ارزیابی کاربرد نظام مدیریت پرونده ء قضایی در فرایند دادرسی کیفری ایران

عنوان	ارزیابی کاربرد نظام مدیریت پرونده ء قضایی در فرایند دادرسی کیفری ایران
رشته	حقوق جزا و جرم شناسی
دانشجو	مهدی پورجبار ماسوله
استاد راهنما	محمد فرجیها
استاد مشاور	غلامعلی منتظر
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۳۸۸
دانشگاه	دانشگاه تربیت مدرس

ارزیابی کاربرد نظام مدیریت پرونده ء قضایی در فرایند دادرسی کیفری ایران عنوان پایان نامه ای است که توسط مهدی پورجبار ماسوله، با راهنمایی محمد فرجیها و با مشاوره غلامعلی منتظر در سال ۱۳۸۸ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه تربیت مدرس دفاع گردید.

چکیده

نظام مدیریت پرونده های قضایی به عنوان یکی از کاربردهای مهم فناوری اطلاعات و ارتباطات در محاکم شناخته می شود. از زمان پیدایش فناوری اطلاعات و ارتباطات، تاثیر استفاده از این فناوری و ارزیابی کارایی آن، همواره مورد توجه بوده است. بنابراین در حوزه حقوق، چاره ای جز استفاده از آن برای سرعت بخشیدن و تسهیل امور افراد جامعه در محاکم قضایی وجود ندارد. اکثر کشورهای توسعه یافته ایجاد این برنامه را در ساختار قضایی خود در اولویت قرار داده اند. بر اساس مطالعات صورت گرفته در ایران بخشی از مشکلات موجود در نظام قضایی از این طریق قابل رفع می باشد. نظر به ساختار سنتی محاکم، استفاده از این برنامه با چالشهایی مانند شرایط سنی بالا و عدم تمایل به فراگیری و کار با برنامه توسط کاربرانی که شفاف سازی اطلاعات را مغایر با اهداف خود می بینند روبه روست. کاربرد نظام مدیریت پرونده از جنبه های مختلفی قابل بررسی می باشد. سرعت، دقت، صحت ظرفیت و امنیت به عنوان شاخصهای تعیین کننده ای هستند که می توانند بر کیفیت فرایند دادرسی اثرگذار باشند در این راستا استفاده از امکاناتی مانند ارسال پیامک برای طرفین پرونده و استفاده از سامانه اینترنتی می تواند به کاهش مراجعه حضوری و رضایتمندی مراجعین منجر شود. اما عدم اطلاع دقیق و شفاف عموم مردم از این قابلیت ها نتوانسته اقبال آنان را به سیستم افزایش دهد. همچنین ارسال شکواییه مکانیزه، دستیابی به هویت دقیق بزهکار در صورت اتصال به پایگاه داده ثبت احوال، اطلاع از مواعد تشکیل دادگاه از طریق امکانات جانبی این برنامه، دسترسی سریع تر به عدالت کیفری را ممکن می سازد. سنجش و مدیریت خطر مجرمان از طریق صدور سجل قضایی مکانیزه و اطلاع از وضعیت متهم در سراسر کشور، دستیابی به معیارهای دقیق سنجش خطر در صورت تکمیل اطلاعات سجلی می تواند از طریق نظام مدیریت پرونده امکان پذیر گردد. در این راستا به رسمیت شناختن نظام مدیریت پرونده و نظارت دقیق و سلسله مراتبی بر عملکرد شعبات توسط مسیولان و استفاده از آمارها و اطلاعات موجود در برنامه بسیار ضروری و لازم به نظر می رسد.

ساختار و فهرست پایان نامه

کلیات

فصل اول: مقدمه ۱

۱–۱: بیان مسیله ۳

۱–۲: پیشینه تحقیق ۸

۱–۳: ضرورت و اهمیت موضوع ۹

۱–۴: اهداف تحقیق ۱۱

۱–۵: سوالهای تحقیق ۱۲

۱–۶: فرضیه های تحقیق ۱۲

۱–۷: روش تحقیق ۱۳

۱–۸: مشکلات تحقیق ۱۸

۱–۹: سازمان تحقیق ۱۸

فصل دوم: نظام مدیریت پرونده قضایی: پیشینه، کاربرد، چالشها ۲۰

۲–۱: چارچوب مفهومی و کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات ۲۱

۲–۱–۱: چارچوب مفهومی ۲۱

۲–۱–۱–۱: فناوری ۲۱

۲–۱–۱–۲: اطلاعات ۲۴

۲–۱–۱–۳: فناوری اطلاعات ۲۵

۲–۱–۱–۴: فناوری اطلاعات و ارتباطات ۲۷

۲–۱–۱–۵: نظام مدیریت پرونده قضایی ۳۲

۲–۱–۲: کاربرد فناوری ارتباطات و اطلاعات ۳۵

۲–۱–۲–۱: آموزش الکترونیک ۳۵

۲–۱–۲–۲: نظامهای برنامه ریزی منابع انسانی (EPR) ۳۶

۲–۱–۲–۳: نظام مدیریت پرونده ۳۸

۲–۲:کاربرد نظام مدیریت پرونده در نظامهای قضایی تطبیقی ۴۰

۲–۲–۱: راهبرد متمرکز سازی مدیریت فناوری در محاکم ۴۰

۲–۲–۱–۱: ایجاد سازمانهای مرتبط با فناوری ۴۱

۲–۲–۱–۲: اصلاح ساختاری و تلاش برای توسعه فناوری ۴۳

۲–۲–۲: استفاده از فناوری اطلاعات در محاکم ۴۵

۲–۲–۲–۱: استفاده از فناوریهای پایه در رسیدگی قضایی ۴۵

۲–۲–۲–۲: استفاده از فناوری برای کارکنان دفاتر دادگاه ۴۶

۲–۲–۲–۳: فناوریهای مرتبط با حمایت و پشتیبانی از قضات ۵۱

۲–۲–۳: ایجاد برنامه های مرتبط با فناوری در نظامهای قضایی ۵۳

۲–۲–۳–۱: نظام طبقه بندی و دادگاه الکترونیکی ۵۳

۲–۲–۳–۲: نظامهای مدیریت پرونده قضایی و برنامه های مرتبط ۵۶

۲–۳: کاربرد نظام مدیریت پرونده در نظام قضایی ایران ۵۹

۲–۳–۱: فرایند راه اندازی نظام مدیریت پرونده در ایران ۶۰

۲–۳–۱–۱: مطالعات اصلاح قوه قضاییه ۶۰

۲–۳–۱–۲: دستاوردهای مطالعات اصلاح قوه قضاییه ۶۲

۲–۳–۱–۳: طراحی و ساخت نظام مدیریت پرونده قضایی ۶۳

۲–۳–۲: ویژگیهای نظام مدیریت پرونده قضایی ۷۰

۲–۳–۲–۱: مدیریت گردش پرونده ۷۰

۲–۳–۲–۲: امکان مبادله اطلاعات میان شعب و واحدهای مختلف قضایی ۷۲

۲–۳–۲–۳: اطلاع رسانی از طریق پایانه های قضایی ۷۳

۲–۳–۲–۴: ارایه انواع گزارشهای دوره ای، موردی، مقایسه ای یا تطبیقی ۷۳

۲–۳–۲–۵: انتخاب عناوین خواسته و اتهام از فهرست پیش فرض ۷۴

۲–۴: چالشهای نظام مدیریت پرونده قضایی ۷۶

۲–۴–۱: عدم تمایل به فراگیری و کار با نظام مدیریت پرونده قضایی ۷۶

۲–۴–۱–۱: عدم تمایل به علت افزایش حجم کار ۷۶

۲–۴–۱–۲: شاخصهای سنی کاربران ۷۷

۲–۴–۲: مقاومت در برابر ورود اطلاعات ۷۹

۲–۴–۲–۱: مقاومت در برابر شفاف سازی اطلاعات ۷۹

۲–۴–۲–۲: جلوه هایی از ناکارآمد نشان دادن برنامه ۸۰

۲–۴–۲–۳: مشکلات مربوط به انتقال اطلاعات از روش کاغذی به نظام خودکار ۸۵

۲–۴–۳: فقدان نظارت کافی از سوی مدیران قضایی ۸۷

۲–۴–۳–۱: عدم همکاری مدیران و مسیولان استانی ۸۷

۲–۴–۳–۲: علاقه مند نبودن به ارایه آمارهای صحیح عملکردی ۸۹

فصل سوم: تاثیر نظام مدیریت پرونده قضایی در فرایند دادرسی کیفری ۹۲

۳–۱: نظام مدیریت پرونده قضایی از منظر شاخص های ارزیابی ۹۳

۳–۱–۱: شاخص سرعت ۹۷

۳–۱–۲: شاخص دقت ۱۰۵

۳–۱–۳: شاخص صحت ۱۱۱

۳–۱–۴: شاخص ظرفیت ۱۱۹

۳–۱–۵: شاخص امنیت ۱۲۵

۳–۲: میزان رضایتمندی مراجعان از نظام مدیریت پرونده قضایی ۱۳۱

۳–۲–۱: ابزارها و امکانات ایجاد رضایتمندی مراجعه کنندگان ۱۳۲

۳–۲–۱–۱: امکان اطلاع رسانی صفحه لمسی ۱۳۲

۳–۲–۱–۲: اطلاع رسانی از طریق پیامک ۱۳۳

۳–۲–۱–۳: اطلاع رسانی به مراجعان در خصوص قابلیتهای برنامه ۱۳۵

۳–۲–۲: پیامدهای بکارگیری ابزارها و امکانات ۱۳۶

۳–۲–۲–۱: سرعت رسیدگی ۱۳۷

۳–۲–۲–۲: کاهش واسطه ها ۱۳۸

۳–۲–۲–۳: کاهش مراجعه حضوری با استفاده از سامانه اینترنتی ۱۳۸

۳–۳: تاثیر نظام مدیریت پرونده قضایی در افزایش دسترسی به عدالت کیفری ۱۴۱

۳–۳–۱: افزایش دسترسی بزه دیدگان و متهمان به عدالت کیفری ۱۴۱

۳–۳–۱–۱: طرح شکایت الکترونیکی ۱۴۲

۳–۳–۱–۲: حمایت در برابر تهدیدهای بزه دیدگان ثانویه ۱۴۷

۳–۳–۱–۳: رعایت حریم خصوصی متهمان و بزه دیدگان ۱۵۰

۳–۳–۲: بهبود روش اطلاع رسانی قضایی ۱۵۲

۳–۳–۲–۱: ابلاغ الکترونیک ۱۵۳

۳–۳–۲–۲: مواعد تشکیل دادگاه ۱۶۱

۳–۳–۳: بهره گیری از روش ارتباط تصویری در فرایند دادرسی ۱۷۱

۳–۳–۳–۱: جلوگیری از مواجهه شاکی با متهم ۱۷۲

۳–۳–۳–۲: دسترسی ساده تر به متهم ۱۷۳

۳–۳–۳–۳: تسهیل در ادای شهادت ۱۷۵

۳–۴: تاثیر نظام مدیریت پرونده قضایی در سنجش و مدیریت خطر بزهکاران ۱۸۲

۳–۴–۱: سنجش مدیریت خطر مجرمان ۱۸۳

۳–۴–۱–۱: تسهیل در دسترسی به پیشینه کیفری متهم ۱۸۷

۳–۴–۱–۲: امکان طبقه بندی پیشینه کیفری مجرمان ۱۹۰

۳–۴–۲: ارایه آمار بر اساس شاخصهای سنجش خطر ۱۹۳

فصل چهارم: نتیجه گیری و پیشنهادها ۱۹۷

۴–۱: نتیجه گیری ۱۹۸

۴–۲: پیشنهادها ۲۰۴

الف:ضمایم ۲۰۷

ضمیمه الف: ۲۰۹

ضمیمه ب: ۲۱۴

ضمیمه ج: ۲۱۵

ب: منابع و ماخذ ۲۳۹

چکیده انگلیسی ۲۴۸

فهرست جداول

جدول۱– توزیع فراوانی بر حسب نوع مجتمع قضایی ۱۴

جدول ۲– توزیع فراوانی بر حسب جنسیت کنشگران نظام مدیریت پرونده ۱۵

جدول ۳– توزیع فراوانی بر حسب تحصیلات کنشگران نظام مدیریت پرونده ۱۵

جدول ۴– توزیع فراوانی بر حسب سمت کنشگران نظام مدیریت پرونده ۱۵

جدول ۵– توزیع فراوانی بر حسب سابقه کار کنشگران با نظام مدیریت پرونده ۱۶

جدول ۶– توزیع فراوانی برحسب سمت مراجعان ۱۶

جدول ۷– توزیع فراوانی برحسب تحصیلات مراجعان ۱۷

جدول ۲–۱:تاثیر شاخص سرعت بر فرایند دادرسی از دیدگاه کاربران نظام مدیریت پرونده ۹۸

جدول ۲–۲:تاثیر شاخص دقت بر فرایند دادرسی از دیدگاه کاربران نظام مدیریت پرونده ۱۰۷

جدول ۲–۳: تاثیر شاخص صحت بر فرایند دادرسی از دیدگاه کاربران نظام مدیریت پرونده ۱۱۲

جدول ۲–۴:تاثیر شاخص ظرفیت بر فرایند دادرسی از نظر کاربران نظام مدیریت پرونده ۱۲۰

جدول ۲–۵:تاثیر شاخص امنیت بر فرایند دادرسی از دیدگاه کاربران نظام مدیریت پرونده ۱۲۶

جدول ۲–۶: بررسی شاخص کیفیت در فرایند دادرسی کیفری ۱۳۰

جدول ۲–۷: نوع و تعداد پیامکهای ارسالی برای طرفین پرونده تا شهریور ۸۸ ۱۳۴

جدول ۲–۸: میزان رضایتمندی از منظر کنشگران نظام مدیریت پرونده ۱۴۰

جدول ۲–۹: گزارش تجدید وقت رسیدگی به تفکیک علت تا شهریور ۸۸ ۱۶۱

جدول ۲–۱۰: کاربرد نظام مدیریت پرونده در مدیریت و سنجش خطر ۱۸۳

جدول ۲–۱۱: تعداد محکومان به تفکیک جنسیت در شهریور ماه ۸۸ ۱۹۵

فهرست شکلها

شکل ۲–۱: مدل عملیاتی تاثیر نظام مدیریت پرونده قضایی در کیفیت فرایند دادرسی کیفری ۹۶

شکل ۲–۲: مدل عملیاتی رضایتمندی مراجعان از نظام مدیریت پرونده قضایی ۱۳۲

شکل ۲–۳: تاثیر نظام مدیریت پرونده قضایی در مدیریت و سنجش خطر ۱۸۲

کلیدواژه ها

• رویه قضایی
• مدیریت
• فناوری اطلاعات
• عدالت کیفری
• مدیریت احتمال خطر
• آیین دادرسی کیفری
• بزهکار
• قربانی
• رسیدگی کیفری
• نظام مدیریت پروند قضایی