ارزیابی اصول حقوق بین الملل محیط زیست در ارتباط با توسعه پایدار

عنوان	ارزیابی اصول حقوق بین الملل محیط زیست در ارتباط با توسعه پایدار
رشته	حقوق بین الملل
دانشجو	فروغ عبدالله تابار
استاد راهنما	مهین سبحانی
استاد مشاور	رضا سیمبر
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۳۹۴
دانشگاه	دانشگاه گیلان

ارزیابی اصول حقوق بین الملل محیط زیست در ارتباط با توسعه پایدار عنوان پایان نامه ای است که توسط فروغ عبدالله تابار، با راهنمایی مهین سبحانی و با مشاوره رضا سیمبر در سال ۱۳۹۴ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه گیلان دفاع گردید.

چکیده

گفتمان حاکم بر حقوق بین الملل توسعه در بستر شرایط تاریخی و اقتصادی دهه ۱۹۶۰عمدتا مبتنی بر توسعه اقتصادی بود. اما به تدریج در پرتو تلاشهای بین المللی و صدور گزارش برونتلند، مفهومی تحت عنوان توسعه پایدار در گستره حقوق بین الملل مطرح شد. مفهومی که از طریق تعامل میان سه بعد توسعه اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی، حقوق بین الملل توسعه را به سمت حقوق بین الملل توسعه پایدار رهنمون کرد. تقریبا همه اصول حقوق بین الملل محیط زیست در جهت اثبات مفهوم توسعه پایدار بکار رفته اند. اصولی نظیر: اصل حاکمیت بر منابع طبیعی، اصل تعهد به همکاری، اطلاع رسانی و کمک در مواقع اضطراری زیست محیطی، اصل حمایت و حفاظت از محیط زیست، اصل الزام به پرداخت غرامت توسط آلوده کننده محیط زیست، اصل جلوگیری و اصل احتیاطی. البته مفهوم توسعه پایدار به طور مستقیم، در میان مفاهیم حقوق بین الملل محیط زیست بیشتر از اصول به چشم می خورد. در عین حال با وجود پیشرفتهای حاصله در خصوص ادبیات توسعه پایدار در حقوق بین الملل، به دلیل اینکه مفاد این مفهوم عمدتا در حقوق قوام نیافته و عملا بنا به اذعان اسناد مهم در این زمینه مبنی بر اولویت توسعه اقتصادی بر توسعه زیست محیطی و اجتماعی، سیاستهای توسعه پایدار با شکست مواجه شده است و شاهد خلاء قابل توجهی در رویکرد نظری و عملی به توسعه پایدار در حقوق بین الملل توسعه هستیم. در این تحقیق ضمن بررسی اصول در کنار مفاهیم مرتبط با توسعه پایدار در حقوق بین الملل محیط زیست، چالش ها و راهکارهای تحقق قواعد محیط زیستی در توسعه پایدار مورد مداقه قرار گرفته است.

ساختار و فهرست پایان نامه

عنوان صفحه

مقدمه ۱

بخش اول: جایگاه محیط زیست در توسعه پایدار

فصل اول: مبانی نظری توسعه پایدار

۱–۱ تعاریف مفهومی واژگان کلیدی حقوق بین الملل توسعه ۸

۱–۱–۱ حقوق بین الملل توسعه ۸

۱–۲– حقوق بین الملل توسعه پایدار ۹

۱–

نقد رویکردهای مطروحه (سنتی – مدرن) در حقوق بین الملل توسعه ۱۱

۱–۴ سیر تکوینی حقوق بین الملل توسعه پایدار ۱۲

۱–۴–۱ ظهور مفهوم توسعه پایدار (از کنفرانس استکهلم تا گزارش برونتلند) ۱۳

۱–۴–۲ ترویج مفهوم توسعه پایدار (از گزارش برونتلند تا کنفرانس ریو) ۱۴۱

۱–۴–۳ شکست و تزلزل در سیاستهای توسعه پایدار (از کنفرانس ریو تا به امروز) ۱۵

فصل دوم: اصول و مفاهیم حقوق بین الملل محیط زیست مرتبط با توسعه پایدار

۲–۱ اصول حقوق بین الملل محیط زیست مرتبط با توسعه پایدار ۲۱

۲–۲ اصل حاکمیت بر منابع طبیعی ۲۱

۲–۲–۱ اصل تعهد به همکاری، اطلاع رسانی و کمک در مواقع اضطراری زیست محیطی ۲۳

۲–۳ اصل حمایت وحفاظت از محیط زیست ۲۵

۲–۴ اصل جلوگیری (Prevention) ۲۷

۲–۵ اصل احتیاطی (Precaution) ۲۸

۲–۶ اصل الزام به پرداخت غرامت توسط آلوده کننده محیط زیست ۲۹

۲–۷ اصل مسیولیت های مشترک اما متفاوت ۳۰

۲–۷–۱ مبنای مسیولیت ناشی از خسارت زیست محیطی ۳۳

۲–۷–۲ مسیولیت محض ۳۴

۲–۷–۲–۱ توجیه حقوقی ۳۴

۲–۷–۲–۲ توجیه اقتصادی ۳۵

۲–۸ مفهوم خسارت زیست محیطی ۳۵

۲–۸–۱ مفهوم خسارت زیست محیطی از دیدگاه حقوقدانان ۳۵

۲–۸–۲ مفهوم خسارت زیست محیطی از دیدگاه دستورالعمل ۳۷

۲–۸–۳ خسارت به گونه ها و زیستگاه های طبیعی ۳۷

۲–۸–۴ آلودگی زمین ۳۸

۲–۸–۵ ضرر به آب ۳۸

۲–۸–۶ رابطه سببیت ۳۸

۲–۹ مفاهیم حقوق بین الملل محیط زیست مرتبط با توسعه پایدار ۴۰

۲–۱۰ مفهوم حاکمیت ۴۰

۲–۱۰–۱ تعریف حاکمیت بین المللی زیست محیطی ۴۱

۲–۱۰–۲ تاریخچه حاکمیت بین المللی زیست محیطی ۴۲

۲–۱۱مولفه های اعمال حاکمیت بین المللی زیست محیطی ۴۳

۲–۱۱–۱ دولت ها ۴۳

۲–۱۱–۲ سازمان های بین المللی ۴۴

۲–۱۱–۲ –۱ محیط زیست ملل متحد (UNEP) ۴۴

۲–۱۱–۲–۲ صندوق محیط زیست جهانی(GEF) ۴۵

۲–۱۱–۲ –۳ بانک جهانی ۴۵

۲–۱۱–۲ –۴ صندوق بین المللی پول ۴۵

۲–۱۱–۲–۵ سازمان جهانی تجارت ۴۶

۲–۱۱–۲–۶ کمیسیون توسعه پایدار سازمان ملل متحد ۴۶

۲–۱۱–۲–۷ دستور کار ۲۱ ۴۶

۲–۱۲ میراث مشترک بشریت ۴۷

۲–۱۳ حقوق نسل های آینده ۴۸

۲–۱۴ حق بر محیط زیست سالم ۴۸

۲–۱۵ فایده گرایی انسان محور ۴۹

۲–۱۶ فایده گرایی حیوان محور ۵۱

۲–۱۷ دموکراسی زیست محیطی ۵۲

۲–۱۷–۱ اصول جهانی ۵۳

۲–۱۷–۲ کنوانسیون های جهانی ۵۳

۲–۱۷–۳ کنوانسیون های منطقه ای ۵۶

۲–۱۷–۴ اسناد بین المللی غیرالزام آور ۵۶

بخش دوم: چالش ها و راهکارهای تحقق قواعد محیط زیستی در توسعه پایدار

۲–۱ چالش مشارکت عمومی در فرایند تصمیم سازی و تصمیم گیری زیست محیطی ۵۷

۲–۲ ضرورت حضور سازمان های غیر دولتی در عرصه تصمیم گیری بین المللی ۵۸

۲–۳ چالش های سازمان های غیردولتی برای مشارکت در فرایند تصمیم گیری بین المللی ۵۸

۲–۴ چالش ناشی از قواعد مسیولیت در خسارات زیست محیطی ۵۹

۲–۵ ماهیت مسیولیت جبران و پیشگیری از خسارت زیست محیطی ۶۰

۲–۶ عوامل توجیه کننده اجباری ۶۲

۲–۶–۱ دخالت شخص ثالث ۶۳

۲–۶–۲ رعایت دستور یا تعلیمات دولتی ۶۳

۲–۶–۳ عوامل توجیه کننده اختیاری ۶۴

۲–۶–۴ داشتن مجوز دولتی ۶۹

۲–۶–۵ رعایت قانون ۷۰

۲–۶–۶ رعایت آخرین یافته های علمی و فنی ۷۸

۲–۷ عملی نبودن اصول کلی مسیولیت بین المللی در خسارات زیست محیطی ۷۸

۲–۷ –۱ظرفیت ناکافی اداری ۷۸

۲–۷ –۲ تعهدات سیاسی ناکافی وپشتیبانی مردمی ۷۹

۲–۷ –۳کافی نبودن طرح ها، لوایح واحکام حقوقی ۸۰

۲–۷ –۴ الزام آور نبودن قواعد زیست محیطی بین المللی ۸۰

۲–۸چالش ناشی از حاکمیت بین المللی زیست محیطی ۸۰

۲–۸–۱ کنوانسیون های زیست محیطی ۸۵

۲–۹ نهادهای غیردولتی ۸۷

۲–۹–۱ جنبش های اجتماعی ۸۷

۲–۹–۲ شرکت های چند ملیتی ۸۹

۲–۹–۳ وضعیت حاکمیت بین المللی زیست محیطی کنونی ۸۹

فصل سوم: راهکارهای پیشنهادی برای مواجه با چالش ها

۳–۱ راهکارهای پیشنهادی پیرامون حاکمیت بین المللی زیست محیطی کنونی ۹۰

۳–۲ تقویت برنامه محیط زیست ملل متحد UNEP ۹۱

۳–۳ تقویت کمیسیون توسعه پایدار CSD ۹۱

۳–۴ تشکیل سازمانی محیط زیست جهانی WEO ۹۲

۳–۵ تشکیل سازمان محیط زیست زیر نظر سازمان ملل متحد UNEO ۹۲

۳–۶ ادغام شورای اقتصادی، اجتمایی با کمیسیون توسعه پایدار ۹۳

۳–۷ راهکارهای پیشنهادی در حوزه مسیولیت ۹۳

۳–۸ راهکارهای پیشنهادی برای مشارکت عمومی در تصمیم گیری بین المللی در حوزه محیط زیست ۹۴

۳–۹نتیجه گیری ۹۵

۳–۱۰خلاصه جایگاه محیط زیست در توسعه پایدار ۹۶

۳–۱۱چالش های کارآیی حقوق بین الملل محیط زیست در ارتباط با توسعه پایدار ۹۸

فهرست منابع ۱۰۳

کلیدواژه ها

• توسعه پایدار
• حقوق بین الملل
• حقوق بین الملل توسعه
• اصول حقوق بین الملل محیط زیست
• حفاظت محیط زیست.
• حقوق بین الملل
• محیط زیست
• توسعه پایدار
• حفاظت زیست محیطی