ماده ۶۰۵ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)

هر یک از مامورین ادارات و مؤسسات مذکور در ماده (598) که از روی غرض و بر خلاف حق درباره یکی از طرفین اظهارنظر یا‌ اقدامی کرده باشد به حبس تا سه ماه یا مجازات نقدی تا مبلغ یک میلیون و پانصد هزار ریال و جبران خسارت وارده محکوم خواهد شد.

توضیح واژگان

گروهی معتقدند مقصود از عبارت« برخلاف حق» همان برخلاف قانون است.

قید « طرفین» به معنای دو طرف میباشد. اما این بدین مفهوم نیست که لزوماً موضوع مطروحه باید دارای دو طرف باشد.بلکه امری که بیش از دو طرف دارد را نیز باید مشمول این ماده دانست.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

این ماده به بررسی شکلی خاص از جبران خسارات ناشی از تسبیب می پردازد.عنصر مادی این جرم عبارت است از اظهار نظر یا اقدام مغرضانه در خصوص افراد. اظهار نظر موضوع این ماده باستی دارای دو ویژگی باشد: اولا باید مغرضانه انجام شود. دوماً برخلاف حق باشد.لذا اظهار نظر مغرضانه ای که از ری جهل باشد، مشمول این ماده نیست. لذا بر اساس ظاهر ماده، عنصر مادی این جرم تنها با فعل مثبت قایل تحقق است و ترک فعل را در بر نمی گیرد.

در خصوص مرتکبین این جرم گروهی معتقدند با توجه به اطلاق ماده، انجام دادن اعمال موضوع بحث از سوی کسی که مسئولیت اظهار نظر به او سپرده نشده است نیز مشمول این ماده میشود. اما گروهی دیگر معتقدند که مرتکبان این جرم باید باید صلاحیت اظهار نظر یا اقدام در خصوص پرونده را داشته باشند.همچنین گروهی بر این باورند که اظهار نظر مرتکب در این خصوص باید ناشی از انجام وظیفه باشد. در ارتباط با مجنی علیه، ضروری نیست که وی حتما شخص حقیقی باشد. چرا که اظهار نظر مغرضانه در خصوص اشخاص حقوقی نیز میتواند در صورت رعایت سایر شرایط، مشمول همین ماده قرار گیرد.

گروهی معتقدند عنصر معنوی این جرم علاوه بر سوء نیت عام، دارای سوء نیت خاص تحت عنوان «قصد اضرار به غیر» است.

اگر اظهار نظرات مورد بحث در این ماده مشمول عنوان مجرمانه دیگری نیز باشند، باید بر اساس مقررات راجع به تعدد معنوی عمل شود.

رویه قضایی

بر اساس رای شماره 566-1371/10/29 دیوان عالی کشور، انتقال کارمند از سوی رییس اداره به محلی دیگر، اعمال قدرت بر خلاف قانون و اقدام مغرضانه نمی باشد.

انتقادات

برخی معتقدند شمول ماده نسبت به همه ی مأمورین دولتی امری بیهوده است. چراکه تمام مأمورین دولتی بین طرفین اتخاذ تصمیم نمیکنند و این امر صرفاً در خصوص دارندگان پایه قضایی مشهود است.

مواد مرتبط

ماده 11 قانون مسئولیت مدنی مصوب 1339

قانون تشکیل سازمان بازرسی کل کشور مصو.ب 1360