احیا دریاچه ارومیه و تاثیر آن بر حق بر محیط زیست سالم

عنوان	احیا دریاچه ارومیه و تاثیر آن بر حق بر محیط زیست سالم
رشته	حقوق بین الملل
دانشجو	افسانه یمینی سلطان
استاد راهنما	علیرضا آرش پور
استاد مشاور	مهشید یراقی
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۴۰۲
دانشگاه	دانشگاه شهید اشرفی اصفهانی

احیا دریاچه ارومیه و تاثیر آن بر حق بر محیط زیست سالم عنوان پایان نامه ای است که توسط افسانه یمینی سلطان، با راهنمایی علیرضا آرش پور و با مشاوره مهشید یراقی در سال ۱۴۰۲ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه شهید اشرفی اصفهانی دفاع گردید.

چکیده

دریاچه ارومیه یکی از دریاچه های مهم و تاریخی کشور ماست. از اواسط دهه۸۰ که سطح آب دریاچه ارومیه بطور چشمگیری شروع به کم شدن کرد، بررسی نوسانات سطح آب دریاچه ها به لحاظ اهمیت، ماهیت و موقعیت این مجموعه های آبی در سال های اخیر اهمیت ویژه ای پیدا کرده است. سازمان محیط زیست ایران اکثر نقاط این دریاچه را به عنوان پارک ملی شناسایی نموده است. این اکوسیستم کم نظیر به دلیل تغییرات اقلیمی یا حتی پروژه های شکست خورده و بهره بری نامناسب خشک شده است.احیا این دریاچه از ضرورت خاصی برخوردار است وآثاری که بر محیط زیست سالم می گذارد حایز اهمیت است. با مطالعه در مقالات و کتاب هایی در این زمینه، می توان دریافت که نقش مردم و دولت در جهت حفظ سایر منابع و یا حتی احیا دوباره این دریاچه چه می تواند باشد.همچنین به بررسی اهمیت دریاچه ها در حقوق ایران و حقوق بین الملل و موافقت نامه و کنوانسیون های مهم از جمله کنوانسیون رامسر می پردازیم.همچنین راهکار های پیشنهادی با تکیه بر حقوق داخلی و اسناد بین المللی،راهی در جهت احیا این دریاچه مهم و پیشروی به سوی یک محیط زیست سالم با تکیه بر اصول مربوطه از اهمیت بحث و بررسی در این زمینه است. همچنین با تمرکز بر روی برنامه های احیا، قدمی به سوی محیط زیست سالم برداشته می شود. حفاظت از منابع طبیعی و ملی همچون دریاچه ارومیه، با حفاظت از محیط زیست سالم بر پایه حق بهداشت و اصل احتیاط، هم قواعد بین المللی رعایت می شوند و هم منابع طبیعی برای نسل های آتی نگهداری خواهد شد. درانتهای این رساله به این نتیجه می رسیم که یکی از مهم ترین و اصلی ترین عوامل بحران زیست محیطی دریاچه ارومیه، کشاورزی است. با وجود مصوبه ممنوعیت توسعه سطح زیر کشت اراضی کشاورزی، وزارت جهاد کشاورزی در شناسایی و اقامه دعوا علیه توسعه دهندگان اهمال ورزیده و باعث رشد روند توسعه شدند. در دهه های گذشته علاوه بر هدر رفت آب در حوضه و عدم تخصیص حق آب دریاچه، هیچ بهبودی در معیشت و امنیت غذایی مردم منطقه ایجاد نشده و عدم تخصیص حق آب دریاچه ارومیه منجر به پسروی آب، کاهش وسعت آن به میزان قابل توجه و تبدیل شدن قسمت های اعظم آن به نمکزار شد.

ساختار و فهرست پایان نامه

فهرست مطالب عنوان صفحه چکیده مقدمه فصل اول:دریاچه ارومیه؛ مفاهیم، تحولات و پیامد های آن ۱–۱دریاچه ارومیه ۱ –کنفرانس استکهلم ۱۹۷۲ ۲ –کنفرانس ریو ۱۹۹۲ ۲ – پروتکل مونترال ۲ –کنوانسیون رامسر ۲ –بیانیه ریو ۲ –دستور کار ۲۱ ۳ –کنوانسیون تغییرات آب و هوایی ۳ –سایر اسناد بین المللی دیگر ۳ ۱–۲– معرفی موقعیت مکانی دریاچه ارومیه ۳ ۱–۳– تاریخچه کلی دریاچه ارومیه ۳ ۱–۴– ویژگی های خاص دریاچه ارومیه ۴ ۱–۵– حوضه آبریز دریاچه ارومیه ۴ ۱–۶– بررسی تحولات آب دریاچه ارومیه ۵ ۱–۷– بررسی علل کاهش آب دریاچه ارومیه ۵ عنوان صفحه ۱–۷–۱–عوامل طبیعی ۵ – بارش کم برف و باران ۵ – جریان رودخانه ۶ ––افزایش دمای هوا و تبخیر زیاد ۶ ۱–۷–۲– عوامل انسانی ۶ – سد سازی بی رویه ۷ – احداث بزرگراه بر روی دریاچه ۷ – استفاده بی رویه از منابع آب حوضه آبریز دریاچه ۸ – شبکه های آبیاری ۸ – حفرچاه ها ۹ ۱–۸– مجازات حفر چاه غیر مجاز در قوانین ایران ۹ ۱–۹–اختلافات سیاسی در جهت استفاده از آبهای زیرزمینی ۹ ۱–۱۰– پیامد های خشکی دریاچه ارومیه و استفاده از آبهای زیرزمینی ۱۰ ۱–۱۰–۱–تشدید رقابت دولت ها ۱۰ ۱–۱۰–۲–بحران و تنش ۱۰ ۱–۱۰–۳–بروز جنگ ۱۰ ۱–۱۰–۴–مهاجرت ۱۰ ۱–۱۰–۵–به خطر افتادن امنیت ملی منطقه ای و بین المللی ۱۱ ۱–۱۰–۶–عدم رشد و توسعه انسانی ۱۰ عنوان صفحه ۱–۱۰–۷–ازدیاد جمعیت ۱۱ ۱–۱۱–مسیولیت دولت ایران در قبال سایر دولت ها ۱۱ ۱–۱۲–مدیریت مصرف آب در بخش کشاورزی ۱۲ ۱–۱۳–چهارچوب تخصیص بخش کشاورزی ۱۳ ۱–۱۴–تاثیر خشکسالی بر معیشت خانواده های روستایی ۱۴ ۱–۱۵–دیگرپیامد های خشک شدن کامل دریاچه ۱۴ ۱–۱۶–معیشت پایدار ۱۵ ۱–۱۷–پیامد های خشک شدن دریاچه ارومیه بر زندگی مردم آن منطقه ۱۵ ۱–۱۷–۱–دخالت نهاد های خارج از روستا در برنامه ریزی کشاورزان ۱۶ ۱–۱۷–۲–آسیب های اجتماعی ۱۷ ۱–۱۷–۳–کاهش همبستگی اجتماعی ۱۷ ۱–۱۷–۴–افزایش هزینه ها و تهدید امنیت شغلی ۱۷ ۱–۱۷–۵–افزایش مهاجرت به شهر ها و تغییرات جمعیت ۱۷ ۱–۱۷–۶–تغییرات آب و هوایی ۱۸ فصل دوم: احیا دریاچه ارومیه ۲–۱–مفهوم احیا دریاچه ارومیه ۱۹ ۲–۲–راه های رفع کمبود آب دریاچه ۱۹ ۲–۲–۱–مدیریت منابع آب موجود ۲۰ ۲–۲–۲–انتقال آب ۲۰ عنوان صفحه ۲–۲–۳–کاهش تعرق و تبخیر آب آبیاری ۲۰ ۲–۲–۴–باروری ابرها ۲۰ ۲–۲–۵–احداث پل شهید کلانتری ۲۱ ۲–۳–پیشنهاداتی جهت احیا دریاچه ۲۱ ۲–۴–استفاده از روش پویایی سیستم برای حل مشکلات مختلف منابع آب ۲۲ ۲–۵–اقداماتی جهت احیا دریاچه ارومیه در دولت یازدهم ۲۳ ۲–۵–۱–آغاز برنامه احیا دریاچه ارومیه ۲۴ ۲–۵–۲–طرح ملی احیا دریاچه و بررسی دوره های آن ۲۴ ۲–۵–۳–مطالعه و بررسی برنامه احیا دریاچه ارومیه ۲۶ ۲–۵–۴–تامین اعتبار پروژه احیا دریاچه ارومیه ۲۷ ۲–۵–۵–دستاورد های اجرا طرح احیا دریاچه ارومیه ۲۷ ۲–۵–۶–مسایل و مشکلات طرح احیای دریاچه ارومیه ۲۸ ۲–۶–سایر طرح های پیشنهادی در جهت احیا ۲۹ ۲–۷–اقدامات دولت سیزدهم در جهت احیا ۳۰ ۲–۷–۱–تونل انتقال آب سد کانی سیب ۳۱ ۲–۷–۲–احداث تونل

کیلومتری در عمق

متری زمین ۳۲ ۲–۷–۳–عدم توازن در توزیع اعتبارات ۳۲ ۲–۷–۴–کشت جایگزین و اصلاح الگوهای کشت کشاورزی ۳۲ ۲–۷–۵–اهمیت آبخیزداری در حفظ منابع آبی ۳۳ عنوان صفحه ۲–۷–۶–آیا انتقال آب زاب باعث احیای دریاچه ارومیه می شود؟ ۳۳ ۲–۷–۷–مخالفان و موافقان طرح انتقال آب از رودخانه زاب ۳۴ ۲–۷–۸–بررسی ایرادات طرح انتقال آب تونل زاب ۳۴ ۲–۸–همکاری بین المللی با ایران برای احیا دریاچه ارومیه ۳۴ ۲–۹–توسعه پایدار و جامعه بین الملل ۳۵ ۲–۱۰–ارزیابی طرح های احیا برای رسیدن به توسعه پایدار ۳۶ ۲–۱۱–تصمیم گیری برای ارزیابی پایدار گزینه های احیای دریاچه ارومیه ۳۷ ۲–۱۲–وضعیت دریاچه ارومیه در مقایسه با سایر دریاچه ها ۳۸ ۲–۱۳–تصمیم گیری چند شاخصه ای درباره احیای دریاچه ارومیه ۳۸ ۲–۱۴–اولویت بندی گزینه های احیا ۳۹ ۲–۱۵–بی خبری سازمان حفاظت از محیط زیست ۳۹ ۲–۱۶–نتیجه نهایی پروژه های احیا ۴۰ فصل سوم: دریاچه ارومیه از دیدگاه جامعه بین الملل ۳–۱–مفهوم تالاب از دیدگاه کنوانسیون رامسر ۴۱ ۳–۲–حفاظت از تالاب ها از منظر حقوق بین الملل محیط زیست ۴۲ ۳–۳–کنوانسیون رامسر، نظام حقوقی خاص در حفاظت از تالاب ها ۴۲ ۳–۴–ماموریت کنوانسیون رامسر در حفاظت از تالاب ها ۴۲ ۳–۵–درج نام تالاب در فهرست رامسر ۴۳ ۳–۶–شناخت شرایط تالاب طبق کنوانسیون چهارچوبی تنظیمی کارگروه بررسی علمی وفنی ۴۳ عنوان صفحه ۳–۷–استفاده معقول از تالاب ها با تکیه بر کنوانسیون رامسر ۴۴ ۳–۷–۱–شرط استفاده معقول و پایدار ۴۵ ۳–۷–۲–استفاده معقول با تکیه بر ارزیابی های زیست محیطی ۴۵ ۳–۷–۳–استفاده معقول و بررسی اصل احتیاط ۴۶ ۳–۷–۴–نقض تعهد استفاده معقول از تالاب ها ۴۷ ۳–۷–۵–نقض تعهد استفاده معقول با انجام فعالیت های توسعه ای ۴۸ ۳–۸–اهمیت و جایگاه دریاچه ارومیه در چهارچوب کنوانسیون رامسر ۴۸ ۳–۹–حق آب و لزوم تعیین آن برای تالاب ها ۴۸ ۳–۹–۱–تعیین حق آب زیست محیطی دریاچه ارومیه ۴۸ ۳–۱۰–بحران زیست محیطی دریاچه ارومیه ۴۹ ۳–۱۱–وصف بین المللی یک مسیله زیست محیطی بین المللی ۴۹ ۳–۱۲–حفاظت از محیط زیست و منابع آبی در قوانین ایران ۵۰ ۳–۱۳–راهکار های حل مشکلات زیست محیطی دریاچه ارومیه ۵۱ ۳–۱۳–۱–راهکار های داخلی ۵۱ –هماهنگ سازی سیاست ها و قوانین ملی با در نظر گرفتن استفاده معقول از تالاب ارومیه ۵۱ –اتخاذ تصمیمات خاص تالابی درباره دریاچه ارومیه ۵۱ –توجه به ارزیابی اثرات زیست محیطی ۵۱ –افزایش مشارکت مردمی ۵۲ –احیا و نوسازی دریاچه ارومیه ۵۲ عنوان صفحه ۳–۱۳–۲–راهکار های بین المللی ۵۲ –جنبه های اصل مسیولیت مشترک ۵۳ –مسیولیت مشترک جهانی ۵۳ –مسیولیت های متفاوت ۵۳ –دریافت کمک های مالی از سازمان های پولی بین المللی ۵۴ –صندوق تالاب ها ۵۴ ۳–۱۴–شکایت به دیوان عدالت اداری ۵۴ فصل چهارم: دریاچه ارومیه و حق بر محیط زیست سالم ۴–۱–تعریف محیط زیست ۵۶ ۴–۲–مفهوم حق بر محیط زیست ۵۷ ۴–۳–تقسیمات محیط زیستی ۵۸ ۴–۴–بررسی تاریخچه تحولات طبیعت ۵۸ ۴–۵–بررسی ماهیت حق بر محیط زیست سالم ۵۸ ۴–۶–تاریخچه کلی حق بر محیط زیست سالم ۵۹ ۴–۷–مبانی حق بر محیط زیست سالم ۶۰ ۴–۷–۱–بررسی مبانی نظری و فلسفی حق بر محیط زیست سالم ۶۰ ۴–۷–۲–بررسی نیاز انسان بر پایه حق بر محیط زیست سالم ۶۰ ۴–۷–۳–بررسی نظریه منفعت برمبنای حق بر محیط زیست سالم ۶۰ ۴–۸–محتوای حق بر محیط زیست سالم ۶۱ عنوان صفحه ۴–۸–۱–حق دسترسی به اطلاعات زیست محیطی ۶۱ الف–اعلامیه ریو و دستور کار ۲۱ ۶۱ ب–اصول صوفیا ۶۱ ج–کنوانسیون بین الملل در مورد حق بر اطلاعات و مشارکت عمومی در زمینه محیط زیست ۱۹۹۸ ۶۱ د–کنوانسیون اروپایی حقوق بشر ۶۲ ه–کنوانسیون تغییرات آب و هوایی ۶۲ ی– سایر اسناد بین المللی دیگری ۶۲ ۴–۸–۲–حق مشارکت شهروندان در اتخاذ تصمیمات زیست محیطی ۶۲ ۴–۸–۳–حق آموزش های محیط زیستی ۶۲ ۴–۸–۴–حق دادخواهی زیست محیطی ۶۲ ۴–۸–۵– حق امنیت زیست محیطی ۶۳ ۴–۹–رابطه حق بر محیط زیست سالم با حقوق بشر ۶۳ ۴–۱۰–بررسی نسل های حقوق بشری و ارتباط آن با محیط زیست سالم ۶۳ ۴–۱۰–۱–نسل اول حقوق بشر،حقوق مدنی و سیاسی ۶۴ ۴–۱۰–۲–نسل دوم حقوق بشر،حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ۶۴ ۴–۱۰–۳–نسل سوم حقوق بشر، حقوق همبستگی ۶۵ ۴–۱۰–۴–نسل چهارم حقوق بشر، نسلی نوظهور ۶۵ ۴–۱۱–حق برمحیط زیست سالم و اخلاق محیط زیستی ۶۶ ۴–۱۲–حق بر محیط زیست سالم و ارتباط آن با حق بر بهداشت ۶۶ عنوان صفحه ۴–۱۳–آلودگی محیط زیست ۶۷ ۴–۱۴–تاثیر احیا دریاچه ارومیه برحق برمحیط زیست سالم ۶۸ نتیجه گیری ۷۰ منابع و ماخذ

کلیدواژه ها

• دریاچه ارومیه
• حق بر محیط زیست سالم
• احیا دریاچه ارومیه