بررسی فقهی و حقوقی نکاح فضولی

عنوان	بررسی فقهی و حقوقی نکاح فضولی
رشته	حقوق خصوصی
دانشجو	معصومه قدیریان
استاد راهنما	رضا مقصودی
استاد مشاور	عبداله رستمی
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۳۹۳
دانشگاه	دانشگاه گیلان

بررسی فقهی و حقوقی نکاح فضولی عنوان پایان نامه ای است که توسط معصومه قدیریان، با راهنمایی رضا مقصودی و با مشاوره عبداله رستمی در سال ۱۳۹۳ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه گیلان دفاع گردید.

چکیده

نکاح، رابطه ای است که به واسطه عقد، بین زن و مرد ایجاد شده و در نتیجه آن روابط زوجیت و حقوق و تکالیف زوجین در مقابل یکدیگر برقرار می شود . عقد نکاح توسط زوجین یا نماینده قانونی آنها منعقد می گردد که در این صورت روابط زوجیت بین طرفین ایجاد شده و همه آثار از جمله ثبوت مهریه، نفقه، حق تمکین، ارث و حرمت مصاهره بر عقد منعقده مترتب می شود. در برخی موارد عقد نکاح به طور فضولی و توسط افرادی واقع می شود که حق انعقاد نکاح را ندارند. هر چند در گذشته انعقاد نکاح به این صورت بیشتر اتفاق می افتاد ولی هنوز هم مواردی دیده می شود که عقد نکاح به این صورت منعقد می گردد. بنابراین روشن شدن آثار و احکامی که بر چنین عقدی مترتب می شود ضروری است. نکاح فضولی ممکن است در مورد افراد نابالغ، بالغ یا مجنون جاری گردد که در همه موارد نفوذ نکاح و ترتب آثار بر آن منوط به تحقق اجازه می باشد و در برخی موارد دلیل خاص وجود دارد که برای ترتب آثار علاوه بر اجازه باید سوگند نیز محقق شود. از دیدگاه فقه امامیه نکاح صغار در صورت وجود مصلحت از سوی ولی جایز است و قانون حمایت از خانواده مصوب ۱۳۹۲ نیز این امر را با صلاحدید دادستان بلامانع دانسته است و در مورد نکاح فضولی بالغ نیز ترتب آثار منوط به اجازه معقود الیه گردیده است. این تحقیق به بررسی احکام و آثار نکاح فضولی صغیر و کبیر می پردازد.

ساختار و فهرست پایان نامه

چکیده: ط

Abstract ی

مقدمه: ۱

طرح مسیله ۱

روش پژوهش: ۲

سابقه تحقیق: ۲

سوالات تحقیق: ۲

فرضیات تحقیق: ۲

ساختار پایان نامه: ۳

فصل اول ۱

۱–۱–معنای عقد واقسام آن ۵

۱–۱–۱ معنای لغوی و اصطلاحی عقد ۵

۱–۱–۱–۱–معنای لغوی ۵

۱–۱–۱–۲– معنای اصطلاحی عقد ۶

۱–۱–۲–اقسام عقد ۶

۱–۱–۲–۱– عقد لازم وجایز ۷

۱–۱–۲–۲–عقد معلق و منجز ۸

۱–۱–۲–۳–عقد خیاری ۸

۱–۲–مفهوم فضولی ۸

۱–۲–۱– فضول در لغت ۸

۱–۲–۲– فضول در اصطلاح حقوقی ۹

۱–۳– ماهیت نکاح و اقسام آن ۱۰

۱–۳–۱اقسام نکاح در حقوق ایران ۱۰

۱–۳–۲–تفاوت نکاح دایم و نکاح منقطع ۱۱

۱–۳–۳– ماهیت نکاح دایم ۱۴

۱–۴–شرایط اساسی نکاح ۱۵

۱–۴–۱– اختلاف جنس ۱۵

۱–۴–۲– قصد و رضا (اراده) در عقد نکاح ۱۶

۱–۴–۳–محدود شدن آزادی اراده در نکاح ۱۶

۱–۴–۴–وجود اراده در عقد نکاح ۱۷

۱–۴–۴–۱–اظهار اراده ۱۸

۱–۴–۴–۲–نحوه ی اظهار اراده ۱۸

۱–۴–۵– لزوم ایجاب و قبول ۲۰

۱–۴–۶–توالی ایجاب و قبول ۲۱

۱–۴–۷ اهلیت در نکاح: ۲۱

۱–۴–۷–۱– سن بلوغ در قانون مدنی سابق ۲۲

۱–۴–۷–۲– معافیت از شرط سن در قانون مدنی پیشین ۲۳

۱–۴–۷–۳– سن ازدواج و معافیت از شرط سن در قانون حمایت خانواده ۲۴

۱–۴–۷–۴– ماده ۱۰۴۱ اصلاحی قانون مدنی ۲۵

۱–۴–۸– اجازه ی پدر یا جد پدری در نکاح دختر باکره ۲۷

۱–۴–۸–۱–ماده ی ۱۰۳۴ پیشین قانون مدنی ۲۷

۱–۴–۸–۲– ماده ی ۱۰۴۳ اصلاحی ۲۸

۱–۴–۹– حدود اجازه ولی ۳۰

۱–۴–۹–۱– ماده ی ۱۰۴۴ اصلاحی و تبصره آن ۳۲

۱–۴–۹–۲–مقام صالح برای تشخیص صلاحیت ۳۳

۱–۴–۹–۲–۱–ضمانت اجراء عدم اخذ اذن ولی در نکاح دختر باکره: ۳۳

۱–۴–۹–۳–مساله بار اثبات مخالفت ولی با نکاح غیر نافذ ۳۴

۱–۵– عیوب در عقد نکاح ۳۵

۱–۵–۱– اشتباه: ۳۵

۱–۵–۱–۱– اشتباه در هویت جسمی: ۳۵

۱–۵–۱–۲– اشتباه در اوصاف: ۳۶

۱–۵–۲– اکراه: ۳۶

۱–۶–نمایندگی در نکاح ۳۷

۱–۶–۱وکالت مطلق ۳۷

۱–۶–۲تجاوز وکیل از اختیارات خود ۳۹

۱–۶–۳ولایت در نکاح ۴۰

۱–۶–۳–۱ مقصود از ولی در تبصره ماده ۱۰۴۱ اصلاحی ۴۰

فصل دوم ۵

۲– فروض مختلف نکاح فضولی کبیر و احکام راجع به آن ۴۳

۲–۱–۱– فروض مختلف نکاح فضولی کبیر ۴۳

۲–۱–۲– حکم راجع به نکاح فضولی کبیر ۴۴

۲–۲–آثار نکاح فضولی کبیر ۴۸

۲–۲–۱– اثر نکاح فضولی بر توارث ۴۸

۲–۲–۲– اثر نکاح فضولی بر احکام مصاهره ۵۰

۲–۲–۳ازدواج مجدد زوجه ۵۰

۲–۳–اثر نکاح فضولی بر طلاق و فسخ ۵۱

۲–۳–۱–اثر نکاح فضولی بر حق طلاق و فسخ ۵۱

۲–۳–۱–۱– حق فسخ زوجه ۵۳

۲–۳–۱–۲–حق فسخ زوج ۵۴

۲–۳–۱–۳– عدم فسخ زوج ۵۵

۲–۳–۱–۴–ازدواج مجدد توسط زوج ۵۶

۲–۳–۱–۵–تحقق طلاق توسط زوج ۵۶

۲–۴– وکالت ۵۶

۲–۴–۱– انعقاد عقد نکاح توسط وکیل به عنوان فضول ۵۷

۲–۴– ۲– فرض اطلاع از حق وکالت ۵۷

۲–۴–۳– فرض عدم اطلاع از حق وکالت ۵۸

فصل سوم ۴۴

۳–۱– مشروعیت نکاح فضولی صغیر و مصادیق آن ۶۱

۳–۲– ولایت در نکاح فضولی صغیر ۶۴

۳–۲–۱– انعقاد عقد نکاح توسط ولی ۶۵

۳–۲–۲– فرض اطلاع از حق ولایت ۶۵

۳–۲–۳– فرض عدم اطلاع از حق ولایت ۶۶

۳–۳–تحول نکاح صغیره در حقوق موضوعه ایران ۶۷

۳–۳–۱–تجزیه و تحلیل ماده ی ۱۰۴۱ قانون مدنی ۶۷

۳–۳–۲– صحت عقد ولایی ۶۸

۳–۳–۳– ولایت وصی منصوب از طرف پدر یا جد پدری نسبت به نکاح صغیر و صغیره ۶۹

۳–۳–۴– ولایت حاکم نسبت به نکاح صغیره و صغیره فاقد ولی ۷۰

۳–۳–۵– چگونگی نفوذ نکاح ولی قهری ۷۱

۳–۳–۶– ملاک در تعیین مصلحت مولی علیه ۷۱

۳–۳–۷– منظور از دادگاه صالح در تبصره ماده ۱۰۴۱ قانون مدنی ۷۲

۳–۳–۸– ضمانت اجرای حقوقی و کیفری تخلف از شرط بلوغ ۷۲

۳–۴–آثار عقد نکاح فضولی ۷۴

۳–۴–۱–تحقق اجازه یا عدم آن ۷۴

۳–۴–۲– نکول از سوگند خوردن ۷۵

۳–۴–۲–۱ – نکول زوجه ۷۵

۳–۴–۲–۲– نکول زوج: ۷۶

نتیجه گیری ۸۰

منابع و ماخذ ۸۲

منابع عربی ۸۴

کلیدواژه ها

• حقوق
• صغیر
• عقد فضولی
• فقه جعفری
• ولایت قهری
• نکاح فضولی
• صغیر
• کبیر
• حقوق ایران
• فقه امامیه
• ازدواج
• ایران
• بلوغ