ارزیابی تاثیر جرم شناختی پروژه های اقتصادی مطالعه موردی؛ منطقه ویژه ی پارس جنوبی واقع در شهرستان عسلویه
 | |
| عنوان | ارزیابی تاثیر جرم شناختی پروژه های اقتصادی مطالعه موردی؛ منطقه ویژه ی پارس جنوبی واقع در شهرستان عسلویه |
|---|---|
| رشته | حقوق جزا و جرم شناسی |
| دانشجو | الهه سادات کسایی |
| استاد راهنما | حسین غلامی |
| استاد مشاور | بهزاد رضوی فرد، حسن سبحانی |
| مقطع | دکتری |
| سال دفاع | ۱۴۰۱ |
| دانشگاه | دانشگاه علامه طباطبایی |
ارزیابی تاثیر جرم شناختی پروژه های اقتصادی مطالعه موردی؛ منطقه ویژه ی پارس جنوبی واقع در شهرستان عسلویه عنوان رساله ای است که توسط الهه سادات کسایی، با راهنمایی حسین غلامی و با مشاوره بهزاد رضوی فرد و حسن سبحانی در سال ۱۴۰۱ و در مقطع دکتری دانشگاه علامه طباطبایی دفاع گردید.
چکیده
به منظور شناسایی آثار هریک از انواع مداخلات اقتصادی(پروژه، طرح و برنامه)، امروزه اشکال مختلف ارزیابی تاثیر ازجمله ارزیابی تاثیر اقتصادی تحت عنوان تحلیل هزینه اثربخشی (CBA ) ارزیابی زیست محیطی (EIA ) و ارزیابی تاثیر اجتماعی (SIA ) پدید آمده اند و در بسیاری از کشورها از جمله ایران برای برخی پروژه های اقتصادی به عنوان یک ضرورت شناخته می شوند. علی رغم آثار بسزای پروژه ها بر جرم مباحث مرتبط با جرم هیچ گاه در طرح ها و برنامه ها مستقلا مورد ارزیابی قرار نگرفته و الزام قانونی نیز بر آن موجود نیست. این پژوهش با هدف ایجاد ادبیات ارزیابی تاثیر جرم شناختی پروژه ای اقتصادی در بستر انواع مطالعات ارزیابی تاثیر انجام شده است. در محور اول با روش کتابخانه ای با بررسی مفاهیم ارزیابی تاثیر به ارایه ی یک ادبیات و چارچوب عملی جهت ارزیابی تاثیر جرم شناختی پروژه ها پرداخته ایم و در محور دوم جهت تحکیم مباحث نظری خود و همچنین جلب نظر پژوهشگران و متخصصان به اهمیت ارزیابی تاثیر جرم شناختی پروژه ها با پژوهشی میدانی و روش تحلیل آمیخته، منطقه ی ویژه ی اقتصادی پارس جنوبی واقع در شهرستان عسلویه را مورد ارزیابی جرم شناختی قرار داده ایم. نتیجه آنکه عنصر جرم و نتیجتا ارزیابی تاثیر جرم شناختی به جهت برخی از مبانی اساسی حقوق بشری (از جمله حق بر زیست سالم، حق بر تامین اجتماعی، حق بر مشارکت و ...) و اهداف توسعه ی پایدار برای انواع مداخلات توسعه ای از جمله پروژه های اقتصادی پیش از اجرا، هم زمان با اجرا و پس ازآن به منظور پیش بینی آثار مثبت و منفی و اقدامات اصلاحی و تعدیلی می بایست مدنظر قرار گیرند و به جهت تخصص لازم و پیچیدگی موضوع عرصه ای متمایز و مستقل به آن اختصاص یابد. ولیکن تا زمان استقرار قانونی مستقل ، در بستر برخی منابع قانونی (ازجمله قوانین پنج و ششم برنامه های پنج ساله ی توسعه، قانون پیشگیری از جرم مصوب ۱۳۹۴و ...) می توان به این مهم پرداخت. در خصوص منطقه ی ویژه ی اقتصادی پارس جنوبی نیز مشاهدات، مطالعات، آمار و اطلاعات گردآوری شده بیانگر آثار و آسیب های بسزایی از قبیل بیکاری، فقر، نارضایتی، بی هنجاری اجتماعی است که صنعت و مهاجرت لجام گسیخته بر جوامع محلی و حتی مهاجران بار نموده است و درنهایت افزایش نرخ جرایم را رقم زده است.
ساختار و فهرست رساله
فهرست مطالب مقدمه
بخش اول: مفاهیم، مبانی و منابع مطالعات ارزیابی تاثیر (جرم شناختی)
فصل اول: مفاهیم
مبحث اول: ارزیابی
گفتار اول: تعریف ارزیابی
بند اول: ارزشیابی
بنددوم: اندازه گیری:
بندسوم: بررسی
بندچهارم: نظارت
گفتار دوم: تمایز ارزیابی از مفاهیم مشابه
گفتار سوم: تاریخچه ارزیابی
گفتار چهارم: انواع مدل های ارزیابی
بند اول: تقسیم بندی مبتنی بر زمان
الف) ارزیابی مبتنی بر پیش بینی
ب) ارزیابی در جریان
ج) ارزیابی مبتنی بر نتایج واقعی
د) فرا ارزیابی
بند دوم: تقسیم بندی بر اساس موضوع
الف) ارزیابی فرایندی و تکوینی
ب) ارزیابی نتیجه محور
گفتار پنجم: اهداف ارزیابی
بنداول: اهداف مدیریتی
بند دوم: اهداف اقتصادی
بند سوم: اهداف توسعه ای
گفتار ششم: سهامداران و ذینفعان ارزیابی
مبحث دوم: تاثیر
مبحث سوم: ارزیابی تاثیر پروژه
گفتار اول: مفهوم ارزیابی تاثیر
گفتار دوم: انواع ارزیابی تاثیر
بند اول: ارزیابی اثرات اقتصادی
الف) ارزیابی مالی
ب) ارزیابی اقتصادی
بند دوم: ارزیابی اثرات زیست محیطی
الف) مفهوم و تاریخچه
ب) فرایند اجرای ارزیابی زیست محیطی
بند سوم: ارزیابی تاثیر اجتماعی
الف) مفهوم و تاریخچه
ب) فرایند ارزیابی تاثیر اجتماعی
بند چهارم: ارزیابی تاثیر جرم شناختی
الف) سابقه بحث در خصوص جرم در بستر مباحث ارزیابی تاثیر
ب) سیر توجه به جرم در بستر توسعه
ج) روش، فرایند و اصول پیشنهادی ارزیابی تاثیر جرم شناختی
مبحث چهارم: پروژه
فصل دوم: مبانی و منابع ارزیابی تاثیر جرم شناختی
مبحث اول: مبانی نظری
گفتار اول: مبانی نظری توجیهی
بند اول) مبانی نظری توجیهی حقوقی (حقوق بشری)
بند دوم) مبانی نظری پیرا حقوقی
الف) مبانی نظری جرم شناختی
ب) نظریه ی اقتصاد شناختی (توسعه پایدار)
ج) مبنای نظری سیاست شناختی (حکمرانی مطلوب:
گفتار دوم: مبانی نظری تبیینی
بند اول) نظریه دوگانگی توسعه ی اقتصادی
بند دوم: مبنای نظری جرم شناختی (مکتب شیکاگو)
الف) مقدمه ای بر مکتب شیکاگو
ب) جریانات فکری مکتب شیکاگو
ج) جمع بندی مکتب شیکاگو
بند سوم: نظریه تسخیر
مبحث دوم: منابع حقوقی
گفتار اول: منابع بین المللی
بند اول: سند توسعه ی پایدار ۲۰۳۰
بند دوم: قوانین مرتبط با مسیولیت اجتماعی شرکت ها
گفتاردوم: منابع قانونی داخلی
بند اول: قوانین برنامه پنج ساله توسعه
بند دوم: قانون پیشگیری از جرم
بخش دوم: ارزیابی تاثیر جرم شناختی منطقه ویژه اقتصادی پارس جنوبی (محدوده ی عسلویه)
فصل اول: سیمای کل شهرستان عسلویه و ارایه داده ها
مبحث اول: عسلویه پیش از ورود صنعت
گفتار اول: ساختار جمعیتی
گفتار دوم: سواد و اشتغال
گفتار سوم: امکانات ضروری و فراغت
گفتار چهارم: مسکن
گفتار پنجم: امنیت و ناهنجاری های اجتماعی
مبحث دوم: عسلویه پس از ورود صنعت
گفتار اول: وضعیت جغرافیایی و زیست محیطی
گفتار دوم: ساختار جمعیتی
گفتار سوم: مسکن
گفتار چهارم: سواد و اشتغال
گفتار پنجم: امکانات ضروری و فراغت
گفتار ششم: امنیت و ناهنجاری های اجتماعی
فصل دوم:تجزیه و تحلیل داده ها
مبحث اول: تحلیل جرم و آسیب در بستر ابعاد اقتصادی صنعت
گفتار اول: تغییر الگوی اشتغال
بند اول: بیکاری ناشی از تغییر الگوی اشتغال
بند دوم: بی منزلتی شغلی و ابزاری سازی کارگران
بند سوم: افزایش مشاغل غیررسمی
گفتار دوم: فشار بر زیرساخت های موجود و افزایش نرخ مسکن
بند اول: فقر
بند دوم: نابرابری طبقاتی و حاشیه نشینی
مبحث دوم: تحلیل جرم و آسیب در بستر ابعاد اجتماعی صنعت
گفتار اول: بی هنجاری
بند اول: بی هنجاری ناشی از مهاجرت
بند دوم: بی هنجاری ناشی از تغییرات محیطی
گفتار دوم : سایر آسیب ها
بند اول:فقدان امنیت
بند دوم: اعتیاد
مبحث سوم: اقدامات اصلاحی پیشنهادی
گفتار اول: تقویت و بهبود شرایط اقتصادی
گفتار دوم: تقویت و بهبود شرایط اجتماعی
بند اول: ایجاد فراغت برای شهروندان به ویژه بانوان و کارگران
بند دوم: ایجاد و تقویت مراکز مشاوره ای و درمانی
بند سوم: آموزش
نتیجه گیری:
منابع:
منابع فارسی:
منابع انگلیسی:
دایره ی اصطلاحات ضروری:
فهرست جدول ها جدول شماره ۱: مقایسه ارزیابی با ارزشیابی
جدول شماره ۲: انواع ارزیابی
جدول شماره ۳: مختصر فرایند ارزیابی تاثیر زیست محیطی
جدول شماره ۴: مراحل ارزیابی تاثیر اجتماعی
جدول شماره ۵: مراحل ارزیابی تاثیر جرم شناختی
جدول شماره ۶: آخرین تقسیمات در شهرستان عسلویه
جدول شماره ۸: جمعیت بخش عسلویه در سال ۱۳۷۵
جدول شماره ۸: نرخ اشتغال و سواد در بخش عسلویه به تفکیک آبادی ها
جدول شماره ۹: اطلاعات جمعیتی کل بخش عسلویه در سال ۱۳۷۵
جدول شماره ۱۰: شاغلین در بخش های اقتصادی شهرستان عسلویه در سال ۱۳۷۵
جدول شماره ۱۱: تعداد شاغلین بخش خدمات در گروه های عمده ی فعالیت ۱۳۷۵
جدول شماره ۱۲: تعداد شاغلین بخش صنعت در گروه های عمده ی فعالیت سال ۱۳۷۵
جدول شماره ۱۳: وضعیت مسکن در سال ۱۳۷۵
جدول شماره ۱۴: نرخ جرایم سال ۱۳۷۷ و ۱۳۷۸ متعلق به شهرستان عسلویه
جدول شماره ۱۵: تعداد بیشترین جرایم در سال های ۱۳۷۸–۱۳۷۷
جدول شماره ۱۶: جمعیت عسلویه در سال های ۱۳۸۵ و ۱۳۹۵
جدول شماره ۱۷: جمعیت شهرستان عسلویه به تفکیک جنس و خانوار در سال ها ۱۳۹۵–۱۳۸۵
جدول شماره ۱۸: الگوی مکانی مهاجرت به عسلویه در سال ۱۳۸۵
جدول شماره ۱۹: وضعیت مسکن در سال ۱۳۸۵
جدول شماره ۲۰: سواد و اشتغال در سال های ۱۳۹۵–۱۳۸۵
جدول شماره ۲۱: شاغلین در بخش های اقتصادی شهرستان عسلویه در سال ۱۳۸۵
جدول شماره ۲۲: تعداد شاغلین بخش صنعت در گروه های عمده ی فعالیت سال ۱۳۸۵
جدول شماره ۲۳: جرایم مرتبط با مواد مخدر و مشروبات الکلی سال ۱۳۹۳–۱۳۹۹
جدول شماره ۲۴: تعداد جرایم تجاوز به عنف در سال های ۱۳۹۹–۱۳۹۳
جدول شماره ۲۵: تعداد جرایم از سال ۱۳۹۹–۱۳۹۳
جدول شماره ۲۶: پرتکرار ترین جرایم در سال های ۱۳۹۴–۱۳۹۳
جدول شماره ۲۷: پرتکرار ترین جرایم در سال های ۱۳۹۶–۱۳۹۵
جدول شماره ۲۸: پرتکرار ترین جرایم در سال های ۱۳۹۸–۱۳۹۷
جدول شماره ۲۹:پرتکرار ترین جرایم در سال ۱۳۹۹
جدول شماره ۳۰: پرتکرار ترین جرایم در سال های ۱۳۹۹–۱۳۹۳
جدول شماره ۳۱: تناسب مدل SEM
جدول شماره ۳۲: رگرسیون
جدول شماره ۳۳: همبستگی
جدول شماره ۳۴: خلاصه مدل مورد بررسی
جدول شماره ۳۵: الگوی اشتغال در شهرستان عسلویه در سال های ۱۳۹۰–۱۳۷۵
جدول شماره ۳۶: تغییرات تعداد شاغلین بخش صنعت در گروه های عمده ی فعالیت (۱۳۸۵–۱۳۷۵)
جدول شماره ۳۷: تعداد شاغلین دسته های مختلف گروه فعالیتی خدمات
جدول شماره ۳۸: میزان بیکاری ۱۳۹۰–۱۳۷۵
جدول شماره ۳۹: ساختار کارکنان جاری واحد نفت منطقه ویژه اقتصادی پارس جنوبی سال ۱۴۰۰
جدول شماره ۴۰: نرخ استخدام بومی و غیربومی جاری در دسته بندی کلی مشاغل در واحد نفت منطقه ویژه اقتصادی پارس جنوبی
جدول شماره ۴۱: مشخصات واحدهای مسکونی سال ۱۳۷۵ و ۱۳۸۵
جدول شماره ۴۲: نرخ خدمات پزشکی شهرستان عسلویه در سال ۱۳۹۵
جدول شماره ۴۳: سرانه درآمد و هزینه شهروندان عسلویه سال ۱۳۸۵ و ۱۳۷۵
جدول شماره ۴۴: ضریب تغییر جمعیت از سال ۱۳۹۰–۱۳۸۵
جدول شماره ۴۵: تغییرات جمعیتی کل کشور و استان بوشهر
جدول شماره ۴۶: تعداد و نرخ مهاجرت در بازه های زمانی
ساله
جدول شماره ۴۷: مبدا مهاجرت به عسلویه در سال های ۱۳۸۵ و ۱۳۹۵
جدول شماره ۴۸: کارکنان به تفکیک جنسیت واحد نفتی سال ۱۴۰۰
جدول شماره ۴۹: کارکنان به تفکیک بومی/غیربومی و جنسیت
جدول شماره ۵۰: نسبت کارمندان مجرد و متاهل
جدول شماره ۵۱: وضعیت تاهل و تجرد کارکنان به تفکیک بومی و غیربومی
جدو شماره
- تعداد حادثه دیدگان ناشی از کار (بیمه شدگان) ۱۳۹۶–۱۳۹۵
جدول شماره ۵۲: تعداد حادثه دیدگان ناشی از کار برحسب نوع حادثه ۱۳۹۶–۱۳۹۵
جدول شماره ۵۳: جمع بندی آثار مثبت و منفی حضور صنعت در منطقه ویژه ی عسلویه
فهرست تصویرها تصویر شماره ۱: محل استقرار منطقه ویژه اقتصادی پارس جنوبی
تصویر شماره ۲: محل استقرار پارس جنوبی نسبت به دریا
تصویر شماره ۳: درون فضای کمپ های کارگری منطقه ویژه ی پارس جنوبی
تصویر شماره ۴: نمای کمپ های کارگری منطقه ویژه اقتصادی پارس جنوبی از بالا
فهرست نمودارها نمودار شماره ۱: طرح نوشتار
نمودار شماره ۲: طرح بحث بخش اول فصل اول: مفاهیم
نمودار شماره ۳: فرایند مداخله
نمودار شماره ۴: شیوه ی ارزیابی تاثیر اقتصادی به طور مختصر
نمودار شماره ۵: نرخ هر یک از واحدهای شغلی در سال ۱۳۷۵
نمودار شماره ۶: نرخ هر یک از واحدهای شغلی در سال ۱۳۸۵
نمودار شماره
- نرخ هریک از واحدهای شغلی در سال ۱۳۹۰
نمودار شماره ۸: مدل انتخاب شده برای مدل معادلات ساختاری
نمودار شماره
- تغییر الگوی مشاغل ۱۳۹۰–۱۳۷۵
نمودار شماره ۱۰: وضعیت کارکنان منطقه ویژه اقتصادی پارس جنوبی (واحد نفت) در سال ۱۴۰۰، به تفکیک بومی و غیربومی
نمودار شماره ۱۱: مشاغل خدماتی منطقه ویژه اقتصادی پارس جنوبی (واحد نفت) سال ۱۴۰۰ به تفکیک بومی و غیربومی
نمودار شماره ۱۲: وضعیت استخدام واحد نفت منطقه ویژه اقتصادی پارس جنوبی سال ۱۴۰۰ به تفکیک رسمی و غیررسمی
نمودار شماره ۱۳: مشاغل رسمی واحد نفت منطقه ویژه ی اقتصادی پارس جنوبی در سال ۱۴۰۰ به تفکیک بومی و غیربومی
نمودار شماره ۱۴: مبداء مهاجرت سال ۱۳۸۵
نمودار شماره ۱۵: مبدا مهاجرت سال ۱۳۹۵
نمودار شماره ۱۵: نسبت کارمندان مرد و زن در واحد نفت عسلویه
نمودار شماره ۱۶: نسبت کارمندان مجرد و متاهل
نمودار شماره ۱۷: تعداد جرایم مرتبط با مواد مخدر و مشروبات الکلی ۱۳۹۹–۱۳۹۳
نمودار شماره ۱۸: مقایسه نرخ جرایم از سال های ۱۳۹۹–۱۳۹۳
فهرست نقشه نقشه شماره ۱: موقعیت منطقه ویژه پارس جنوبی در شهرستان عسلویه
کلیدواژه ها
- ارزیابی تاثیر
- ارزیابی تاثیر جرم شناختی