بررسی قبض در عقد هبه و آثار آن از نظر فقه و حقوق موضوعه ایران

عنوان	بررسی قبض در عقد هبه و آثار آن از نظر فقه و حقوق موضوعه ایران
رشته	حقوق خصوصی
دانشجو	پریسا هوشمندپور
استاد راهنما	یدالله صفری
استاد مشاور	[[]]
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۳۹۴
دانشگاه	دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمی

بررسی قبض در عقد هبه و آثار آن از نظر فقه و حقوق موضوعه ایران عنوان پایان نامه ای است که توسط پریسا هوشمندپور، با راهنمایی یدالله صفری در سال ۱۳۹۴ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمی دفاع گردید.

چکیده

عقد هبه از جمله عقودی است که قبض در آن شرط است و در زمینه ماهیت این شرط بین فقهای امامیه و حقوقدانان اختلاف نظر وجود دارد. بر اساس نظر مشهور فقهای امامیه قبض، شرط صحت است ولی به موجب نظر غیر مشهور فقها، قبض، شرط لزوم هبه است. قانونگذار جمهوری اسلامی نیز در قانون مدنی از نظر مشهور استفاده کرده است اگرچه در قانون مدنی، شرط صحت بودن قبض تصریح نشده است، ولی در ماده ۷۹۸ ق.م. از قبض به عنوان شرط تحقق عقد هبه یاد شده است. همچنین در زمینه اینکه قبض از ماهیت عقد هبه است یا نه، میان فقهای امامیه اختلاف نظر وجود دارد، به طوری که برخی معتقد به ارکان هبه بودن قبض هستند که بدون آن هرگز عقد هبه تشکیل نمی شود و برخی دیگر قبض را خارج از ماهیت عقد هبه دانسته و معتقدند که هبه به صرف ایجاب و قبول ایجاد می شود و قبض فقط شرط تاثیر هبه است.

ساختار و فهرست پایان نامه

فهرست مطالب

عنوان صفحه

چکیده ۱

مقدمه ۲

فصل اول:کلیات تحقیق

۱–۱– تعاریف ۷

۱–۱–۱– مفاهیم اصلی ۷

۱–۱–۱–۱– هبه ۷

۱–۱–۱–۲– واهب ۱۰

۱–۱–۱–۳– متهب ۱۱

۱–۱–۱–۴– تسلیم(اقباض) ۱۱

۱–۱–۱–۵– قبض ۱۳

۱–۱–۲– مفاهیم مرتبط ۱۹

۱–۱–۲–۱– عقد ۱۹

۱–۱–۲–۲– معامله ۲۰

۱–۱–۲–۳– مورد معامله ۲۱

۱–۱–۲–۴– شرط صحت ۲۵

۱–۱–۲–۵– شرط لزوم ۲۶

۱–۲– ماهیت هبه و قابلیت رجوع از آن ۲۷

۱–۲–۱– موارد غیر قابل رجوع از هبه ۲۷

۱–۲–۲– عدم قابلیت رجوع به لحاظ خروج از ملکیت متهب ۲۹

۱–۲–۳– عدم قابلیت رجوع به لحاظ تغییر در عین موهوبه ۲۹

۱–۲–۴– رجوع وآثارآن ۳۰

۱–۳– تفاوت هبه با عناوین مشابه ۳۲

۱–۳–۱– تفاوت هبه با وصیت ۳۲

۱–۳–۲– تفاوت هبه با بیع ۳۲

۱–۳–۳– تفاوت هبه با صلح ۳۳

۱–۳–۴– تفاوت هبه با هدیه ۳۴

۱–۳–۵– تفاوت هبه با صدقه ۳۴

۱–۴– اوصاف عقد هبه ۳۵

۱–۴–۱– عقد بودن هبه ۳۵

۱–۴–۲– مجانی بودن عقد هبه ۳۵

۱–۴–۳– تملیکی بودن عقد هبه ۳۶

۱–۴–۴– عینی بودن عقد هبه ۳۶

۱–۴–۵– لازم یا جایز بودن عقد هبه ۳۶

فصل دوم:شرایط تحقق قبض در عقد هبه

۲–۱– شرایط اعتبار قبض ۳۹

۲–۱–۱– وجود متعاملین ۳۹

۲–۱–۲– اهلیت متعاملین ۴۰

۲–۱–۳– جایگاه اذن در تحقق قبض در عقد هبه ۴۶

۲–۱–۳–۱– ضرورت اذنِ خاص مالک درتحقق قبض ۴۸

۲–۱–۳–۲– تاثیر رجوع مالک از اذن ۴۸

۲–۱–۴– قبض توسط متعامدین ۴۹

۲–۱–۴–۱– قبض توسط ولی یا قیم ۴۹

۲–۱–۴–۲– قبض توسط وکیل ۵۰

۲–۱–۴–۳– قبض توسط متولی یا حاکم ۵۰

۲–۱–۴–۴– تلف به منزله قبض ۵۰

۲–۱–۴–۵– تاثیر اذن طرف معامله در تحقق قبض ۵۱

۲–۲– تاثیر فوریت قبض در تحقق عقد هبه ۵۱

۲–۳– شرایط قبض در عقد هبه ۵۵

۲–۳–۱– قبض به عنوان شرط صحت عمل حقوقی ۵۵

۲–۳–۲– قبض به عنوان شرط لزوم ۵۶

۲–۳–۳– قبض به عنوان نتیجه و لازمه عقد ۵۶

۲–۳–۴– تاثیر مقدوریت و غیر مقدوریت قبض ۵۶

۲–۳–۵– قبض و اقباض به عنوان وسیله اعلام اراده ۵۷

۲–۴– موضوع قبض در عقد هبه ۵۷

۲–۴–۱– عین ۵۷

۲–۴–۱–۱– عین معین ۵۸

۲–۴–۱–۲– کلی در معین ۵۸

۲–۴–۱–۳– کلی فی الذمه ۵۸

۲–۴–۲– منفعت ۵۹

۲–۴–۳– حقوق ۵۹

۲–۴–۳–۱– حقوق غیر مالی و عینی ۶۰

۲–۴–۳–۲– حقوق دینی ۶۰

۲–۴–۴– زمان تحقق قبض در عقد هبه ۶۱

۲–۵– مسولیت تلف در دوران قبل از قبض ۶۲

فصل سوم:نقش و آثار قبض در عقد هبه در فقه و حقوق موضوعه

۳–۱– شرطیت قبض در هبه ۶۳

۳–۲– نقش قبض در فقه امامیه ۶۷

۳–۳– نقش قبض در حقوق موضوعه ۷۰

۳–۴– نقش قبض در عقد هبه ۷۰

۳–۴–۱– نقش قبض در هبه در میان فقهای امامیه ۷۱

۳–۴–۲– نقش قبض در هبه در میان حقوقدانان ۷۲

۳–۵– نقش قبض نزد فقهای عامه ۷۵

۳–۶– آثار قبض ۷۶

۳–۶–۱– اثر فوت واهب یا متهب قبل از قبض در هبه ۷۶

۳–۶–۲– اثر قبض در نمایات حاصل در بین عقد و قبل از قبض ۷۷

۳–۷– نتیجه ۷۸

۳–۸– پیشنهادات تحقیق ۷۸

منابع ۷۹

چکیده انگلیسی ۸۲

کلیدواژه ها

• هبه
• قبض
• ایجاب و قبول
• شرط صحت
• هبه
• قبض (گرفتن)
• ایجاب و قبول
• صحت (اصالت)
• حقوق موضوعه
• حقوق اسلامی
• نظام حقوقی
• ایران