اثر اختالالت روانی بر مسیولیت کیفری در حقوق ایران و آمریکا
 | |
| عنوان | اثر اختالالت روانی بر مسیولیت کیفری در حقوق ایران و آمریکا |
|---|---|
| رشته | حقوق |
| دانشجو | حسام شعبانی |
| استاد راهنما | باقر شاملو |
| استاد مشاور | مهدی صبوری پور |
| مقطع | کارشناسی ارشد |
| سال دفاع | ۱۴۰۰ |
| دانشگاه | دانشگاه شهید بهشتی |
اثر اختالالت روانی بر مسیولیت کیفری در حقوق ایران و آمریکا عنوان پایان نامه ای است که توسط حسام شعبانی، با راهنمایی باقر شاملو و با مشاوره مهدی صبوری پور در سال ۱۴۰۰ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه شهید بهشتی دفاع گردید.
چکیده
از جمله مسایل بسیار مهم حقوق جزا، بحث مسیولیت کیفری است که بهنوعی آمیخته با مفهوم سرزنش– پذیری است. در حقوق کیفری تا مادامیکه شخص از نظر قانون، مسیولیت کیفری نداشته باشد، نمیتوان او را قابل سرزنش دانسته و در نتیجه تعقیب و مجازات نمود. اهمیت مسیله مسیولیت کیفری و نقشی که این مهم در تعیین مجازات و سایر عکسالعملهای اجتماعی نسبت به مجرمین دارد، دانشمندان علوم کیفری را متوجه نموده که مسیولیت کیفری افراد را با دیدگاههای مختلف علمی، مورد ارزیابی قرار دهند. پیشرفتهایی که علوم زیستشناسی و روانشناسی و... نصیب بشر نموده، بر اهمیت مسیله افزوده و مسیولیت کیفری در راس مسایل مهم و حیاتی حقوق جزا قرار داده است. یکی از موضوعات مهم و چالشبرانگیز در ارتباط با مسیولیت کیفری جنون است که مباحث و مطالعات فراوانی به تاثیر جنون بر مسیولیت کیفری و شکلگیری رفتار مجرمانه پرداخته شده است؛ اما برخی از اختاللهای روانی مساوی با معنای جنون نمیباشند و مسیولیت مرتبط با برخی از آنها بهعنوان مسیولیت نقصان یافته که )بین جنون و سالمت کامل عقل قرار دارد،( شناخته میشوند. قانون مجازات اسالمی مصوب ۰۹۳۱با استفاده از مفهوم اختالل روانی بهجای واژهی جنون و توسعه گستره عاملهای موثر در رفتار مجرمانه، قدمی در راستای شناسایی مسیولیت نقصان برداشته است. مقتضای اصولی همچون؛ عدالت و توجه به اهداف مجازاتها نهتنها توجه محاکم به حالت ذهنی متهم هنگام ارتکاب جرم را ضروری میپندارد، بلکه لزوم توجه به وضعیت روانی مجرم تا پایان کیفر و سزادهی را نیز مهم میشمارد. موضوعات موردتوجه در حقوق کیفری آمریکا همچون پیشبینی صالحیت و مسیولیت تقلیل یافته در مورد مجرمانی که از نوعی اختالل روانی رنج میبرند )بهویژه در قتلهای عمد و تبدیل آن به قتل غیر عمد(، بهکارگیری دادگاههای مخصوص رسیدگی به این جرایم و ... سیاستهای مناسب در راستای کمک به اهداف مجازاتها است و به مفاهیمی همچون عدالت و انصاف نزدیکتر است. در این پژوهش، با مطالعه ارتباط بین اختاللهای روانی با درجات مختلف مسیولیت جنایی، تاثیر بیماریهای روانی مادون جنون بر مسیولیت کیفری در نظام حقوقی ایران و آمریکا مورد بررسی قرار میگیرد و در نظر دارد با استفاده از رویکرد موجود در نظام کیفری آمریکا قدمی در جهت بهرهبرداری از این تجربیات بردارد.
ساختار و فهرست پایان نامه
مقدمه
الف– بیان مساله:
ب– ضرورت انجام پژوهش:
ج– پیشینه پژوهش:
د– اهداف انجام پژوهش:
ه– سوالهای پژوهش:
و–فرضیههای پژوهش:
ز– روش پژوهش:
ح– ساماندهی پژوهش:
بخش اول: اثر اختلالات روانی بر رفع مسیولیت کیفری
فصل اول: بیماریهای روانی حاد و حقوق کیفری ماهوی
مبحث اول: تاریخچه و کلیات
گفتار اول: مبانی و تحولات مفهومی بیماریهای روانی در حقوق کیفری
بند اول: مبانی دفاع بیماران روانی
بند دوم: تحولات مفهومی در بستر تاریخی
گفتار دوم: تبیین مفاهیم نظری
بند اول: تعریف اختلالات روانی
الف: تعریف لغوی
ب: تعریف اصطلاحی
بند دوم : تعریف مسیولیت کیفری
بند سوم: ارکان مسیولیت کیفری
بند چهارم: علل زوال مسیولیت کیفری
بند پنجم : انواع اختلالات روانی موثر در زوال کامل مسیولیت کیفری
الف– اختلال شخصیتی اسکیزوفرنی
ب– اختلالهای رشد عصبی
ج– اختلالهای شناختی – عصبی
د– دوقطبی و اختلال های وابسته
ه– اختلالهای مربوط به مواد و اعتیادآورها
و– اختلال های گسستی
مبحث دوم: شرایط احراز دفاع مرتبط با اختلالات روانی
گفتار اول: ابتلا به اختلال روانی
گفتار دوم: نقص در عنصر روانی
بند اول: عنصر روانی و مسیولیت کیفری
بند دوم: فقدان اراده
بند سوم: فقدان قوه تمییز
الف– فقدان قوه درک واقعیت عناصر مادی جرم:
ب– فقدان قوه درک قباحت رفتارهای مجرمانه
جمع بندی فصل:
فصل دوم: تبیین نقش اختلالات روانی شدید در آیین دادرسی کیفری
مبحث اول: ارتباط اصول راهبردی دادرسی کیفری با اختلالات روانی حاد
گفتار اول: بیماریهای روانی از منظر اهداف آیین دادرسی کیفری
گفتار دوم: اختلالات روانی رافع مسیولیت کیفری از منظر اصول حاکم بر دادرسی کیفری
بند اول: اصل منصفانه بودن آیین دادرسی کیفری
بند دوم: اصل برابری سلاح
بند سوم: اصل تناسب و سنخیت
مبحث دوم: تحلیل نقش بیماری روانی به اعتبار نوع جرم ارتکابی
گفتار اول : تحلیل نقش این بیماریها بر اساس بازه زمانی ارتکاب جرم
بند اول: هنگام ارتکاب جرم
بند دوم: پس از ارتکاب جرم قبل از صدور حکم قطعی
الف: جرایم واجد جنبه حق اللهی
ب: جرایم واجد جنبه حق الناسی
بند سوم: پس از ختم دادرسی
گفتار دوم: تاثیر این بیماریها بر مجازاتهای خاص حقوق کیفری ایران
بند اول: جرایم مشمول مجازات حدی
بند دوم: جرایم مشمول مجازات قصاص
بند سوم: جرایم مشمول مجازات دیه
جمع بندی فصل:
بخش دوم: اثر اختلالات روانی بر تقلیل مسیولیت کیفری
فصل اول: اختلالات روانی ناقص و حقوق کیفری ماهوی
مبحث اول: کلیات
گفتار اول: علت بزهکاری
بند اول: علل موروثی
بند دوم: علل غیر موروثی
گفتار دوم: اختلالات روانی موثر بر مسیولیت کیفری بر اساس تعریف DSM –۵
بند اول– اختلالات روانی موثر در تقلیل مسیولیت کیفری
الف– اختلال های شخصیتی
ب– اختلال های اضطرابی
ج–آسیب و اختلال های مربوط به عوامل استرس زا
د– اختلال های جداکننده انگیزشی – کنترلی و ارتباطی
ه– اختلالات روانی و مسیولیت کاهش یافته
۱– مفهوم مسیولیت کاهش یافته
۲– مسیولیت تنزل یافته در حقوق کیفری
بند دوم– اختلالات روانی فاقد تاثیر بر مسیولیت کیفری
مبحث دوم: مستندات تقلیل مسیولیت کیفری بیماران روانی
گفتار اول: اصل عدالت
بند اول: تعریف عدالت
بند دوم: عدالت و اصل فردی کردن مجازات
گفتار دوم: قاعده درا
گفتار سوم: عامل تحریک
جمع بندی فصل:
فصل دوم: اختلالات روانی ناقص در حقوق شکلی کیفری
مبحث اول: بیماران روانی پیش از آغاز دادرسی
گفتار اول: اهداف کیفردهی
بند اول: اهداف مجازات ازنظر اسلام
بند دوم: اهداف مجازات ازنظر حقوق عرفی
الف–هدف سودمندی
ب– هدف اخلاقی
ج– هدف اصلاحی
گفتار دوم: دادسرا و بیمار روانی
بند اول: حقوق متهم
الف– حق داشتن معاینه پزشکی
ب– حق دسترسی به وکیل
گفتار دوم: مرحله تحقیق و تعقیب
بند اول: پلیس و بیماران روانی
بند دوم: تحقیق و تعقیب
الف– بازجویی
ب–قرارهای تامین کیفری
ج– اثر شخصیت متهم بر محاکمه
بند سوم: اقرار متهمین واجد بیماری روانی
مبحث دوم: تحلیل نقش بیماری روانی پس از آغاز دادرسی کیفری
گفتار اول: دادرسی و رسیدگی به جرایم بیماران روانی
بند اول: لزوم توجه به شخصیت متهم در محاکمه
بند دوم: دادگاههای اختصاصی رسیدگی به جرایم بیماران روانی
الف: امتیازات و اهداف دادگاههای بهداشت و روان
ب– مشکلات دادگاههای بهداشت روان:
گفتار دوم: ملاحظات قانونی بعد از صدور حکم
بند اول: عدم محکومیت
بند دوم: محکومیت
الف–تاخیر مجازات به علت وضعیت جسمی و روانی مجرم
ب–اثر زندان بر افراد دارای اختلالات روانی
جمع بندی فصل:
نتیجه گیری:
فهرست منابع
کلیدواژه ها
- اختالالت روانی
- مسیولیت کیفری
- زوال مسیولیت کیفری
- مسیولیت تقلیل یافته