نقش سوگیری شناختی زیانگریزی و نتایج آن در نظام مسئولیت مدنی ایران با تکیه بر نظریه چشمانداز
نقش سوگیری شناختی زیانگریزی و نتایج آن در نظام مسئولیت مدنی ایران با تکیه بر نظریه چشمانداز نام مقاله ای از حبیب ا... رحیمی و نسرین خدارحمی بوده که در شماره بیست و دومم (بهمن 1401) دانشنامه حقوق اقتصادی منتشر شده است.
چکیده
در اقتصاد متعارف تصمیمات افراد براساس الگوی عقلایی مبتنی بر منطق هزینه - سود اتخاذ میگردد. در مقابل نگرش رفتاری که دستاورد آموزههای اقتصاد رفتاری است، معتقد است که در جهان واقعی تصمیمگیریها توسط انسان واقعی (و نه انسان اقتصادی) در مورد مسائل واقعی به شیوهای که در الگوهای عقلایی تصمیمگیری (هزینه_سود) تعریف شده است، انجام نمیشود بلکه فرایند تصمیمگیری متأثر از سوگیریهای شناختی است.
یکی از نظریههایی که در حوزه اقتصاد رفتاری به تأثیر این سوگیریها بر تصمیمات افراد اشاره میکند، نظریه چشمانداز است که بیان کننده تأثیر سوگیری زیانگریزی بر فرایند تصمیمگیری است. در این مقاله تأثیر سوگیری زیانگریزی بر نحوه تصمیمگیری قانونگذار را بر اساس نظریه چشم انداز و آموزههای اقتصاد رفتاری بررسی میکنیم.
یافتههای این مقاله مؤید وجود تفکر مبتنی بر زیانگریزی در نظام مسئولیت مدنی ایران است که بازتاب آن در جای جای پیکره نظام مسئولیت از جمله در وضع ابزارهای مناسب اقامه دعوی، مبانی مسئولیت، اصول و قواعد جبران خسارت نیز نمودار میگردد. در این مقاله با استفاده از نظریه چشمانداز ضمن یافتن ردپای سوگیری شناختی زیانگریزی، به ارزیابی جایگاه سوگیری مزبور و نتایج آن در نظام مسئولیت میپردازیم تا از این طریق تصویر واقعیتری از مدل تصمیمگیری قانونگذار ارائه نمائیم.
کلید واژه ها
- زیان گریزی
- اقتصاد رفتاری
- نظریه چشم انداز
- سوگیری شناختی