ابعاد حقوق بین المللی استفاده از هوش مصنوعی در فناوری های فضایی
ابعاد حقوق بین المللی استفاده از هوش مصنوعی در فناوری های فضایی نام مقاله ای از حمید کاظمی بوده که در شماره هفتم دوره چهارم فصلنامه حقوق فناوری های نوین منتشر شده است.
چکیده
با تحولات چشمگیر در فناوریهای فضایی، بهتدریج از هوش مصنوعی بهجای انسان در تصمیمگیریها استفاده شده است. هوش مصنوعی توانایی تفکر منطقی، مدیریت اعمال خود و تصحیح تصمیمها در صورت تغییر در شرایط خارجی را دارد. فناوریهای نوین فضایی هوشمند با هدف انجام فعالیتهای گوناگون فضایی نظیر پردازش دادهها و اطلاعات فضایی، حذف پسماندهای فضایی، استخراج منابع طبیعی فضا و اکتشافات بدون دخالت انسانی درحالتوسعه هستند. با وجود این، تنظیم فعالیت بازیگران فضایی و بهویژه بازیگران خصوصی و نظارت بر این فعالیتها توسط دولتها در استفاده از این نوع فناوریها یکی از مسائل جدید در حوزهٔ حقوق بینالملل فضایی شده است. ازآنجاکه تعهد دولتها در چهارچوب حقوق بینالملل فضایی بر مبنای رفتار انسانی تبیین شده است، در مواجهه با نظارت بر عملکرد فناوریهای فضایی هوشمند و جبران خسارت حاصل از عملکرد آنها، این مسئله مطرح میشود که آیا مقررات بینالمللی فضایی موجود درخصوص مسئولیت بینالمللی دولتها برای نظارت بر فعالیتهای فضایی و جبران خسارت، که مبتنی بر رفتار انسانی است، میتواند همچنان بر استفاده از این فناوریها نیز اعمال شود یا باید مقررات فضایی نوینی تدوین شود. با تفسیر موسع مفاد مادهٔ 6 و 7 معاهدهٔ فضای ماورای جو 1967 در باب مسئولیت دولتها برای نظارت بر فعالیتهای فضایی و همچنین مسئولیت برای جبران خسارت، میتوان این مقررات را همچنان قابلاعمال دانست. با وجود این، به نظر میرسد تدوین مقررات بینالمللی فضایی جدید بهطور خاص میتواند گام مهمی در تعیین و تشخیص بهتر مسئولیت دولتها برای نظارت بر استفادهٔ بازیگران فضایی از فناوریهای فضایی هوشمند و جبران خسارت ناشی از آن باشد.
کلید واژه ها
- حقوق بینالملل
- هوش مصنوعی
- فناوری فضایی
- مسئولیت
مواد مرتبط
- ماده 6 معاهده اصول ناظر بر فعالیت دولت ها در اکتشاف و استفاده از فضای ماورای جو از جمله ماه و سایر اجرام آسمانی
- ماده 7 معاهده اصول ناظر بر فعالیت دولت ها در اکتشاف و استفاده از فضای ماورای جو از جمله ماه و سایر اجرام آسمانی
- ماده 2 کنوانسیون مسئولیت بین المللی درباره خسارات ناشی از اجسام فضایی
- ماده 3 کنوانسیون مسئولیت بین المللی درباره خسارات ناشی از اجسام فضایی
- ماده 6 کنوانسیون مسئولیت بین المللی درباره خسارات ناشی از اجسام فضایی