۹۰

پ – وثیقه ۹۱

گفتار دوم – عملیات بانکی لازم در فرآیند اعتبار اسنادی داخلی – ریالی

ت – پیش دریافت و پیش پرداخت بانک ۹۲

ث – مدارک گشایش ۹۲

ج – اسناد معامله ۹۴

چ – تغییرات دستورالعمل ۹۵

ح – پیشنهاد ۹۸

نتیجه فصل دوم ۱۰۰

فصل سوم – آثار اعتبارات اسنادی (چالشهای حقوقی در مرحله ی اجرا)

مبحث اول – در روابط و تعهدات اشخاص ذی مدخل

گفتار اول– در روابط و تعهدات متقاضی و ذی نفع

الف – تعهدات و عدم ایفاء آنها ۱۰۳

ب – ارسال اسناد بدون حمل کالا ۱۰۷

پ – تقلب و کلاهبرداری ۱۰۹

۱ – تقلب ۱۰۹

۲ – کلاهبرداری

۲–۱– کلاهبرداری در معامله اصلی ۱۱۳

۲–۲– کلاهبرداری با اتکاءبه اسناد جعلی و تقلبی ۱۱۳

گفتار دوم – روابط و تعهدات بانک گشاینده با متقاضی و ذی نفع

الف – متقاضی و بانک گشاینده

۱ – تعهدات متقابل و عدم ایفاءتعهدات ۱۱۵

۲ – تقلب ۱۱۸

ب – بانک و ذی نفع ۱۲۲

گفتار سوم – نقش شرکتهای بازرسی در روند اجرایی قراردادهای اعتبارات اسنادی

الف – تایید صلاحیت شرکتهای بازرسی ۱۲۷

ب – بازرسی کالا ۱۲۸

پ – خطاها و تخلفات ۱۲۹

مبحث دوم – تاثیر سوء عوامل خارجی در روند اجرای صحیح اعتبارات اسنادی و بعضی مصادیق مهم سوء استفاده از این اعتبارات

گفتار اول – تاثیر عوامل خارجی

الف – تحریم های اقتصادی

۱ – کاهش روابط کارگزاری ۱۳۴

۱–۱– تبدیل روابط کارگزاری رقابتی به انحصاری و محدود ۱۳۵

۱–۲– کاهش بهره گیری از سوییفت ۱۳۶

۲ – مشکلات و مسایل نقل و انتقالات ارزی ۱۳۶

۳– سایر مشکلات و محدودیتها ۱۳۸

ب – کلاهبرداری وجعل توسط اشخاص ثالث

۱– طرح سوال ۱۴۱

۲– پاسخ به سوال طرح شده ۱۴۳

پ – تقصیر متصدی حمل کالا

۱– وظایف متصدی حمل کالا ۱۴۵

۲ – نتایج تقصیر متصدی حمل کالا ۱۴۶

گفتار دوم – برخی مصادیق مهم سوء استفاده از اعتبارات اسنادی

الف – پول شویی درقالب اعتبار اسنادی ۱۴۸

۱ – اهداف و مراحل پول شویی ۱۴۹

۲ – طرق پول شویی با استفاده از اعتبار اسنادی ۱۵۰

ب – سوء استفاده از مراجع قضایی، اخذ دستور موقت ۱۵۲

نتیجه کلی ۱۵۵

فهرست منابع ۱۵۸

کلیدواژه ها

• اعتبار اسنادی
• حقوق تجارت
• سیاست های اعتباری
• نظام اقتصادی
• بانکداری
• اعتبار(اقتصاد)
• رویه قضایی
• نظام حقوقی
• اعتبارات اسندی
• اعتبارات اسنادی داخلی – ریالی
• مقررات متحدالشکل اعتبارات اسنادی