بررسی فقهی و حقوقی پیوند اعضا در حقوق ایران
 | |
| عنوان | بررسی فقهی و حقوقی پیوند اعضا در حقوق ایران |
|---|---|
| رشته | حقوق خصوصی |
| دانشجو | رضا جبالبارزی |
| استاد راهنما | ایوب احمدپور |
| استاد مشاور | محمدرضا امیرمحمدی |
| مقطع | کارشناسی ارشد |
| سال دفاع | ۱۳۹۴ |
| دانشگاه | دانشگاه شهید باهنر کرمان |
بررسی فقهی و حقوقی پیوند اعضا در حقوق ایران عنوان پایان نامه ای است که توسط رضا جبالبارزی، با راهنمایی ایوب احمدپور و با مشاوره محمدرضا امیرمحمدی در سال ۱۳۹۴ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه شهید باهنر کرمان دفاع گردید.
چکیده
شریعت اسلام چون سایر ادیان الهی به زمان و مردمی خاص محدود نیست و نیز به جهت جهان شمولی اش در طول زمان دستخوش تغییر و تبدیل نمی شود،چه اینکه حلال محمد حلال الی یوم القیامه و حرامه حرام الی یوم القیامه .از سوی دیگر ،در مسیر تفکر و اندیشه بشری مسایلی نو قرار می گیرد که فقه اسلامی باید پاسخگوی آن باشد و به حل آن همت گمارد.یکی از مشکلات جوامع انسانی وجود افرادی است که به عللی برخی از اندامهای خود را از دست داده و یا دچار از کار افتادگی شده اند.این افراد برای ادامه زندگی خود نیاز دارند تا با عمل جراحی،آن عضو فاسد را به عضوی سالم تبدیل کنند.این موضوع که برداشت عضو از بدن هر فرد و پیوند آن به دیگری از لحاظ شرعی چه حکمی دارد و قوانین مدون و مکاتب حقوقی مختلف چه برخوردی با این قضیه کرده اند ،ارزش والای علمی دارد و کاوش درباره ی آن برای ادامه ی پیشرفت و ترویج این روش درمانی در درجه نخست اهمیت قرار دارد. بررسی مشروعیت پیوند اعضا به بدن انسان از دیدگاه فقهی و حقوقی محور های اصلی بحث استدلالی این پژوهش می باشند.مفاهیم و کلیات پیوند اعضا،بررسی فقهی پیوند اعضا واهدا و برداشت از منظر حقوقی از مباحث مطرح در این پژوهش می باشند.با توجه به اهمیت مباحث مربوط به برداشت و پیوند عضو،می توان گفت مهم ترین هدف تحقیق و بررسی مبانی فقهی و حقوقی آن ها ،هموارسازی رویکرد مثبت و مقبول به دستاوردهای علمی و پزشکی در این زمینه است که در نتیجه، تصویب قوانینی کامل تر و دقیق تری در راستای آزادی خرید و فروش و پیوند اعضا در پی خواهد داشت.روشن است که به دلیل ابهام در برخی از ابعاد و محورهای موضوع پیوند اعضا در فقه و ناهماهنگی قوانین با آن ها و برخی آرای فقهی ،شناخت دیدگاه های فقهی و ارایه دیدگاه درست باعث تطبیق قوانین و دیدگاه های حقوقی با آرای فقهی می شود.
ساختار و فهرست پایان نامه
عنوان صفحه
مقدمه ۱
فصل نخست: کلیات و مفاهیم ۴
مبحث نخست: پیشینه ی پیوند اعضاء ۶
گفتار نخست: تاریخچه پزشکی پیوند اعضا در ایران ۸
گفتار دوم: تاریخچه فقهی و حقوقی پیوند اعضاء ۹
مبحث دوم: مفهوم برداشت عضو ۱۱
گفتارنخست: تعریف برداشت عضو و شیوه های فراهم سازی اعضاء ۱۱
گفتار دوم: مفهوم پیوند و انواع آن ۱۲
بند نخست:تعریف پیوند ۱۳
بند دوم: انواع پیوند عضو ۱۴
الف) کاشت، الصاق و جایگزینی ۱۴
ب)حیاتی، کاربردی و زیبایی ۱۵
ج)ذاتی و غیر ذاتی ۱۶
د)تقسیم بندی از دیدگاه پزشکی ۱۷
مبحث سوم :منابع تامین پیوند اعضا ۱۷
گفتار نخست: پیوند از فرد زنده ۱۸
گفتار دوم: پیوند از فرد مرده (جسد) ۱۸
گفتار سوم: پیوند از حیوان ۱۹
فصل دوم:بررسی فقهی پیوند اعضا ۲۱
مبحث نخست: دیدگاه ها فقهاء اسلام (امامیه – عامه) درباره احکام پیوند اعضاء ۲۳
گفتارنخست: دلایل فقهای مخالف با پدیده ی پیوند اعضاء ۲۴
بند نخست: قرآن ۲۵
بند دوم: روایات ۲۷
بند سوم: قواعد و ضوابط فقهی ۳۰
الف)قاعده لاضرر و لاضرار فی الاسلام ۳۰
ب)قاعده تغریر ۳۳
ج) قاعده اسراف ۳۴
د)چهارم: قاعده تزاحم ۳۴
بند چهارم:سایر دلایل فقهای مخالف با پیوند اعضا ۳۵
الف) حرمت مثله کردن انسان ۳۶
ب) حرمت تاخیر در دفن جنازه مسلمان ۳۷
گفتار دوم:تحلیل و نقد ادله ی قایلین به عدم جواز پیوند اعضاء ۳۹
گفتار سوم:دلایل فقهای معتقد به جواز پیوند اعضاء ۴۲
بند نخست: قاعده الاهم فالاهم ۴۳
بند دوم: قاعده توقف ۴۴
بند سوم: قاعده اضطرار ۴۵
بند چهارم: قاعده نفی عسر و حرج ۴۶
الف)آیا ملاک در عسر و حرج شخصی است یا نوعی؟ ۴۷
ب)آیا ملاک در عسر و حرج واقعیت امر است و یا علم مکلف؟ ۴۸
ج)آیا ملاک در عسر و حرج رخصت است یا عزیمت است؟ ۴۸
بند پنجم: قاعده تزاحم ۴۹
بند ششم: قاعده لاضرر و لاضرار ۵۰
بند هفتم: قاعده تفویض ۵۲
بند هشتم: اشاره ای به تعدادی از نظرات فقهای امامیه درباره پیوند اعضاء که قایل بر جواز می باشند ۵۴
الف)نظریه برخی از فقهای عامه که قایل بر جواز می باشند ۵۶
مبحث دوم:بررسی فقهی پیوند اعضاء از حیوانات و پیوند قطعات مصنوعی به انسان ۵۶
گفتار نخست:بررسی احکام پیوند اعضای حیوانات به انسان از منظر اسلام ۵۷
گفتار دوم:بررسی احکام پیوند قطعات مصنوعی به انسان ۵۷
فصل سوم: اهدا و برداشت عضو از دیدگاه حقوقی ۵۹
مبحث نخست:اهدا عضو از دیدگاه حقوق و قوانین کشورها ۶۱
گفتار نخست:جایگاه حقوقی اهدا عضو در انگلستان ۶۱
گفتار دوم: جایگاه حقوقی اهدای عضو در استرالیا ۶۲
گفتار سوم جایگاه حقوقی اهدای عضو در امریکا ۶۳
گفتار چهارم: جایگاه حقوقی اهدای عضو در قوانین کشورهای عربی ۶۳
مبحث دوم:اهدای عضو از دیدگاه حقوق داخلی ۶۴
گفتار نخست:ایرادهای حقوق دانان و قانون گذاران ایران به مشروعیت اهدای اعضاء ۶۵
گفتاردوم:بینش های حقوقی در برداشت و اهدای عضو ۶۷
گفتار سوم: اشتراکات حقوقی ایران و سایر کشورها در اهدای عضو ۷۰
نتیجه گیری نهایی ۷۱
پیشنهادات ۷۳
پیوست ها ۷۸
منابع و مآخذ ۷۴
کلیدواژه ها
- برداشت عضو
- شیوه های پیوند
- مرگ مغزی
- پیوند اعضاء
- فقه
- مرگ مغزی
- اسلام
- ایران
- پیوند عضو
- نظام حقوقی