حق پاک کردن داده های شخصی از فضای مجازی

عنوان	حق پاک کردن داده های شخصی از فضای مجازی
رشته	حقوق خصوصی
دانشجو	حامد عباس نیا
استاد راهنما	عباس میرشکاری
استاد مشاور	زهرا شاکری
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۴۰۲
دانشگاه	دانشگاه تهران

حق پاک کردن داده های شخصی از فضای مجازی عنوان پایان نامه ای است که توسط حامد عباس نیا، با راهنمایی عباس میرشکاری و با مشاوره زهرا شاکری در سال ۱۴۰۲ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه تهران دفاع گردید.

چکیده

حق پاک کردن، امکانی است که شخص موضوع داده را قادر می سازد تا حذف داده های مربوط به خود را تحت شرایطی از نهادی که داده ها را در اختیار دارند، درخواست کند. مبنای اصلی حق پاک کردن، حفظ حریم شخص است. حفظ حریم شخصی با استفاده از حق پاک کردن، سبب آثاری نظیر تعادل قدرت بین شرکت ها و کاربران، تقویت خودمختاری اطلاعاتی، جلوگیری از جاسوسی دولت ها و درامان ماندن از هک و دسترسی غیرمجاز به اطلاعات است. حق پاک کردن حقی مطلق نیست و تنها در شرایطی قابلیت اجرایی دارد. کسی که می تواند اجرای حق پاک کردن را درخواست کند، شخص موضوع داده است و اجرای آن را صرفا می توان از کنترل کننده خواست؛ کنترل کننده را می توان نهادی دانست که اختیار پردازش و تصمیم گیری در مورد داده ها را دارد. همچنین برای درخواست اعمال حق پاک کردن باید دلیلی موجه وجود داشته باشد که این موارد توسط قوانین حفاظت از داده ها احصا شده اند. مواردی مانند پردازش غیرقانونی داده ها، عدم نیازمندی به داده های جمع آوری شده، کودک بودن شخص موضوع داده از دلایل موجه به حساب می آید. به منظور حفظ تعادل بین حقوق شخص موضوع داده و دیگر اشخاص و حفاظت از آزادی بیان و جریان آزاد اطلاعات، در برخی مواقع با وجود این که دلایل موجه برای اعمال حق پاک کردن، وجود دارد، نمی توان آن را اعمال کرد. حق پاک کردن درصورتی که داده ها برای اهدافی مانند آزادی بیان و اطلاعات، منفعت عمومی جامعه در حوزه سلامت، اهداف تحقیقاتی، ثبت در تاریخ و دعوای حقوقی ضرورت داشته باشد، اجرا نخواهد شد. در نظام حقوقی کشور ما بند ه ماده ۵۹ قانون تجارت الکترونیکی حق پاک کردن را به رسمیت شناخته و امکان درخواست حذف کامل پرونده داده پیام های شخصی را فراهم کرده است. با این حال نحوه اجرا، مصادیق و شرایط و استینایات آن مشخص نشده است. در این پایان نامه تلاش می شود به منظور اجرای هرچه بهتر حق پاک کردن در نظام حقوقی ایران گام هایی برداشته شود.

ساختار و فهرست پایان نامه

مقدمه

۱– بیان پژوهش

۲– اهمیت و ضرورت پژوهش

۳– پیشینه پژوهش ۶

– پرسش های پژوهش

۵– فرضیات پژوهش

۶– روش پژوهش

۷– ساختار پژوهش

فصل اول– مفهوم حق پاک کردن

مبحث اول– تعریف حق پاک کردن و مقایسه آن با نهادهای مشابه

گفتار اول– تعریف حق پاک کردن

گفتار دوم– مقایسه با نهادهای مشابه حق پاک کردن

بند اول– مقایسه با حق بر خاطره زدایی

بند دوم– مقایسه با حق دسترسی

بند سوم– مقایسه با حق فراموشی

الف– مفهوم حق فراموشی

ب– تفاوت حق فراموشی و حق پاک کردن

بند چهارم– مقایسه با ناشناس سازی

بند پنجم– مقایسه با حق عدول یا استرداد

مبحث دوم– مطالعه تاریخی و تطبیقی حق پاک کردن

گفتار اول– مطالعه تاریخی حق پاک کردن

بند اول – دستورالعمل اتحادیه اروپا در حمایت از اشخاص حقیقی در مقابل پردازش داده های شخصی و گردش آزاد داده ها

بند دوم– پرونده گوگل اسپانیا

گفتار دوم– مطالعه تطبیقی حق پاک کردن

بند اول– اتحادیه اروپا

الف– مقررات عمومی حفاظت از داده ها (GDPR)

ب – کنوانسیون اروپایی حقوق بشر

ج– قانون فدرال حفاظت از داده های آلمان

بند دوم– ایالات متحده آمریکا

الف– قانون پاک سازی آنلاین ایالت کالیفرنیا

ب– قانون حریم شخصی مصرف کننده ایالت کالیفرنیا

بند سوم– اسناد بین المللی: اصول حفاظت از حریم شخصی سازمان همکاری و توسعه اقتصادی

مبحث سوم– نقد و توجیه حق پاک کردن

گفتار اول– نقد حق پاک کردن

بند اول– تزاحم حق پاک کردن با حمایت از کسب وکارها

بند دوم– تعارض حق پاک کردن با آزادی بیان و جریان آزاد اطلاعات

بند سوم– غیرعملی بودن اجرای حق پاک کردن

گفتار دوم– توجیه حق پاک کردن

بند اول– حریم شخصی

الف – مفهوم حریم شخصی

ب– رابطه حفاظت از داده ها و حریم شخصی

بند دوم – آثار حفظ حریم شخصی

الف – تعادل میان قدرت شرکت های ارایه دهنده خدمات مبتنی بر داده و کاربران

ب– حق بر خودمختاری اطلاعاتی

ج– جاسوسی توسط حکومت ها

د– هک و آسیب پذیری اطلاعات ۵۰ فصل دوم– قلمرو حق پاک کردن

مبحث اول– شرایط تمتع از حق پاک کردن

گفتار اول– صاحب حق پاک کردن

بند اول– شخص موضوع داده

بند دوم– قلمرو سرزمینی شخص موضوع داده

گفتار دوم– صاحب تکلیف حق پاک کردن

بند اول– کنترل کننده

بند دوم– فعالیت های خانگی

گفتار سوم– متعلق حق: داده شخصی

بند اول– تعریف داده

بند دوم– معیار شخصی بودن داده

گفتار چهارم – اسباب توجیه حق پاک کردن

بند اول– دلایل مربوط به کنترل کننده

الف– عدم نیازمندی به داده های جمع آوری شده

ب – پردازش غیرقانونی داده ها توسط کنترل کننده

ب–۱– پردازش بدون ضرورت برای اجرای قرارداد

ب–۲– پردازش بدون اخذ رضایت شخص موضوع داده

ب–۳– پردازش بدون منافع مشروع

ج– حذف داده به علت تعهدات قانونی کنترل کننده

بند دوم – دلایل مربوط به شخص موضوع داده

الف – اعمال حق اعتراض توسط شخص موضوع داده

الف–۱– مفهوم حق اعتراض

الف–۲– تفاوت حق اعتراض با حق پاک کردن

ب – رجوع از رضایت توسط شخص موضوع داده

ج – کودک بودن شخص موضوع داده

ج–۱– ضرورت حمایت ویژه از کودکان

ج–۲ – پدیده همرسانی فرزند پروری

مبحث دوم– روش اجرا و استثنایات حق پاک کردن

گفتار اول – اجرای حق پاک کردن

بند اول – شیوه های اجرایی حق پاک کردن

الف– تاریخ انقضا

ب – تنزل درجه داده ها

ج– کنترل جریان داده

د–رمز گذاری داده ها

بند دوم – شرایط درخواست اعمال حق پاک کردن

بند سوم – رویه شرکت ها در اجرای حق پاک کردن

بند چهارم– تاثیر اعمال حق پاک کردن بر فناوری های نوظهور

الف– هوش مصنوعی

ب– تهیه نسخه پشتیبان

ج– زنجیره بلوکی

گفتار دوم– استثنایات حق پاک کردن

بند اول– حق آزادی بیان و جریان آزاد اطلاعات

الف– آزادی بیان و جریان آزاد اطلاعات در برابر حق پاک کردن

الف–۱– برتری آزادی بیان و جریان آزاد اطلاعات بر حق بر حریم شخصی

الف–۲– سازگاری حریم شخصی با آزادی بیان و جریان آزاد اطلاعات

الف–۳– برتری حریم شخصی بر آزادی بیان و جریان آزاد اطلاعات

بند دوم – تعهدات قانونی کنترل کننده در راستای منفعت عمومی

الف – تعهد حقوقی

ب – منفعت عمومی و اختیارات واگذار شده

بند سوم – منفعت عمومی در حوزه سلامت جامعه

الف – داده شخصی حساس

ب – منفعت عمومی در حوزه سلامت جامعه و حفاظت های لازم

بند چهارم – اهداف علمی و تحقیقاتی

بند پنجم – دعوای حقوقی

نتیجه گیری

الف–یافته ها

ب– پیشنهادها

منابع

کلیدواژه ها

• حق پاک کردن
• مقررات عمومی حفاظت از داده ها
• حفاظت از داده ها
• شخص موضوع داده