ماده 1 قانون صدور چک

ماده 1 قانون صدور چک (الحاقی 1372/08/11): انواع چک عبارت است از :

1 - چک عادی ، چکی است که اشخاص عهده بانکها به حساب جاری خود صادر و دارنده آن تضمینی جز اعتبار صادرکننده آن ندارد .

2 - چک تأیید شده ، چکی است که اشخاص عهده بانکها به حساب جاری خود صادر و توسط بانک محال علیه پرداخت وجه آن تأیید می شود .

3 - چک تضمین شده ، چکی است که توسط بانک به عهده همان بانک به درخواست مشتری صادر و پرداخت وجه آن توسط بانک تضمین می شود .

4 - چک مسافرتی ، چکی است که توسط بانک صادر و وجه آن در هر یک از شعب آن بانک یا توسط نمایندگان و کارگزاران آن پرداخت می گردد .

تبصره (الحاقی 1397/08/13)- قوانین و مقررات مرتبط با چک حسب مورد ، راجع به چکهایی که به شکل الکترونیکی ( داده پیام ) صادر می شوند نیز لازم الرعایه است . بانک مرکزی مکلف است ظرف مدت یک سال پس از لازم الاجراء شدن این قانون ، اقدامات لازم در خصوص چکهای الکترونیکی ( داده پیام ) را انجام داده و دستورالعمل های لازم را صادر نماید .

مواد مرتبط

• ماده 8 قانون صدور چک

• قانون چک های تضمین شده مصوب 1337/04/22

توضیح واژگان

چک: به نوشته ای که به وسیله ی آن صاحب حساب از پولی که در بانک دارد مبلغی دریافت می نماید و یا به دیگری حواله می کند، چک گفته می شود.

چک الکترونیکی: در این نوع چک دارنده حساب جاری به جای صدور چک کاغذی، به موجب امضای الکترونیک به بانک دستور پرداخت مبلغی معین، به شخصی معین، در تاریخی معین را می دهد که به دو نوع چک اصیل الکترونیکی و چک جایگزین الکترونیکی تقسیم می گردد.

نکات توضیحی تفسیری دکترین

چک تایید شده سبب می شود تا دارنده از تأمین مبلغ چک در نزد بانک و پرداخت آن مطمئن گردد. درصورتی که مبلغ چک تأیید شده از حساب صادر کننده تفکیک می گردد، احتمال تصرف در وجه چک منتفی می گردد. چک تایید شده به سبب تصدیق بانک شباهت زیادی به پول پیدا می کند. این چک از آن جهت که بانک، ضامن پرداخت آن است و صاحب حساب مسئولیتی در قبال دارنده چک ندارد، به نوعی چک تضمین شده می باشد. در راستای بند سوم ماده صدرالذکر لازم به ذکر است که قانون چک های تضمین شده مصوب 1337، نوع دیگری از چک را به عنوان چک تضمینی به رسمیت می شناسد که با این توضیح دو نوع چک تضمینی وجود دارد.

نکات توضیحی

به جز انواع ذکر شده در صدر ماده، چک اقسام دیگری نیز دارد که از مهمترین آن «چک بسته» می باشد. این چک از نظر شکلی همچون چک عادی می باشد، لیکن وجه تمایز آن در متن، دو خط موازی کشیده شده بر روی چک بسته می باشد که این خطوط نشانه بسته شدن چک می باشد. بدین مفهوم که وجه چک تنها به یک بانک یا یکی از مشتریان بانک محال علیه قابل پرداخت می باشد.از دیگر اقسام چک، «چک بانکی» می باشد که معمولاً به چکی اطلاق می گردد که یک بانک عهده خویش صادر می نماید. اصطلاح چک بانکی در مقابل چک عادی می باشد. ویژگی 7خاصی که چک نسبت به سفته و برات دارد آن است که چک در حکم سند لازم الاجرا می باشد. بدین مفهوم که بدون نیاز به دادگاه و بدون نیاز به صدور حکم، فی نفسه قابلیت اجرا دارد. در چک اجرائیه ی ثبتی صادر می شود که این مورد در سفته و برات امکان صدور ندارد.نکته حائز اهمیت در این زمینه آن است صدور اجرائیه ثبتی تنها نسبت به صادر کننده ی چک ممکن است و ضامنین و ظهرنویس ها از این موضوع خارج هستند.

رویه های قضایی

• برابر رأی وحدت رویه شماره 74 دیوان عالی کشور مورخ 1346/10/27، جعل چک های تضمینی بانک ملی به منزله ی جعل اسکناس می باشد.
• رای دادگاه درباره اثر وصف تجریدی چک (دادنامه شماره ۹۵۰۹۹۷۰۲۲۰۶۰۰۳۳۱)

انتقادات

نقد و ایرادی که به عبارت «چک مسافرتی» وارد می شود آن است که، صادر کننده و محال علیه این چک شخص واحدی می باشد و اطلاق عبارت چک به چنین سندی که حکایت از تعهد پرداخت مبلغی معین به صورت عندالمطالبه می باشد، دارای اشکال می باشد.