بررسی ابعاد حقوقی قراردادهای بیمه عمر در ایران

عنوان	بررسی ابعاد حقوقی قراردادهای بیمه عمر در ایران
رشته	حقوق خصوصی
دانشجو	حامد خوشامن
استاد راهنما	حسین قربانیان
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۳۹۷
دانشگاه	دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهرود

بررسی ابعاد حقوقی قراردادهای بیمه عمر در ایران عنوان پایان نامه ای است که توسط حامد خوشامن، با راهنمایی حسین قربانیان در سال ۱۳۹۷ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهرود دفاع گردید.

چکیده

بیمه عمر عبارت است از قراردادی که به موجب آن بیمه گر در برابر دریافت حق بیمه متعهد می شود که در صورت فوت شخص بیمه شده یا در صورت زنده ماندن بیمه شده در سررسید تعیین شده در قرارداد مبلغ تعیین شده را به بیمه گذار (بیمه شده) یا استفاده کننده تعیین شده از سوی او بپردازد. بیمه یکی از موضوعات جدی این روزگار است که قلمرو وسیعی از زندگی فردی و اجتماعی افراد بشر را پوشش می دهد. فقهاء درباره معامله بیمه دیدگاه های چندگانه ای را طرح کرده اند. این پایان نامه با عنوان بررسی ابعاد حقوقی قراردادهای بیمه عمر در ایران بر آن است تا بعد از بیان کلیاتی در رابطه با عقد بیمه، به تبیین و بررسی فقهی و حقوقی قراردادهای بیمه عمر بپردازد. برای رسیدن به این منظور ابتدا منابع مورد نیاز گزینش شده و بعد از مطالعه و فیش برداری، تجزیه و تحلیل یافته ها به روسی استقرایی – تحلیلی، این تحقیق، در سه بخش فراهم آمده و در پایان به نتایجی دست یافته و برای بهتر شدن وضع موجود پیشنهادهایی ارایه شده است.

ساختار و فهرست پایان نامه

چکیده

مقدمه

ا) بیان مسیله:

ب) پرسش های تحقیق:

ج) فرضیه های تحقیق:

د) اهداف تحقیق:

ه–) ادبیات یا پیشنه ی تحقیق:

و) روش تحقیق:

ز) ساختار تحقیق:

بخش اول: کلیات تحقیق فصل اول: مفهوم واژگان

گفتار اول: تعریف بیمه

۱–۱) تعریف لغوی بیمه:

۱–۲) تعریف بیمه در فقه:

۱–۳) تعریف حقوقی عقد بیمه:

گفتار دوم: تعریف عقد

۲–۱) تعریف تحلیلی عقد:

۲–۲) تعریف عقد از حیث دایره شمول:

گفتار سوم: تعریف قرارداد:

گفتار چهارم: تقسیم عقود بر حسب آثار آنها

۴–۱) عقد لازم و جایز و خیاری:

۴–۲) عقد منجز و معلق:

۴–۳ عقد تکمیلی و عهدی

۴–۴) عقود مستمر و فوری:

گفتار پنجم: تقسیم قراردادها بر حسب شرایط انعقاد

۵–۱) عقود رضایی و تشریفاتی و عینی:

۵–۲) عقود معین و نامعین (بی نام):

۵–۳) عقود مستقل و تبعی:

فصل دوم: عناصر تشکیل دهنده و هدف بیمه

گفتار اول: عناصر تشکیل دهنده بیمه

۱–۱) خطر:

۱–۲) حق بیمه:

۱–۳) خسارت:

گفتار دوم: بیمه از نظر اقتصادی

۲–۱) حفظ ثروت:

۲–۲) تضمین سرمایه گذاری ها:

۲–۳) ایجاد اعتبار و توسعه مبادلات:

۲–۴) توسعه سرمایه گذاری:

۲–۵) تاثیر بر موازنه ارزی:

بخش دوم: بیمه از دیدگاه فقه و حقوق فصل اول: دیدگاه فقهاء و اندیشمندان درباره ی بیمه

گفتار اول: دیدگاه فقهاء در مورد بیمه

گفتار دوم: دیدگاه مراجع و علمای شیعه درباره ی بیمه

۲–۱) نظر امام خمینی (رحمهالله علیه) درباره ی بیمه:

۲–۲) دیدگاه استاد مطهری:

۲–۳) دیدگاه محمد رضا گلپایگانی:

۲–۴) دیدگاه حسینعلی منتظری:

گفتار سوم: دیدگاه دانشمندان اهل سنت درباره بیمه

فصل دوم: ادله ی موافقان و مخالفان و نقد و بررسی آنها

گفتار اول: ادله ی موافقان شیعه

۱–۱) گروه اول موافقان:

۱–۲) گروه دوم موافقان:

۱–۳) گروه سوم موافقان:

گفتار دوم: ادله موافقان اهل سنت

گفتار سوم: مستند مخالفان

گفتار چهارم: قایلین به تفصیل

بخش سوم: بررسی قرارداد بیمه عمر فصل اول: بیمه های بازرگانی و اجتماعی

گفتار اول: بیمه عمر

۱–۱) بیمه عمر انفرادی:

۱–۱–۱) بیمه عمر مانده بدهکار انفرادی:

۱–۱–۲) بیمه تامین آتیه فرزندان:

۱–۱–۳) بیمه عمر زمانی انفرادی:

۱–۱–۴) بیمه تمام عمر انفرادی:

۱–۱–۵) بیمه عمر و پس انداز انفرادی:

۱–۲) بیمه عمر از دیدگاه برخی از مراجع تقلید مکتب تشیع:

۱–۳) بیمه تامین هزینه جهیزیه:

۱–۴) بیمه جامع زندگی:

۱–۵) بیمه عمر گروهی:

۱–۶) بیمه تمام عمر گروهی:

۱–۷) بیمه عمر مانده بدهکار:

۱–۸) بیمه عمر زمانی:

۱–۹) بیمه عمر و پس انداز:

گفتار دوم: انواع قراردادهای بیمه عمر

۲–۱) بیمه عمر تامین خطر فوت:

۲–۲) بیمه عمر در صورت حیات:

۲–۳) بیمه عمر مختلط:

فصل دوم: دسته بندی قرارداد ها و همخوانی قرارداد بیمه عمر با آنها

گفتار اول: عقد لازم

گفتار دوم: عقد منجز (قطعی):

گفتار سوم: عقد معاوضی

گفتار چهارم: عقد عهدی

گفتار پنجم: عقد تشریفاتی و عقد رضایی

گفتار ششم: قرارداد به صورت اشتراکی و عضویتی

گفتار هفتم: قرارداد های اتفاقی یا احتمالی

گفتار هشتم: جمع بندی

فصل سوم: شرایط اساسی صحت و اعتبار قراردادهای بیمه عمر

گفتار اول: محل عقد

۱–۱) موجود بودن آن در هنگام عقد:

۱–۲) مشروع بودن محل عقد:

۱–۳) دارا بودن قابلیت تسلیم:

۱–۴) معین و مشخص بودن محل عقد:

گفتار دوم: قصد و رضای طرفین قرارداد بیمه عمر

گفتار سوم: اهلیت طرفین قرارداد

۳–۱) تعریف لغوی و اصطلاحی اهلیت:

۳–۲) اقسام اهلیت:

۳–۲–۱) اهلیت تمتع:

۳–۲–۲) اهلیت استیفا:

۳–۲–۲–۱) مفهوم سفیه (غیر رشید) در فقه و قانون:

۳–۲–۲–۲) مفهوم مجنون در فقه و قانون:

۳–۲–۲–۳) مفهوم صغیر در فقه و قانون:

۳–۳) بررسی اهلیت در قراردادهای بیمه عمر:

۳–۳–۱) اهلیت بیمه گر:

۳–۳–۲) اهلیت بیمه گذار:

۳–۴) وضعیت و معاملات صغیر در امور مدنی :

۳–۵ معاملات سفیه:

۳–۶ معاملات مجانین:

گفتار چهارم: مورد معامله یا موضوع بیمه در قراردادهای بیمه عمر

گفتار پنجم: مشروعیت جهت معامله در قراردادهای بیمه عمر

فصل چهارم: اصل حاکمیت اراده

گفتار اول: تعریف اراده

گفتار دوم: حاکمیت اراده در ایران و فقه امامیه

گفتار سوم: ثمره عملی اصل حاکمیت اراده و آزادی قراردادی

گفتار چهارم: خاستگاه اصل آزادی اراده و زمینه مشروعیت عقود بی نام

۴–۱) اصل اباحه (جواز):

۴–۲) توقیفی و حصری نبودن عقود و قراردادها:

۴–۳) اصل صحت ایقاعات:

۴–۴) اصل صحت شرط:

۴–۵) آثار تدریجی عقد بیمه عمر:

۴–۶) حسن نیت پایه و اساس قرارداد بیمه عمر:

فصل پنجم: تنظیم قرارداد بیمه و صدور بیمه نامه عمر

گفتار اول: بیمه نامه یا سند بیمه

۱–۱) اساس قرارداد بیمه عمر:

۱–۲) تعاریف و اصطلاحات

۱–۳) شروع اعتبار بیمه نامه:

۱–۴) تغییر در شرایط بیمه نامه:

۱–۵) انصراف از بیمه نامه:

۱–۶) شرط حد اعلای حسن نیت:

۱–۶–۱) حد اعلای حسن نیت بیمه گذار و بیمه شده:

۱–۶–۲) شرط حد اعلای حسن نیت بیمهگر:

۱–۷) نفع بیمه ای:

۱–۸) حق بیمه:

۱–۸–۱) نحوه پرداخت حق بیمه:

۱–۸–۲) تعدیل حق بیمه:

۱–۸–۳) مهلت پرداخت حق بیمه:

۱–۹) منافع بیمه در صورت حیات بیمه شده:

۱–۱۰) استفاده کنندگان:

۱–۱۰–۱) تعیین استفاده کنندگان:

۲–۱۰–۲) تغییر استفاده کنندگان:

۱–۱۱) انتقال بیمه نامه:

۱–۱۲) استثنایات:

۱–۱۲–۱) خودکشی:

۲–۱۲–۲) قتل بیمه شده به وسیله بیمه گذار یا استفاده کننده:

۱–۱۲–۳) فعالیتها و مسافرتهای غیر عادی و خطرناک:

۱–۱۲–۴) مشاغل خطرناک:

۱–۱۲–۵) اعمال خلاف قانون:

۱–۱۲–۶) جنگ:

۱–۱۲–۷) اعزام به عملیات جنگی:

۱–۱۲–۸) استعمال دارو، مواد مخدر یا محرک:

۱–۱۳) مفقود شدن بیمه نامه یا قبوض پرداختی حق بیمه:

۱–۱۴) خاتمه بیمه نامه:

۱–۱۵) برقراری مجدد بیمه نامه پس از تعلیق و یا فسخ:

۱–۱۶) نشانی قانونی، تغییر محل اقامت بیمه گذار یا نماینده وی در ایران:

۱–۱۷) حریم خصوصی:

۱–۱۸) نحوه حل و فصل اختلافات:

۱–۱۹) قانون حاکم:

۱–۲۰) مدت مرور زمان:

گفتار دوم: اصول کلی فرمانروا بر بیمه های عمر

گفتار سوم: پرداخت حق بیمه

گفتار چهارم: ارتباط اندوخته ریاضی و حقوق بیمه گذار در بیمه های عمر

۴–۱) بازخرید:

۴–۲) کاهش سرمایه (سرمایه مخفف):

۴–۳) وام:

گفتار پنجم: انتقال بیمه نامه عمر

گفتار ششم: توثیق بیمه نامه های عمر

گفتار هفتم: بیمه بازنشستگی یا مستمری بگیری

گفتار هشتم: انواع حالت های مستمری در بیمه های عمر

۸–۱) مستمری مادام العمر:

۸–۲) مستمری مدت معین:

۸–۳) مستمری قطعی:

۸–۴) مستمری قطعی و مادام العمر:

نتایج و پیشنهادها ا– نتایج

ب– پیشنهادها

منابع

کلیدواژه ها

• بیمه
• فقه
• حقوق
• قرارداد