تامین دلیل

تامین دلیل شیوه ای است برای حفاظت از حالات و وضعیت‌هایی که امکان تغییر آنها وجود داشته و درخواست کنندهِ آن قصد دارد به منظور اثبات ادعای خویش در آینده به آن وضعیت، استناد نماید.[۱] به بیان دیگر تأمین دلیل به معنای در امنیت قراردادن ادله می‌باشد.[۲] در مواردی که اشخاص ذی‌نفع احتمال دهند که در آینده استفاده از دلایل و مدارک دعوای آنان از قبیل تحقیق محلی و کسب اطلاع از مطلعین و استعلام نظر کارشناسان یا دفاتر تجاری یا استفاده از قرائن و امارات موجود در محل یا دلایلی که نزد طرف دعوا یا دیگری است، متعذر یا متعسر خواهد شد، می‌توانند از دادگاه درخواست تأمین آنها را بنمایند. مقصود از تأمین در این موارد فقط ملاحظه و صورت برداری از این گونه دلایل است.[۳]

مواد مرتبط

ماهیت

گرچه در حال حاضر درخواست تأمین دلیل در قالب دادخواست تنظیم می‌شود اما تأمین دلیل درخواست بوده و نمی‌توان فرد را ملزم به ارائه دادخواست نمود[۴][۵] به عبارت دیگر تأمین دلیل اقامه دعوا محسوب نمی‌شود.[۶] لذا برای آن قرار رد درخواست تأمین دلیل صادر می شود که این قرار، غیرقابل تجدیدنظر می‌باشد.[۷]

تصریح به دلائل تامین دلیل توسط متقاضی

به منظور اینکه تأمین دلیل وسیله سوءاستفاده افراد و همچنین مشغول کردن بی‌مورد دستگاه قضایی نگردد، باید متقضای تأمین دلیل توضیح دهد که چگونه اگر دلائل ضبط نشود، در آینده استفاده از آن متعسر خواهد شد. [۸]

صورتجلسه تأمین دلیل

صورتجلسه تأمین دلیل، سند رسمی است که مأمور مجری قرار که مقامی رسمی است در دایره صلاحیت خود با توجه به مقررات قانونی آن را تنظیم می‌نماید.[۹]

مصادیق و نمونه‌ها

  1. تأمین دلیل در تصادفات: یکی از طرفین که قصد طرح شکایت دارد درخواست تأمین دلیل داده و پس از محاسبه کم و کیف خسارات وارده خودرو خود را تعمیر نموده و سپس مستند به تأمین دلیل اقامه دعوا می‌نماید. [۱۰]
  2. در اثنای رسیدگی نیاز به تأمین دلیل می‌باشد: مثلاً خواهان دعوی غصب در اثنا رسیدگی متوجه می‌شود که خوانده در ملک وی جوی اب احداث کرده و موجب خرابی و خسارات در ملک وی گردیده‌است در اینجا با تأمین دلیل و تعیین خسارات وارده می‌تواند به رفع عیب ملک و سپس استناد به تأمین دلیل در محکمه بپردازد.[۱۱]
  3. درخواست تأمین دلیل ممکن است با جلب نظر کارشناس صورت گیرد مانند موردی که تعیین میزان خسارت وارده به ملک مورد تقاضا باشد.[۱۲]
  4. تأمین دلیل به واسطه شهادت شهود: ممکن است بالفعل دعوایی مطرح نباشد اما ذینفع به وجهی که امروزه آن را تأمین دلیل می‌نامند از قاضی بخواهد تا شهادت شهود او را استماع کند تا بعداً در دعوا به آن استناد نماید. [۱۳]

منابع

  1. مهدی زینالی. شیوه هایی عملی از طرح و دفاع دعاوی سرقفلی و حق کسب و پیشه و تجارت. چاپ 1. جنگل، 1390.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4189180
  2. مهرداد افضلی. خود آموز و راهنمای آیین دادرسی مدنی. چاپ 2. طرح نوین اندیشه، 1390.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1605976
  3. ماده ۱۴۹ قانون آیین دادرسی مدنی
  4. علی مهاجری. مبسوط در آیین دادرسی مدنی (جلد دوم). چاپ 1. فکرسازان، 1387.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 456404
  5. علی عباس حیاتی. شرح قانون آیین دادرسی مدنی. چاپ 2. سلسبیل، 1385.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 470712
  6. علی عباس حیاتی. آیین دادرسی مدنی در نظم حقوقی کنونی. چاپ 2. میزان، 1390.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1248216
  7. علی عباس حیاتی. آیین دادرسی مدنی در نظم حقوقی کنونی. چاپ 2. میزان، 1390.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1248208
  8. یوسف نوبخت. نگاهی به آیین دادرسی مدنی. چاپ 1. رادنواندیش، 1393.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 5312300
  9. سیدمحمدرضا حسینی. یادداشت های محکمه (دفتر اول) (کارگاه آموزشی آیین دادرسی مدنی). چاپ 2. مجمع علمی و فرهنگی مجد، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2089616
  10. سیدمحسن صدرزاده افشار. ادله اثبات دعوی در حقوق ایران. چاپ 4. مرکز نشر دانشگاهی، 1385.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 214916
  11. سیدمحسن صدرزاده افشار. ادله اثبات دعوی در حقوق ایران. چاپ 4. مرکز نشر دانشگاهی، 1385.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 214928
  12. یوسف نوبخت. نگاهی به آیین دادرسی مدنی. چاپ 1. رادنواندیش، 1393.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 5312300
  13. فهیمه ملک زاده. اصطلاحات تشریحی آیین دادرسی (کیفری-مدنی). چاپ 2. مجمع علمی و فرهنگی مجد، 1390.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 2138588