از مصونیت پارلمانی تا نظارت بر رفتار نمایندگان: مقایسه تطبیقی مجلس ایران و پارلمان اروپا
از مصونیت پارلمانی تا نظارت بر رفتار نمایندگان: مقایسه تطبیقی مجلس ایران و پارلمان اروپا نام مقاله ای از سمانه رحمتی فر است که در دوره ده شماره یک فصلنامه علمی حقوق تطبیقی دانشگاه مفید منتشر شده است.
چکیده
هدف این پژوهش، یافتن نقطه تعادل میان مصونیت پارلمانی و نظارت بر رفتار نمایندگان است. در حقوق پارلمانی، نمایندگان از یک‌سو مصونیت دارند و از سوی دیگر، پاسخگو هستند. ایجاد تعادل میان مصونیت و نظارت‌پذیری، به تقویت همزمان مشروعیت دموکراتیک و تفکیک و استقلال قوا میانجامد. روش پژوهش نیز مقایسه تطبیقی است و بهاینترتیب، رویکرد نظام حقوقی ایران به مصونیت و نظارت با نظام حقوقی حاکم بر پارلمان اروپا، مقایسه میشود. یافتههای پژوهش نشان میدهد که در پارلمان اروپا، مصونیت نمایندگان خدشه‌ناپذیر است و در مقابل موضوعات، نظارت رفتاری گسترده و سازوکارهای نظارتی، بهقدر کفایت کارآمد هستند، درحالیکه در ایران، نمایندگان بهصورت معنادار مصونیت ندارند و متقابلاً نهاد نظارت به دلایلی، مانند نبودِ احزاب، عرفمحوری و نقض حاکمیت قانون، عدم شفافیت و فقدان آموزش بهدرستی کار نمیکند. نتیجه پژوهش نشان میدهد که جمع میان مصونیت و نظارت، در فرضی به اقتدار پارلمان و دموکراسی منجر میشود که فرهنگ سیاسی به‌وسیله احزاب استخوانبندی شده باشد و اصول تفکیک قوا، حاکمیت قانون، شفافیت و پاسخ‌گویی به یک اندازه محترم شمرده شوند.
کلیدواژه‌ها
- حقوق پارلمانی
- تعارض منافع
- فساد سیاسی
- شفافیت
- حاکمیت قانون