ممنوعیت ها و محدودیت های تبلیغات در حقوق ایران
ممنوعیت ها و محدودیت های تبلیغات در حقوق ایران عنوان پایان نامه ای است که توسط آرمینا شفیعی، با راهنمایی مهدی هداوند و با مشاوره وحید آگاه در سال ۱۴۰۱ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه علامه طباطبایی دفاع گردید.
 | |
| عنوان | ممنوعیت ها و محدودیت های تبلیغات در حقوق ایران |
|---|---|
| رشته | حقوق ارتباطات |
| دانشجو | آرمینا شفیعی |
| استاد راهنما | مهدی هداوند |
| استاد مشاور | وحید آگاه |
| مقطع | کارشناسی ارشد |
| سال دفاع | ۱۴۰۱ |
| دانشگاه | دانشگاه علامه طباطبایی |
چکیده
در تاریخ بشر تقریبا همه اخلاقیون، آزادی را ستوده اند، اما حمایت از آزادی منوط به فهم صحیح یا دست کم، برداشتی روشن از آن است. آزادی بیان، بنیاد جامعه مردم سالار است و در اسناد مختلف شناسایی و مورد حمایت قرار گرفته است. قلمرو این آزادی در یک سیر تاریخی گسترده شده و اگر در قرن هجده و نوزده بیشتر به حمای–ت از بیان های علمی، سیاسی و اجتماعی معطوف بود، در قرن بیس–تم به بیان های هنری و از اواخر این قرن، به بیان های تبلیغاتی تسری یافت و اکنون به عنوان مبنای آزادی تبلیغات قابل بررسی است، گرچه مبانی دیگر هم در این مهم قابل اشاره است. تبلیغات، انتشار یک عقیده خاص است که در آن، فرستنده پیام سعی دارد پاسخی از جانب مخاطب در جهت پیشبرد اهدافی معین به دست آورد. مقصد پیام تبلیغاتی می تواند، تجارت، مذهب، سیاست یا هر چیز دیگری باشد و پیام اساسا از اصل آزادی انتشار و پخش برخوردار است، اما گاهی با محدودیت ها و ممنوعیت های قانونی خاصی روبه رو می شود. ای–ن بی–ان ها را ج–ز به موجب قانون، برای اهداف مشروع معین و در حد ضرورت نمی توان محدود کرد و باید در نظر داشت که آزادی اصل است و محدودیت ها استثناء. یافته پژوهش پیش رو آن است که این محدودیت ها و ممنوعیت ها، در حقوق ایران در چند محور اساسی فرهنگی، اقتصادی، سیاسی، سلامت و حقوق افراد، قابل بررسی است. اما همه قواعد محدود کننده تبلیغات در حقوق ایران از معیارهای ثابتی برای محدودسازی پیروی نمی کنند. نهادهای متعددی متولی سیاست گذاری تبلیغات هستند و ه–یچ س–ازکار واح–دی ب–رای نظ–ارت ب–ر عملک–رد مت–ولیان ام–ور سیاست گذاری تبلیغات وجود ندارد. خلاء اما عدم وجود یک قانون جامع در این خصوص است. همچنین قاعده گذاری فضیلت محور و ایدیولوژیک، ممنوعیت های سلیقه ای و حداکثری، کهنگی و پس روندگی قواعد و پیروی نکردن از استانداردهای قانون گذاری در این حوزه قابل تامل است.
ساختار و فهرست پایان نامه
فهرست مطالب مقدمه
الف بیان مسیله
ب اهداف پژوهش
ج سوال های پژوهش
د فرضیه های پژوهش
ه پیشینه پژوهش
و روش شناسی پژوهش
ز دامنه پژوهش
فصل اول مفهوم و انواع تبلیغات، منابع و مراجع آن گفتار اول مفهوم و انواع تبلیغات
بند اول مفهوم تبلیغات
بند دوم گونه شناسی تبلیغات
الف تبلیغات آفلاین و اقسام آن
اول تبلیغات محیطی
۱ بیلبوردها
۲ تبلیغات ترانزیت
۳ مبلمان شهری
۴ تبلیغات چریکی
۵ استفاده از مجموعه علایم
دوم تبلیغات تلویزیونی
سوم تبلیغات رادیویی
چهارم تبلیغات چاپی
۱ تبلیغات از طریق روزنامه و مجله
۲ تبلیغات از طریق کارت ویزیت
۳ تبلیغات از طریق تراکت
۴ تبلیغات از طریق آگهی نامه
ب تبلیغات آنلاین و اقسام آن
اول تبلیغات در وب سایت
۱ تبلیغ بنری پاپ آپ
۲ ری تارگتینگ
۳ پوش نوتیفیکیشن
دوم تبلیغات از طریق سیو
سوم تبلیغات از طریق گوگل ادز
چهارم تبلیغات از طریق اپلیکیشن ها
پنجم تبلیغات از طریق پلتفرم های فضای مجازی (سوشال مدیا مارکتینگ)
۱ تبلیغات از طریق اینفلوینسرها
۲ تبلیغات از طریق اشتراک گذاری پست یا استوری
۳ تبلیغات از طریق سازکارهای تبلیغاتی پلتفرم
ششم تبلیغات از طریق ایمیل
گفتار دوم تاریخچه منابع و مراجع حقوق تبلیغات در ایران
بند اول قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
الف رعایت موازین شرعی و مصالح اجتماعی
ب پاسداشت خط و زبان رسمی کشور
ج حفظ محیط زیست
د رعایت استقلال و سیاست های اقتصادی
بند دوم سازمان ها و نهادهای متولی
الف وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
ب سازمان صداوسیما
ج شهرداری ها
د کمیته مرکزی سازمان های تبلیغاتی
ه شورای عالی انقلاب فرهنگی
فصل دوم: مبنای آزادی تبلیغات و محدودیت های آن گفتار اول مبانی نظری آزادی تبلیغات
بند اول آزادی های فکری
الف حق بر آزادی عقیده و مذهب
اول منابع حق بر آزادی عقیده و مذهب
۱ حق بر آزادی عقیده و مذهب در اسناد فراملی
۲ حق بر آزادی عقیده و مذهب در حقوق ایران
دوم تبلیغات و آزادی عقیده و دین
ب حق بر آزادی اطلاعات
اول آزادی اطلاعات در اسناد بین المللی
دوم آزادی اطلاعات در حقوق ایران
سوم جریان آزاد اطلاعات تجاری
ج حق بر بیان آزاد
اول مفهوم بیان آزاد
دوم بیان آزاد در اسناد
۱ بیان آزاد در اسناد فراملی
۱–۱ اعلامیه جهانی حقوق بشر
۱–۲ میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی
۱–۳ کنوانسیون اروپایی حقوق بشر
۱–۴ کنوانسیون آمریکایی حقوق بشر
۱–۵ منشور آفریقایی حقوق بشر و خلق ها
۱–۶ کنوانسیون حقوق کودک
۲ بیان آزاد در قانون اساسی ایران
بند سوم انواع بیان
الف آزادی بیان هنری
ب آزادی بیان تجاری
گفتار دوم محدودیت های آزادی تبلیغات
بند اول استثنایات دسترسی به اطلاعات
الف حفظ امنیت ملی
ب حفظ اسرار دولتی
ج حمایت از حریم خصوصی
د رایزنی ها و هم فکری های مقامات حکومتی
ه حمایت از اجرای تحقیقات قانونی
ز حمایت از ایمنی و سلامتی
ح مالکیت های فکری و منافع اقتصادی
ط حمایت از محیط زیست
بند دوم استثنایات بیان آزاد
الف محدودیت های آزادی بیان در اعلامیه جهانی حقوق بشر
ب محدودیت های آزادی بیان در میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی
ج محدودیت های آزادی بیان در کنوانسیون اروپایی حقوق بشر
بند ششم ممنوعیت های مشترک آزادی بیان در اسناد فراملی
الف اخلاق عمومی
ب حفظ امنیت ملی
ج حفظ منفعت عمومی
د حفظ حقوق و حیثیت دیگران
ه حفظ نظم عمومی ۵۰ بند هفتم محدودیت ها و ممنوعیت های آزادی بیان در قانون اساسی ۵۰ بند هشتم قواعد حاکم بر مشروعیت استثناها ۵۰ اول قواعد عقلی یا منطقی
دوم قواعد ناشی از نظام حقوقی
سوم قواعد ناشی از نظام حقوق بشر
بند هشتم شرایط مشروعیت محدودیت ها
الف اعمال محدودیت بر مبنای قانون
ب اعمال محدودیت برمبنای هدف مشروع
ج اعمال محدودیت برمبنای ضرورت
فصل سوم معیارها و انواع ممنوعیت ها و محدودیت های تبلیغات در حقوق موضوعه گفتار اول ممنوعیت ها و محدودیت های فرهنگی
بند اول معیارهای حفظ زبان و خط رسمی کشور
الف ممنوعیت کلمات بیگانه
اول ممنوعیت واژه های بیگانه بر روی کلیه تولیدات داخلی
دوم ممنوعیت کلمات بیگانه در مکاتبات، سخنرانی ها و مصاحبه های رسمی
سوم ممنوعیت واژه های نامانوس و اسامی خارجی در صدا و سیما
چهارم ممنوعیت عناوین و اصطلاحات بیگانه در سایر رسانه ها
پنجم ممنوعیت خط منحصرا غیرفارسی در تابلوها
ششم ممنوعیت نام گذاری اسامی غیرفارسی
ب ممنوعیت غلط گویی و غلط نویسی و الزام به رعایت دستور زبان فارسی
ج ممنوعیت ترویج زبان بیگانه و الزام به غلبه زبان فارسی
بند دوم معیارهای حفظ میراث فرهنگی
الف ضرورت اخذ مجوز برای تبلیغ دستگاه فلزیاب
ب ممنوعیت تبلیغ بر روی آثار تاریخی
بند سوم معیارهای ناظر بر اخلاق
بند چهارم ممنوعیت های مربوط به فرهنگ، زبان، آداب و رسوم و قومیت ها
الف ممنوعیت مغایرت با فرهنگ عمومی
ب ممنوعیت توهین به آداب و رسوم، قومیت ها و گویش
ج پوشش و آرایش عرفی
د ممنوعیت نشر افکار تبعیض نژادی
بند ششم ممنوعیت ترویج عقاید خرافی
بند هفتم اندازه تبلیغ و زیبایی شهری
بند هشتم معیارهای مربوط به حقوق مالکیت فکری
الف الزام به رعایت
ب ممنوعیت استفاده از شخصیت های تاریخی، فرهنگی، مقامات عالی رتبه مملکتی
بند نهم محدودیت های بروکراتیک
الف اخذ مجوز و تبلیغات فرهنگی
اول ممنوعیت تبلیغ برای مراکز آموزش های آزاد فاقد مجوز
دوم ممنوعیت تبلیغ برای برگزاری مسابقات دینی، فرهنگی و هنری فاقد مجوز
ب ممنوعیت ها و محدودیت های مربوط به آگهی نامه
اول ممنوعیت های مربوط به توزیع آگهی نامه
دوم محدودیت های مربوط به نام گذاری آگهی نامه
سوم محدودیت های مربوط به محتوای آگهی نامه
گفتار دوم ممنوعیت ها و محدودیت های تجاری– اقتصادی
بند اول ممنوعیت ها و محدودیت های مربوط به منع رقابت نامشروع
الف ممنوعیت تبلیغ گمراه کننده، خلاف واقع و ارایه اطلاعات نادرست
اول در اسناد فراملی
دوم در اسناد داخلی
ب ممنوعیت بی اعتبارسازی رقیب و استفاده از دستاوردهای دیگران
اول ممنوعیت نازل نشان دادن کالا و خدمات دیگران
دوم ممنوعیت استفاده بلاجهت از دست آوردهای دیگران
سوم ممنوعیت استفاده از قیود تکراری، صفات تفصیلی و اغراق آمیز
بند دوم ممنوعیت های مربوط به قواعد تبلیغ
الف ممنوعیت تبلیغ کالا در مراکز مذهبی، علمی و آموزشی
ب ممنوعیت تبلیغات ناخواسته
ج ممنوعیت تبلیغ بر روی اسکناس و مسکوکات
د شفافیت هویت تبلیغ کنندگان و اطلاعات کالا و خدمات
ه ممنوعیت ایجاد فشار روحی به مخاطبان
و ممنوعیت استفاده از یک چهره برای تبلیغ دو کالای مشابه یا برند رقیب به صورت هم زمان
ز معیارهای تفکیکی میان تبلیغ و محتوای غیرتبلیغاتی
بند سوم معیارهای اقتصادی–ایدیولوژیک
الف حمایت از تولیدات داخلی
اول ممنوعیت تبلیغ سفر خارجی
دوم ممنوعیت بی ارزش نشان دادن کالای داخلی
سوم ممنوعیت تبلیغ کالای خارجی با مشابه داخلی
چهارم محدودیت تبلیغ کالای خارجی بدون مشابه داخلی
پنجم الزام به اخذ مجوز فعالیت برای تبلیغ کالای خارجی
ششم ممنوعیت استفاده از نام و تصویر هنرمندان و ورزشکاران برای تبلیغ کالا و خدمات خارجی
ب معیارهای مربوط به تعیین الگوی مصرف
اول ممنوعیت تبلیغ، تشویق و ترویج اسراف، تجمل گرایی و تحریک به مصرف
دوم ممنوعیت تعیین جایزه برای تشویق به مصرف و خرید بی رویه
سوم ممنوعیت تبلیغات قرعه کشی با درخواست وجه و ممنوعیت فروش کالا از طریق قرعه کشی
گفتار سوم ممنوعیت ها و محدودیت های امنیتی و سیاسی
بند اول ممنوعیت های عام امنیتی
الف ممنوعیت القای خشونت وتشویق به ارتکاب اعمال علیه امنیت، حیثیت ومنافع نظام
ب ممنوعیت انتشار اسناد محرمانه، اسرار نظامی و مذاکرات غیر علنی مجلس
ج ممنوعیت های مربوط به وحدت ملی
د ممنوعیت تبلیغ علیه نظام
ه ممنوعیت های مربوط به نقشه و پرچم
و ممنوعیت تبلیغ بر روی ابنیه سفارتخانه ها
ز ممنوعیت های انتخابات سیاسی
بند دوم معیارهای ایدیولوژیک
الف معیارهای مربوط به مسیله بیگانه
اول ماهواره
۱ منع استفاده از هنرمندان و ورزشکاران برای تبلیغ کالا در ماهواره
۲ ممنوعیت استفاده از چهره افراد مشهور به همکاری با ماهواره
۳ ممنوعیت انجام تبلیغ از طریق شبکه معاند و ماهواره ای
دوم محدودیت فعالیت فرهنگی تبلیغی خارجیان مقیم ایران
سوم حفظ و تحکیم سیاست نه شرقی نه غربی
چهارم تبلیغ گروه های منحرف
پنجم به کارگیری شیوه ها و الگوهای مظاهر بیگانه
ششم مبارزه با فرهنگ استعماری
ب معیارهای مربوط به مسیله زن
اول حجاب
دوم نقش زن
سوم ممنوعیت تحقیر و توهین و استفاده ابزاری
ج ممنوعیت های مربوط به مذهب
اول ممنوعیت بر اساس ماهیت کالای مورد تبلیغ
۱ ممنوعیت تبلیغ مشروبات الکلی
۲ ممنوعیت تبلیغ قمار و وسایل قمارخانه
دوم مخالفت و یا توهین به ادیان
سوم الزام به تطبیق با موازین شرعی
چهارم ممنوعیت های مربوط به موسیقی
۱ ممنوعیت حرکات موزون و موسیقی مبتذل
۲ تناسب میان موضوع آگهی و موسیقی آن
پنجم ممنوعیت نمایش مجسمه کامل
ششم ممنوعیت استفاده از اشخاص مذهبی در تبلیغ
۱ ممنوعیت توهین به اشخاص مذهبی در تبلیغ
۲ ممنوعیت استفاده از اشخاص مذهبی در تبلیغ کالای مصرفی
گفتار چهارم ممنوعیت ها و محدودیت های حمایت از حقوق اشخاص
بند اول احترام به افراد
بند دوم معیارهای مربوط به حقوق کودکان
الف معیارهای مربوط به سلامت کودک
اول ممنوعیت تبلیغ مضر به سلامت، تربیت و اخلاق کودک
دوم ممنوعیت تبلیغ برخی محصولات حین برنامه مخصوص کودک
سوم ممنوعیت نمایش کودک در شرایط خطرناک
۱ ممنوعیت نمایش کودک در مکان خطرناک
۲ ممنوعیت نمایش کودک حین بازی با مواد خطرناک
چهارم ممنوعیت استفاده از کودک چاق جهت القای سلامتی
ب مصالح عالیه کودک
اول ممنوعیت سواستفاده از زودباوری کودک
۱ ممنوعیت استفاده از تکنیک فروش مستقیم
۲ ممنوعیت استفاده از اشخاص مشهور
۳ ممنوعیت فشار بر اساس تبعیض
۴ ممنوعیت استفاده از کودکان برای محصولات بزرگسالان
۵ ممنوعیت نمایش کودک حین مبادله پول در تلویزیون
۶ ممنوعیت تبلیغ برای کودکان زیر
سال
دوم رعایت ضوابط راهنمایی رانندگی در تبلیغ
سوم ممنوعیت نمایش برهنه یا نیمه برهنه کودک در تبلیغ تلویزیونی
بند سوم معیارهای مربوط به حفظ حقوق افراد دارای معلولیت
گفتار پنجم معیارهای مربوط به سلامت عمومی و پزشکی
بند اول ممنوعیت تبلیغ دخانیات
الف ممنوعیت تبلیغ و تشویق به استفاده از دخانیات
ب ممنوعیت و محدودیت استفاده از صحنه های استعمال دخانیات
بند دوم محدودیت تبلیغ مواد غذایی، آرایشی و بهداشتی
الف محدودیت های مربوط به خواص مواد غذایی
ب الزام به اخذ مجوز و یا تایید کارگروه
ج الزام به داشتن پروانه
د ممنوعیت تبلیغات خدمات و کالای مضر
ه محدودیت تبلیغات فرآورده های شبیه به دارو
بند سوم ممنوعیت های مربوط به محصولات دارویی
الف محدودیت های مربوط به تبلیغ دارو و خواص آن
ب محدودیت های مربوط به نحوه معرفی محصولات دارویی به جامعه پزشکی
بند چهارم ممنوعیت تبلیغ گمراه کننده و خلاف واقع
بند پنجم ممنوعیت تبلیغ مخرب محیط زیست
بند ششم ممنوعیت نمایش حیوانات حین آزار
بند هفتم معیارهای تبلیغ و علامت استاندارد
بند هشتم محدودیت های تبلیغ امور پزشکی و صنفی
الف محدودیت های مربوط به تابلو و سرنسخه
ب محدودیت های مربوط به مشخصات معرفی پزشک
بند دهم ممنوعیت نمایش پرخوری در صدا و سیما
بند یازدهم ممنوعیت القای بار منفی
نتیجه گیری
منابع
پیوست ها
پیوست شماره ۱: تبلیغات چریکی سازه حجیم رونیکس
پیوست شماره ۲: تبلیغات چریکی سازه حجیم باتری کاملیوم
پیوست شماره ۳: تبلیغات چریکی بیسکوییت ساقه طلایی
پیوست شماره ۴: تبلیغات چریکی پنه تک ماکارون
پیوست شماره ۵: عدم رعایت قواعد دستوری تبلیغات بانک آینده
پیوست شماره ۶: عدم رعایت قواعد دستوری تبلیغات گاج
پیوست شماره ۷: نتیجه جستجوی هشتگ گنج یاب در اینستاگرام
پیوست شماره ۸: نتیجه جستجوی هشتگ فلزیاب در اینستاگرام
پیوست شماره ۹: نمونه ای از تبلیغات فلزیاب در اینستاگرام
پیوست شماره ۱۰: نمونه ای از تبلیغات صفحات فروش دستگاه فلزیاب در اینستاگرام
پیوست شماره ۱۱: نتیجه جستجوی عبارت خرید دستگاه فلزیاب در گوگل
پیوست شماره ۱۲: نتیجه جستجوی کلیدواژه گنج یاب در گوگل
پیوست شماره ۱۳: نمونه ای از تبلیغات دستگاه فلزیاب در اینستاگرام
پیوست شماره ۱۴: واکنش های بین المللی به ممیزی لوگوی باشگاه آ س رم
پیوست شماره ۱۵: واکنش های کاربران به ممیزی لوگو باشگاه آ س رم
پیوست شماره ۱۶: واکنش های کاربران به ممیزی لوگو باشگاه آ س رم
پیوست شماره ۱۷: واکنش های کاربران به ممیزی لوگو باشگاه آ س رم
پیوست شماره ۱۸: واکنش های کاربران به ممیزی لوگو باشگاه آ س رم
پیوست شماره ۱۹: تصویر تبلیغ شیر میهن قبل از ممیزی
پیوست شماره ۲۰: تبلیغ بستنی دومینو
پیوست شماره ۲۱: پوشش بازیگر تبلیغ بستنی دومینو
پیوست شماره ۲۲: تبلیغ شیرکاکایو هراز و کودک سیاه پوست
پیوست شماره ۲۳: تبلیغ بستنی قهوه کاله و تصویر کودک سیاه پوست
پیوست شماره ۲۴: کودک سیاه پوست در تبلیغات شرکت اچ اند ام
پیوست شماره ۲۵: استفاده نامناسب از شهرت اشخاص در تبلیغات
پیوست شماره ۲۶: تبلیغات کمپین تپسی
پیوست شماره ۲۷: تبلیغات کمپین تپسی
پیوست شماره ۲۸: استفاده از تمپلیت اخبار و تبلیغات
پیوست شماره ۲۹: تبلیغات محیطی نامناسب برای همه افراد
پیوست شماره ۳۰: استفاده ناقص از نقشه ایران قبل از اصلاح
پیوست شماره ۳۱: استفاده ناقص از نقشه ایران بعد از اصلاح
پیوست شماره ۳۲: استفاده ناقص از نقشه ایران قبل از اصلاح
پیوست شماره ۳۳: نامه رییس شورای فرهنگی اجتماعی زنان و خانواده
پیوست شماره ۳۴: کمپین تبلیغات محیطی فیلیمو
پیوست شماره ۳۵: اسکناس های ساختگی سریال شب های برره
پیوست شماره ۳۶: نحوه خورن نوچوفسکو در سریال شب های برره
پیوست شماره ۳۷: نام نوچوفسکو بر روی محصولات در بازار
پیوست شماره ۳۸: تبلیغ وقتی سفرلازمی فلای تودی
پیوست شماره ۹: تبلیغ دارو در صدا و سیما
پیوست شماره ۴۰: تبلیغ دارو توسط اینفلوینسرها در اینستاگرام
پیوست شماره ۴۱: تبلیغ دارو توسط اینفلوینسرها در اینستاگرام
پیوست شماره ۴۲: تبلیغ دارو توسط اینفلوینسرها در اینستاگرام
پیوست شماره ۴۳: نمونه ای از القای نقش خاص به زنان در تبلیغ
کلیدواژه ها
- حقوق تبلیغات
- ممنوعیت ها و محدودیت های تبلیغات
- آزادی بیان
- آزادی اطلاعات
- آزادی تبلیغات