وظایف و اختیارات دادستان در امور مدنی
 | |
| عنوان | وظایف و اختیارات دادستان در امور مدنی |
|---|---|
| رشته | حقوق خصوصی |
| دانشجو | سیدامید قاضی عسگر |
| استاد راهنما | فرهاد پروین |
| استاد مشاور | جواد کاشانی |
| مقطع | کارشناسی ارشد |
| سال دفاع | ۱۳۸۸ |
| دانشگاه | دانشگاه علامه طباطبایی |
وظایف و اختیارات دادستان در امور مدنی عنوان پایان نامه ای است که توسط سیدامید قاضی عسگر، با راهنمایی فرهاد پروین و با مشاوره جواد کاشانی در سال ۱۳۸۸ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه علامه طباطبایی دفاع گردید.
چکیده
موضوع بحث در این پژوهش، وظایف و اختیارات دادستان در امور مدنی می باشد. در این تحقیق پیرامون موضوع بحث سه سوال مطرح شده است. ۱– آیا دادستان حق دخالت و اقدام در امور مدنی را دارد؟ ۲– وظایف و اختیارات دادستان در امر مدنی بر چه اساس و مبنایی می باشد؟ ۳– آیا به تمامی این وظایف و اختیارات در حقوق ایران تصریح شده است؟ در این تحقیق سه فرضیه نیز در خصوص سیوالات مطروحه، مطرح گردیده است: ۱– دادستان در حوزه های مختلف امور مدنی حق دخالت و اقدام دارد؛ ۲– وظایف و اختیارات دادستان در امور مدنی در راستای حفظ حقوق و منافع عامه به نمایندگی از طرف عموم افراد جامعه است. ۳– تمامی وظایف و اختیارات دادستان در امور مدنی مورد تصریح قانونگذار قرار گرفته است. در مقام ارایه مطالب این رساله، ابتدا به شناخت نهاد دادستانی و تشکیلات آن پرداخته و با تبیین مفاهیم، نهاد دادستانی را از حیث منشا سازمانی و موقعیت تاریخی در حقوق ایران، فرانسه و نظام دادرسی اسلامی مورد بحث قرار می دهیم. سپس به تبیین امور مدنی و حدود دخالت دادستان در آن پرداخته می شود. در مرحله ی بعد به تشریح مبانی اشاره می کنیم که دادستان به اتکاء آن در امور مدنی دخالت می نماید. این مبانی از منظر فقه و حقوق مورد توصیف و تحیلل قرار می گیرد. ویژگی اقدامات دادستان نیز از منظر ترافعی یا غیر ترافعی بودن و اینکه به نمایندگی از جامعه می باشد، بخش دیگر این رساله را به خود اختصاص می دهد. در نهایت به تشریح مصادیق دخالت دادستان در امور مدنی و اهم وظایف و اختیارات در امور محجورین، اشخاص غایب، اموال و فرایند دادرسی اقدام می شود.
ساختار و فهرست پایان نامه
مقدمه ۱
بخش نخست: کلیات ۶
گفتار نخست: تبیین مفاهیم ۷
گفتار دوم: نهاد دادستانی در حقوق ایران ۱۲
گفتار سوم: نهاد دادستانی در حقوق فرانسه ۲۴
گفتار چهارم: نهاد دادستانی در نظام دادرسی اسلامی ۲۹
بخش دوم: مبانی و ویژگی اقدامات نهاد دادستانی در
امور مدنی ۳۷
گفتار نخست: تبیین امور مدنی و حدود دخالت دادستان در آن ۳۸
گفتار دوم: مبانی اقدامات دادستان در امور مدنی ۴۴
گفتار سوم: ویژگی اقدامات دادستان در امور مدنی ۷۳
بخش سوم: مصادیق دخالت دادستان در امور مدنی ۸۰
گفتار نخست: امور مربوط به محجورین ۸۱
گفتار دوم: امور مربوط به اشخاص غایب ۱۰۶
گفتار سوم: امور مربوط به اموال ۱۲۰
گفتار چهارم: فرایند دادرسی مدنی ۱۴۰
نتیجه گیری و پیشنهادات ۱۵۰
کتاب نامه ۱۵۲
فهرست تحلیلی عنوان ها ۱۵۹
مقدمه ۱
سوالات تحقیق ۲
فرضیه ها ۲
اهداف تحقیق ۲
سوابق تحقیق ۳
روش تحقیق ۴
مشکلات و تنگناهای تحقیق ۴
سازماندهی تحقیق ۴
بخش نخست: کلیات ۶
گفتار نخست: تبیین مفاهیم ۷
بند نخست: دادستان ۷
الف: تعریف واژگانی دادستان ۷
ب: تعریف اصطلاحی دادستان ۸
بند دوم: دادسرا ۸
الف: تعریف واژگانی دادسرا ۸
ب: تعریف اصطلاحی دادسرا ۹
بند سوم: حسبه ۹
الف: تعریف واژگانی حسبه ۱۰
ب: تعریف اصطلاحی حسبه ۱۱
گفتار دوم: نهاد دادستانی در حقوق ایران ۱۲
بند نخست: منشا تاریخی نهاد دادستانی ۱۲
الف: نهاد دادستانی تا زمان پیروزی انقلاب اسلامی ۱۲
نخست: نحوه ورود نهاد دادستانی در حقوق ایران ۱۲
دوم: تبیین نهاد دادستانی و حدود وظایف و اختیارات آن ۱۳
۱: قانون اصول تشکیلات عدلیه و محاضر شرعیه وحکام صلحیه مصوب ۲۴/۴/۱۲۹۰ه ش ۱۴
۲: قانون اصول تشکیلات عدلیه مصوب ۲۷/۴/۱۳۰۷ ۱۶
۳: قانون آیین دادرسی مدنی مصوب ۲۵/۶/۱۳۱۸ ۱۶
ب: نهاد دادستانی در نظام جمهوری اسلامی ایران ۱۷
بند دوم: موقعیت سازمانی نهاد دادستانی ۱۹
الف: نهاد دادستانی عمومی ۱۹
نخست: دادسرای دیوان عالی کشور ۲۰
دوم: دادسرای عمومی و انقلاب ۲۰
ب: نهاد دادستانی اختصاصی ۲۲
نخست: دادسرای نظامی ۲۲
دوم: دادسرای انتظامی ۲۳
گفتار سوم: نهاد دادستانی در حقوق فرانسه ۲۴
بند نخست: منشا تاریخی نهاد دادستانی در حقوق فرانسه ۲۴
بند دوم: موقعیت سازمانی نهاد دادستانی در حقوق فرانسه ۲۷
الف: دادسرای شهرستان ۲۷
ب: دادسرای استان ۲۷
ت: دادسرای دیوان عالی کشور ۲۸
گفتار چهارم: نهاد دادستانی در نظام دادرسی اسلامی ۲۹
بند نخست: منشاء تاریخی و فقهی دایره حسبه ۲۹
بند دوم: صلاحیت دایره حسبه ۳۲
بند سوم: مقایسه دایره حسبه با نهاد قضا و دادستانی ۳۴
الف: وجوه اشتراک و افتراق قضا و حسبه و قلمرو آن دو ۳۴
ب: وجوه اشتراک و افتراق نهاد دادستانی و حسبه و قلمرو آن دو ۳۵
بخش دوم: مبانی و ویژگی اقدامات نهاد دادستانی در
امور مدنی ۳۷
گفتار نخست: تبیین امور مدنی و حدود دخالت دادستان در آن ۳۸
بند نخست: تبیین امور مدنی ۳۸
الف: امور مدنی ۳۸
ب: شاخه های امور مدنی ۴۰
نخست: حقوق مدنی ۴۰
دوم: حقوق تجارت ۴۱
سوم: آیین دادرسی مدنی ۴۱
چهارم: حقوق بین الملل خصوصی ۴۲
بند دوم: حدود دخالت دادستان در امور مدنی ۴۲
گفتار دوم: مبانی اقدامات دادستان در امور مدنی ۴۴
بند نخست: بررسی مبانی از منظر فقه ۴۵
الف: قاعده الحاکم ولی الممتنع ۴۵
نخست: بررسی واژگان ۴۵
۱– مفهوم حاکم ۴۶
۲– مفهوم ولی ۴۷
۳– مفهوم ممتنع ۴۸
دوم: مدارک و مستندات فقهی قاعده ۴۸
۱– ادله عام ۴۸
۲– ادله خاص ۴۹
سوم: تبیین قاعده و موارد تطبیق آن ۴۹
۱–تبیین قاعده ۴۹
۲– موارد تطبیق قاعده ۵۰
ب: قاعده الحاکم ولی من لا ولی له ۵۱
نخست: بررسی واژگان ۵۲
۱– ولایت خاص ۵۲
۲– ولایت عام ۵۲
۳– مولی علیه ۵۳
دوم: مستندات قاعده ۵۳
۱–آیات قرآن ۵۳
۲–روایات ۵۳
۳–استدلالهای عقلی ۵۴
۴–اجماع ۵۴
سوم: تبیین قاعده و موارد تطبیق آن ۵۴
۱– تبیین قاعده ۵۴
۲– موارد تطبیق قاعده ۵۷
ت: ولایت حسبه حاکم ۵۸
نخست: مفهوم امور حسبیه و گستره آن ۵۸
دوم: تعریف ولایت حسبه حاکم ۵۹
سوم: مستندات ولایت حسبه حاکم ۵۹
چهارم: تبیین و تطبیق ولایت حسبه حاکم در امور مدنی ۶۰
بند دوم: بررسی مبانی از منظر حقوق ۶۱
الف: مفهوم نظم عمومی ۶۲
ب: منابع نظم عمومی ۶۳
نخست: منبع مدون ۶۳
دوم: منبع غیر مدون ۶۴
ت: قلمرو نظم عمومی در امور مدنی ۶۴
نخست: حقوق مدنی ۶۵
۱– نظم عمومی در اهلیت و احوال شخصیه ۶۵
۲– نظم عمومی در خانواده ۶۶
۳– نظم عمومی در اموال، مالکیت و دارایی ۶۷
دوم: حقوق تجارت ۶۸
۱– نظم عمومی در حرفه و مشاغل تجاری ۶۸
۲– نظم عمومی اقتصادی در امور تجاری ۶۸
سوم: آیین دادرسی مدنی ۶۹
۱– نظم عمومی در سازمان های قضایی ۶۹
۲– نظم عمومی در صلاحیت محاکم ۶۹
۳– نظم عمومی در اصول آیین دادرسی ۷۰
ث: ضرورت دفاع از نظم عمومی در امور مدنی ۷۰
نخست: دفاع از نظم عمومی منصوص ۷۱
دوم: دفاع از نظم عمومی غیر منصوص ۷۱
گفتار سوم: ویژگی اقدامات دادستان در امور مدنی ۷۳
بند نخست: اقدامات دادستان از منظر ترافعی یا غیر ترافعی بودن ۷۳
الف: مفهوم غیر ترافعی بودن ۷۳
ب: مفهوم ترافعی بودن ۷۵
ت: غیر ترافعی بودن اقدامات دادستان ۷۶
بند دوم: اقدامات دادستان به نمایندگی از جامعه ۷۷
الف: مفهوم نمایندگی ۷۷
ب: انواع نمایندگی ۷۷
نخست: نمایندگی قراردادی ۷۸
دوم: نمایندگی قانونی(شرعی) ۷۸
سوم: نمایندگی قضایی ۷۸
ت: ماهیت نمایندگی دادستان ۷۹
بخش سوم: مصادیق دخالت دادستان در امور مدنی ۸۰
گفتار نخست: امور مربوط به محجورین ۸۱
بند نخست: صغار ۸۱
الف: صغار دارای ولی خاص ۸۲
نخست: امور غیر مالی ۸۲
دوم: امور مالی ۸۳
ب: صغار فاقد ولی خاص ۸۴
نخست: امور غیر مالی ۸۴
۱– نگهداری و محافظت ۸۵
۲– ازدواج ۸۶
۳– طلاق ۸۷
دوم: امور مالی ۸۸
۱– وظایف دادستان قبل از نصب قیم ۸۸
۱–۱– نظارت و حفاظت ۸۹
۱–۲– تقاضای نصب قیم ۸۹
۲– وظایف دادستان بعد از نصب قیم ۹۰
۲–۱– نظارت اطلاعی دادستان ۹۰
۲–۲– نظارت استصوابی دادستان ۹۱
ت: سرپرستی اطفال بدون سرپرست(فرزند خواندگی) ۹۳
نخست: مفهوم سرپرستی و شرایط آن ۹۴
دوم: نحوه دخالت دادستان در امور مربوط به فرزند تحت سرپرستی ۹۴
۱– نظارت دادستان در دوران آزمایشی ۹۴
۲– نظارت دادستان در طول دوران سرپرستی ۹۵
بند دوم: مجانین ۹۵
الف: جنون متصل به دوران صغربا فرض وجود ولی خاص ۹۶
ب: عدم اتصال جنون به دوران صغر و یا متصل به این دوران با فرض فقدان ولی خاص ۹۶
نخست: تحقیق نسبت به وضعیت جنون و تقاضای صدور حکم حجر ۹۶
دوم: تحقیق نسبت به زوال سببی که موجب تعیین قیم شده است ۹۷
سوم: ازدواج ۹۷
چهارم: طلاق ۹۹
بند سوم: غیر رشید ۹۹
الف: ازدواج ۱۰۰
ب: طلاق ۱۰۱
بند چهارم: ورشکستگی ۱۰۱
الف: اعلام ورشکستگی ۱۰۲
ب: نظارت بر امر تصفیه ۱۰۲
ت: نظارت بر تفریغ عملیات ورشکستگی ۱۰۳
ث: بازسازی وضعیت تاجر ۱۰۴
نخست: اعاده اعتبار واقعی ۱۰۴
۱– نظارت بر وجوه ایداعی به طلبکاران مفقود الاثر یا غایب یا ممتنع ۱۰۴
۲– ارایه تقاضای اعاده اعتبار به دادستان ۱۰۴
۳– تحقیق نسبت به صحت مدارک ارایه شده ۱۰۵
۴– اعتراض نسبت به حکم صادر در خصوص اعاده اعتبار ۱۰۵
دوم: اعاده اعتبار قانونی ۱۰۵
گفتار دوم: امور مربوط به اشخاص غایب ۱۰۶
بند نخست: غایب مفقود الاثر ۱۰۶
الف: مفهوم غایب مفقود الاثر و وضعیت حقوقی آن ۱۰۷
نخست: مفهوم غایب مفقود الاثر ۱۰۷
دوم: وضعیت حقوقی غایب مفقود الاثر ۱۰۷
۱– فرض تعیین تکلیف اداره اموال از طرف غایب ۱۰۸
۲– فرض وجود اشخاصی صلاحیتدار قانونی برای تصدی امور غایب ۱۰۸
۳– فرض عدم تعیین تکلیف نسبت به اداره اموال غایب، توسط وی و عدم وجود اشخاص صلاحیتدار ۱۰۸
ب: نحوه دخالت دادستان در امور غایب مفقود الاثر ۱۰۹
نخست: فرض تعیین تکلیف اداره اموال از طرف غایب ۱۰۹
دوم: فرض وجود اشخاص صلاحیتدار قانونی برای تصدی امور غایب ۱۰۹
سوم: فرض عدم تعیین تکلیف نسبت به اداره اموال غایب توسط وی و اشخاص صلاحیتدار قانونی برای تصدی آن ۱۱۰
۱– قبل از تعیین امین ۱۱۰
۱–۱– حفظ و اداره اموال غایب ۱۱۰
۱–۲– پیشنهاد نصب امین ۱۱۱
۲– بعد از نصب امین ۱۱۱
۳– نقش دادستان در تصرف موقت ورثه در اموال غایب ۱۱۱
۴– نقش دادستان در صدور حکم موت فرضی ۱۱۲
۴–۱– حضور دادستان در جلسه رسیدگی ۱۱۲
۴–۲– تجدیدنظر در حکم موت فرضی ۱۱۳
بند دوم: غایب از موطن ۱۱۳
الف: مفهوم غایب از موطن و وضعیت حقوقی آن ۱۱۴
نخست: مفهوم غایب از موطن ۱۱۴
دوم: وضعیت حقوقی غایب از موطن ۱۱۴
۱– فرض تعیین تکلیف اداره امور از طرف غایب ۱۱۴
۲– فرض وجود اشخاص صلاحیتدار قانونی برای تصدی امور غایب ۱۱۴
۳– فرض عدم تعیین تکلیف نسبت به اداره اموال توسط وی و عدم وجود اشخاص صلاحیتدار ۱۱۵
ب: نحوه دخالت دادستان در امور غایب از موطن ۱۱۵
بند سوم: اغماء ۱۱۶
الف: مفهوم اغماء و اسباب حجر ۱۱۷
نخست: اغماء ۱۱۷
دوم: اغماء و اسباب حجر ۱۱۷
ب: دخالت دادستان در امور مربوط به مغمی علیه ۱۱۸
نخست: رویه قضایی ۱۱۸
دوم: نقد رویه قضایی ۱۱۹
گفتار سوم: امور مربوط به اموال ۱۲۰
بند نخست: مشترکات یا اموال عمومی ۱۲۱
الف: مفهوم مشترکات یا اموال عمومی ۱۲۱
ب: نحوه دخالت دادستان در مشترکات و اموال عمومی ۱۲۲
نخست: مشترکات و اموال عمومی واجد متولی خاص ۱۲۲
دوم: مشترکات و اموال عمومی فاقد متولی خاص ۱۲۳
بند دوم: موقوفات ۱۲۴
الف: مفهوم وقف و اقسام آن ۱۲۴
نخست: مفهوم وقف ۱۲۴
دوم: اقسام وقف ۱۲۵
۱– وقف خاص ۱۲۵
۲– وقف عام ۱۲۵
ب: نحوه دخالت دادستان در موقوفات ۱۲۶
۱– وقف خاص ۱۲۶
۲– وقف عام ۱۲۶
۲–۱– وقف عام واجد ذینفع و مسیول ۱۲۶
۲–۲– وقف عام فاقد ذینفع و مسیول ۱۲۷
بند سوم: اموال مجهول المالک ۱۲۷
الف: مفهوم اموال مجهول المالک ۱۲۷
ب: نحوه دخالت دادستان در اموال مجهول المالک ۱۲۸
نخست: جمع آوری و نگهداری اموال مجهول المالک ۱۲۸
دوم: به مصارف رساندن اموال مجهول المالک ۱۲۹
بند چهارم: اموال بلا وارث، مجهول الوارث و در حکم بلا وارث ۱۳۰
الف: مفاهیم ۱۳۰
نخست: اموال متوفای بلاوارث ۱۳۰
دوم: اموال مجهول الوارث ۱۳۱
سوم: اموال در حکم بلا وارث ۱۳۱
ب: نحوه دخالت دادستان در اموال بلاوارث، مجهول الوارث و در حکم بلا وارث ۱۳۱
نخست: اموال بلاوارث ۱۳۱
۱– مراقبت در حفظ ترکه و تقاضای مدیر برای آن ۱۳۲
۲– به مصارف رساندن اموال بلاوارث ۱۳۲
۳– دعوای راجع به انحصار وراثت ۱۳۳
دوم: اموال مجهول الوارث ۱۳۳
۱– مراقبت در حفظ ترکه وتقاضای تعیین مدیر برای آن ۱۳۳
۲– وجود اموال مجهول الوارث در ید دادستان به عنوان امانت شرعی ۱۳۴
۳– نظارت بر نحوه پرداخت دیون متعلق به ترکه در دوران امانت شرعی ۱۳۴
سوم: اموال در حکم بلاوارث ۱۳۵
بند پنجم: سایر اموال ۱۳۶
الف: اموال حاصل از سلب مالکیت قانونی ۱۳۶
۱– نظارت بر فروش اموال غیر منقول زاید بر حد مجاز اشخاص خارج شده از
تابعیت ایران ۱۳۶
۲– نظارت بر فروش اموال غیر منقول ایرانیان که بدون رعایت مقررات تابعیت
خارجی تحصیل نموده اند ۱۳۷
ب: مال التجاره ای که در معرض فساد است ۱۳۷
۱– نظارت بر فروش مال التجاره ی در معرض فساد به وسیله حق العمل کار ۱۳۸
۲– نظارت بر فروش مال التجاره ی در معرض تضییع یا هزینه بر ۱۳۸
۳– نظارت بر فروش بار در معرض تضییع و فساد توسط فرمانده کشتی ۱۳۸
گفتار چهارم: فرایند دادرسی مدنی ۱۴۰
بند نخست: نظارت در فرایند دادرسی های مدنی ۱۴۰
الف: نظارت دادستان کل کشور ۱۴۱
نخست: فرجام خواهی ۱۴۱
دوم: حضور در شعب دیوان عالی کشور هنگام رسیدگی به رای فرجام خواسته ۱۴۲
سوم: درخواست رای وحدت رویه و شرکت در جلسات هییت عمومی
دیوان عالی کشور ۱۴۳
ب: دادستان انتظامی قضات ۱۴۴
بند دوم: تصمیمات(اعمال) دادستان در فرایند دادرسی های مدنی ۱۴۵
الف: اصدار دستورهای اداری ۱۴۵
نخست: دستور تخلیه عین مستاجره ۱۴۵
دوم: دستور رفع ممانعت از رویت خریدار یا مالک توسط مستاجر ۱۴۶
سوم: دستور تخلیه آپارتمان های نیازمند به بازسازی ۱۴۶
ب: اصدار حکم قضایی ۱۴۷
نخست: صدور حکم نسبت به دعاوی تصرف عدوانی و مزاحمت و ممانعت از حق ۱۴۷
دوم: رسیدگی به دعاوی قطع آب و انشعاب تلفن و جریان گاز و برق و وسایل تهویه و نقاله مورد استفاده در اموال غیر منقول ۱۴۸
بند سوم: اجرای احکام مدنی ۱۴۸
الف: اعطای نمایندگی جهت حضور در موقع باز کردن محلی که کسی در آن جا نیست
و مال محکوم علیه در آن جا است ۱۴۸
ب: حضور در هنگام فروش اموال محکوم علیه ۱۴۹
نتیجه گیری و پیشنهادات ۱۵۰
کتاب نامه ۱۵۲
فهرست تحلیلی عنوان ها ۱۵۹
کلیدواژه ها
- دادستان
- امور مدنی
- نظم عمومی منصوص
- نظم عمومی غیر منصوص
- دادستان
- اختیارات
- نظم عمومی
- احکام منصوص شرعی
- احکام غیرمنصوص شرعی
- وظیفه
- مسیولیت مدنی
- حقوق مدنی
- رویه قضایی
- دخالت