ماده ۱۴۳ قانون آیین دادرسی مدنی

ماده ۱۴۳ قانون آیین دادرسی مدنی: دادخواست دعوای متقابل باید تا پایان اولین جلسه دادرسی تقدیم شود و اگر خواهان دعوای متقابل را در جلسه دادرسی اقامه نماید، خوانده می‌تواند برای تهیه پاسخ و ادله خود تأخیر جلسه را درخواست نماید. شرایط و موارد رد یا ابطال دادخواست همانند مقررات دادخواست اصلی خواهد بود.

مواد مرتبط

توضیح واژگان

دادرسی: دادرسی در معنای اخص، رسیدگی مرجع قضاوتی به دعوی مطروحه، یعنی ادعاها، ادله، استدلالات و خواسته خواهان، با لحاظ پاسخ احتمالی خوانده به منظور صدور رأی قاطع می‌باشد.[۱]

اولین جلسه دادرسی: جلسه اول دادرسی آنچنان جلسه‌ای است که موجبات قانونی رسیدگی فراهم شده و طرفین فرصت دفاع را داشته‌اند.[۲][۳][۴]

تأخیر جلسه دادرسی: تأخیر به معنی مهلت دادن، موکول کردن، به تعویق انداختن، و تأخیر دادرسی را به وقت دیگر انداختن محاکمه گویند.[۵]

پیشینه

در ماده ۲۸۹ قانون آیین دادرسی مدنی مصوب 1318 تأخیر جلسه به منظور رسیدگی توامان به دعوی اصلی و تقابل پیش‌بینی شده بود که در ماده ۱۴۳ قانون آیین دادرسی مدنی جدید نیز تکرار شده‌است. بنابراین تأخیر جلسه در اختیار خوانده دعوای تقابل می‌باشد.[۶]

مطالعات تطبیقی

در حقوق فرانسه دعوای متقابل جنبه دفاعی داشته لذا با استرداد دادخواست اصلی دعوی متقابل نیز منتفی می‌شود، اما با توجه به قسمت اخیر ماده ۱۴۳ قانون آیین دادرسی مدنی، دادخواست دعوی تقابل دعوایی کامل بوده و شرایط رد و ابطال آن بر اساس قانون تعیین می‌گردد و ارتباطی به رد دعوای اصلی ندارد.[۷]

نکات توضیحی و تفسیری دکترین

مستفاد از این ماده، در صورتی که دعوای تقابل در جلسه اول دادرسی مطرح شود، خواهان دعوای اصلی می‌تواند جهت جمع‌آوری ادله دفاع، درخواست تأخیر جلسه دادرسی را مطرح کند.[۸] در مورد طرح دعوی تقابل در مرحله واخواهی میان صاحب نظران حقوق اختلاف نظر وجود دارد، عده‌ای معتقدند که طرح دعوی تقابل در این مرحله ممکن نمی‌باشد، در مقابل عده‌ای معتقد به امکان طرح دعوی تقابل در مرحله واخواهی می‌باشند چراکه واخواهی اولین بار است که خوانده اصلی در مقام پاسخگویی به دعوای خواهان بر می‌آید لذا امکان استفاده از همه طرق دفاع (شامل تقابل) از حقوق وی می‌باشد.[۹]

نکات توضیحی

در بعضی محاکم در صورت طرح دادخواست تقابل خارج از مهلت قانونی، دادرس با اتخاذ ملاک از ماده ۱۴۱ قانون آیین دادرسی مدنی دعوای مطروحه را به‌طور جداگانه رسیدگی می‌نمایند.[۱۰] نکته‌ی دیگر آن که مرتفع شدن دعوی اصلی به عللی مانند ابطال دادخواست یا استرداد آن، مانع رسیدگی به دعوای تقابل نمی‌باشد.[۱۱] همچنین شایان ذکر است با توجه به اینکه طرح ادعای جدید در مرحله تجدیدنظر جز در موارد مطروحه در قانون ممنوع می‌باشد لذا طرح دعوای تقابل در مرحله تجدیدنظر امکان‌پذیر نمی‌باشد.[۱۲]

رویه‌های قضایی

انتقادات

به نظر می‌رسد در ابتدای این ماده جای خواهان و خوانده باید تغییر کند چراکه این خوانده اصلی است که دعوای تقابل را اقامه می‌کند و هنوز دعوای تقابلی اقامه نگردیده‌است که بتوان منظور از خواهان در ماده را خواهان دعوای تقابل دانست.[۱۳][۱۴]

مقالات مرتبط

منابع

  1. عبدالله شمس. آیین دادرسی مدنی (جلد دوم) (دوره پیشرفته). چاپ 24. دراک، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1344300
  2. نشریه دادرسی شماره 12 بهمن و اسفند 1377. سازمان قضایی نیروهای مسلح، 1377.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1400312
  3. رسول مقصودپور. آیین دادرسی مدنی (3) (دعاوی طاری و شرایط اقامه آن). چاپ 1. مجمع علمی و فرهنگی مجد، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4208848
  4. نشریه دادرسی شماره 12 بهمن و اسفند 1377. سازمان قضایی نیروهای مسلح، 1377.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1400268
  5. بهرام بهرامی. آیین دادرسی مدنی (جلد اول و دوم). چاپ 11. نگاه بینه، 1388.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1951604
  6. رسول مقصودپور. آیین دادرسی مدنی (3) (دعاوی طاری و شرایط اقامه آن). چاپ 1. مجمع علمی و فرهنگی مجد، 1389.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4209212
  7. نصراله قهرمانی. مباحث دشوار آیین دادرسی مدنی (جلد اول) (دعوای متقابل، دعوی ورود و جلب ثالث، دعوای اعتراض ثالث و اعاده دادرسی). چاپ 2. خرسندی، 1390.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4254212
  8. علی مهاجری. قانون آیین دادرسی مدنی در نظم حقوقی کنونی. چاپ 1. فکرسازان، 1390.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 570784
  9. علی عباس حیاتی. آیین دادرسی مدنی در نظم حقوقی کنونی. چاپ 2. میزان، 1390.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1248008
  10. یوسف نوبخت. نگاهی به آیین دادرسی مدنی. چاپ 1. رادنواندیش، 1393.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 5311348
  11. نصراله قهرمانی. مباحث دشوار آیین دادرسی مدنی (جلد اول) (دعوای متقابل، دعوی ورود و جلب ثالث، دعوای اعتراض ثالث و اعاده دادرسی). چاپ 2. خرسندی، 1390.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4254212
  12. حسین کریمی و مهدی شریفی. آیین دادرسی مدنی. چاپ 1. میزان، 1393.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 4963732
  13. علی عباس حیاتی. آیین دادرسی مدنی در نظم حقوقی کنونی. چاپ 2. میزان، 1390.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 1247788
  14. علی عباس حیاتی. شرح قانون آیین دادرسی مدنی. چاپ 2. سلسبیل، 1385.  ,شماره فیش در پژوهشکده حقوق و قانون ایران: 470632