استاندارد حمایت کامل و امنیت در نظام کنونی حقوق سرمایه گذاری بین المللی

عنوان	استاندارد حمایت کامل و امنیت در نظام کنونی حقوق سرمایه گذاری بین المللی
رشته	حقوق تجارت و سرمایه گذاری بین المللی
دانشجو	احمد حیدری
استاد راهنما	گودرز افتخار جهرمی
استاد مشاور	سید مصطفی محقق داماد، محمدحسین زارعی
مقطع	دکتری
سال دفاع	۱۴۰۰
دانشگاه	دانشگاه شهید بهشتی

استاندارد حمایت کامل و امنیت در نظام کنونی حقوق سرمایه گذاری بین المللی عنوان رساله ای است که توسط احمد حیدری، با راهنمایی گودرز افتخار جهرمی و با مشاوره سید مصطفی محقق داماد و محمدحسین زارعی در سال ۱۴۰۰ و در مقطع دکتری دانشگاه شهید بهشتی دفاع گردید.

چکیده

تحلیل ساختار، محتویات و کاربرد استانداردهای پر استناد در حقوق سرمایه گذاری بین المللی، از چالشی ترین گفتمان های حقوق سرمایه گذاری بین المللی است. استاندارد حمایت کامل و امنیت، از آن دسته استانداردهای مهمی است که تقریبا در تمام موافقت نامه ها و قراردادهای سرمایه گذاری بین المللی و همچنین قوانین داخلی کشورها دیده می شود. این استاندارد به موجب رویه معاهداتی و رفتار دولت ها، در طی یک مدت زمان طولانی شکل یافته و تکامل می یابد. شواهد تاریخی نشان می دهد که استاندارد حمایت کامل و امنیت، به موجب تحولات جهانی به چالش کشیده می شود و قابلیت آن در پوشش الزامات سرمایه گذاری بین المللی که مهم ترین هدف آن بوده، مورد تردید قرار می گیرد. این پژوهش به طور خاص به موضوعاتی می پردازد که برای تعیین قلمرو و کاربرد استاندارد حمایت کامل و امنیت مهم هستند. نخستین مورد، روند و منابع شکل گیری این استاندارد در بستر تاریخی حقوق حمایت از بیگانگان می باشد. دوم؛ شناسایی ارکان اصلی این استاندارد و تحلیل ماهیت حقوقی آن از منظر رویه های معاهداتی بین المللی، رفتار دولت ها و نظریات نویسندگان حقوقی است. سوم؛ تعیین قلمرو محتوایی استاندارد که امری ضروری و از مهم ترین مباحث مرتبط با این استاندارد به نظر می رسد؛ یعنی این که کاربرد استاندارد، صرفا برای حمایت از سرمایه های خارجی در برابر آسیب های مادی بوده یا آن که آسیب های غیرمادی و تهدیدات سایبری را نیز پوشش می دهد. چهارم؛ چالش ها و موانعی است که در اثر استثناهای مرتبط با امنیت ملی و منافع عمومی کشور میزبان، انتظارات مشروع سرمایه گذاری خارجی و وجود استانداردهای موازی در استناد به این استاندارد، به ذهن می رسد. این پژوهش به منظور دست یابی به اهداف خود، تمام تصمیمات موجود در زمینه داوری های بین المللی، دادگاه ها و محاکم دولتی، رویه دولت های میزبان و ادبیات علمی مربوط به این استاندارد را تجزیه و تحلیل می کند. در ضمن با پرداختن به نگرش های غالب در مورد این چهار موضوع کلیدی و پیامدهای آن ها در حمایت از سرمایه گذاری های خارجی، اثبات می شود که استاندارد یاد شده، از ظرفیت های لازم در تامین ضرورت های سرمایه گذاری بین المللی برخوردار است.

ساختار و فهرست رساله

مقدمه

الف) بیان مساله

ب) اهداف پژوهش

پ) اهمیت پژوهش

ت) پرسش های پژوهش

ث) فرضیه های پژوهش

ج) پیشینه پژوهش

چ) شیوه و ساختار پژوهش

فصل نخست

پیشینه و منابع شکل گیری استاندارد حمایت کامل و امنیت

مبحث نخست: پیشینه شکل گیری استاندارد حمایت کامل و امنیت

گفتار نخست: پیشینه حقوق حمایت از سرمایه های خارجی

بند نخست: حمایت از سرمایه های خارجی در حقوق اسلام

الف) حق مالکیت بر سرمایه های خارجی در حقوق اسلام

۱ مفهوم حق بر مالکیت سرمایه های خارجی در احکام اسلام

۲ ضمانت های نقض حق بر مالکیت

ب) اصول حقوقی حاکم بر سرمایه های خارجی در حقوق اسلام

۱ اصل منع رکون

۲ اصل منع تجارت با بیگانگان

بند دوم: حمایت از سرمایه های خارجی در حقوق یونان و روم باستان

گفتار دوم: تحولات تاریخی شکل گیری استاندارد حمایت کامل و امنیت

بند نخست: قرون وسطی

بند دوم: رنسانس تا جنگ جهانی اول

بند سوم: جنگ جهانی اول تا کنون

مبحث دوم: منابع شکل گیری استاندارد حمایت کامل و امنیت

گفتار نخست: حقوق بین الملل سنتی

بند نخست: معاهدات مودت، تجارت و دریانوردی (FCN)

بند دوم: معاهدات چند جانبه سنتی

بند سوم: استاندارد حداقل رفتار بین المللی

الف) رویکرد برابری

ب) رویکرد جداییپذیری

پ) رویکرد مختلط

گفتار دوم: حقوق بین الملل معاصر

بند نخست: معاهدات دو جانبه سرمایه گذاری بین المللی

بند دوم: وضعیت حقوق ایران

الف) قوانین مرتبط با سرمایه گذاری خارجی

ب) حمایت از سرمایه های خارجی در دوران قراردادهای امتیازی

پ) معاهدات دو جانبه سرمایه گذاری قبل از قانون تشویق و حمایت از سرمایه گذاری خارجی سال ۱۳۸۰

ت) معاهدات دو جانبه سرمایه گذاری، همسو با قانون تشویق و حمایت از سرمایه گذاری خارجی سال ۱۳۸۰

ث) معاهدات دو جانبه سرمایه گذاری توسعه یافته تر از قانون تشویق و حمایت از سرمایه گذاری خارجی مصوب ۱۳۸۰

بند سوم: رویه محاکم در حمایت از سرمایه های خارجی

فصل دوم

ارکان و ماهیت حقوقی استاندارد حمایت کامل و امنیت

مبحث نخست: رکن ساختاری استاندارد حمایت کامل و امنیت

گفتار نخست: استاندارد؛ شاخصه ساختاری استاندارد حمایت کامل و امنیت

بند نخست: ساختار استاندارد

بند دوم: مقایسه استاندارد با اصول و قواعد حقوقی

بند سوم: کاربرد حقوقی استاندارد

گفتار دوم: رکن ماهوی استاندارد حمایت کامل و امنیت

بند نخست: امنیت، رکن اصلی استاندارد حمایت کامل و امنیت

الف) عینی یا ذهنی بودن امنیت

ب) رابطه بین امنیت و حمایت

پ) رابطه بین امنیت و کامل

بند دوم: جایگاه امنیت در حقوق سرمایه گذاری بین المللی

الف) معاهدات سرمایه گذاری بین المللی

ب) تصمیمات محاکم بین المللی

۱ رویکرد مستقل

۲ رویکرد وابسته

پ) وضعیت حقوق ایران

مبحث دوم: ماهیت حقوقی

گفتار نخست: ویژگی های الزامات استاندارد حمایت کامل و امنیت

بند نخست: رضایی بودن الزامات استاندارد حمایت کامل و امنیت

بند دوم: مقید بودن الزامات استاندارد حمایت کامل و امنیت

الف) رابطه حقوقی الزامات استاندارد حمایت کامل و امنیت با میزان حمایت ها

ب) اتکا به قاعده احتیاط معقولانه

پ) قاعده احتیاط معقولانه در رویه داوری سرمایه گذاری بین المللی

بند سوم: انعطافپذیر بودن استاندارد حمایت کامل و امنیت

الف) پوشش حمایت های فیزیکی

ب) پوشش حمایت های غیرفیزیکی

پ) ظهور موضوعات حقوق بشری

بند چهارم: بین المللی بودن الزامات استاندارد حمایت کامل و امنیت

گفتار دوم: جوهره الزامات استاندارد حمایت کامل و امنیت

بند نخست: مثبت، یا منفی بودن الزامات

بند دوم: صریح یا ضمنی بودن الزامات

بند سوم: دارای ضمانت اجرا یا فاقد ضمانت اجرا بودن الزامات

فصل سوم

قلمرو موضوعی و حکمی استاندارد حمایت کامل و امنیت

مبحث نخست: قلمرو موضوعی استاندارد حمایت کامل و امنیت

گفتار نخست: موضوعات سنتی

بند نخست: آسیب ها و خطرات مادی

بند دوم: آسیب ها و خطرات غیرمادی

الف) رویکرد معاهدات سرمایه گذاری بین المللی

ب) رویکرد داوری بین المللی

گفتار دوم: موضوعات جدید جهانی

بند نخست: فضای سایبر

الف) امنیت سایبری در حوزه سرمایه گذاری خارجی

ب) اموال و دارایی های سایبری

بند دوم: وضعیت بحران های عمومی و امنیتی

مبحث دوم: قلمرو حکمی

گفتار نخست: الزامات حکمی دولت های میزبان

بند نخست: الزامات مرتبط با مرحله قبل از ورود سرمایه گذاری

الف) تعهد به پذیرش

ب) تعهد به شفافیت و اطلاعرسانی

بند دوم: الزامات مرتبط با مرحله بعد از ورود سرمایه گذاری

الف) تعهد به پیشگیری از وقوع آسیب

ب) تعهد به تعقیب، جبران خسارت و مجازات عاملان، پس از وقوع آسیب

گفتار دوم: شرایط تحقق نقض الزامات

بند نخست: تخلف از الزام

الف) تحقق مسوولیت

ب) مسوولیت دولت میزبان در برابر اقدامات نهادهای دولتی

پ) مسوولیت دولت میزبان در برابر اقدامات اشخاص ثالث

بند دوم: اثبات تقصیر

بند سوم: ورود خسارت

بند چهارم: احراز رابطه سببیت

الف) آگاهی و پیشبینیپذیری

ب) وجود شرایط نقض تعهد بین المللی در رفتار دولت میزبان

فصل چهارم

چالش ها و موانع اعمال استاندارد حمایت کامل و امنیت

مبحث نخست: چالش ها و موانع مرتبط با امنیت ملی و منافع عمومی کشور میزبان

گفتار نخست: استثنای امنیت ملی و منافع عمومی

بند نخست: ارجاع به مقررات سازمان تجارت جهانی

بند دوم: شرط استثناهای امنیت ملی؛ ایجاد حق یا تاکید بر حق؟

بند سوم: امنیت ملی در حقوق سرمایه گذاری بین المللی

الف) امنیت ملی در آرای داوری سرمایه گذاری بین المللی

ب) امنیت ملی در معاهدات سرمایه گذاری بین المللی

گفتار دوم: مطالعه موردی؛ امنیت ملی و کووید–۱۹

بند نخست: اقدامات اضطراری مقابله با کووید–۱۹

الف) اقدامات اضطراری موثر بر مرحله قبل از ورود سرمایه های خارجی

ب) اقدامات اضطراری موثر بر مرحله بعد از ورود سرمایه های خارجی

بند دوم: حق بر تشخیص مصادیق؛ کووید–۱۹ به عنوان یکی از مصادیق امنیت ملی

بند سوم: شرایط حق مقابله با کووید–۱۹

مبحث دوم: چالش ها و موانع مرتبط با محدودیت های سرمایه گذاری خارجی

گفتار نخست: انتظارات سرمایه گذاری

بند نخست: انتظارات مشروع سرمایه گذاری و استانداردهای حمایت کامل و امنیت و رفتار عادلانه و منصفانه

بند دوم: انتظارات مشروع و قاعده احتیاط معقولانه

گفتار دوم: ارزیابی ریسک های کشور میزبان

بند نخست: ریسک مربوط به منشا و ماهیت سرمایه گذاری

الف) داخلی یا خارجی بودن سرمایه

ب) ماهیت سرمایه گذار (خصوصی یا دولتی بودن)

بند دوم: ریسک مربوط به هدف و سقف سرمایه گذاری

گفتار سوم: رعایت قلمرو استانداردهای موازی

بند نخست: استاندارد حمایت کامل و امنیت و استاندارد رفتار عادلانه و منصفانه

الف) نظریه یکسانپنداری

ب) نظریه وابستگی

پ) نظریه استقلال

بند دوم: استاندارد حمایت کامل و امنیت و سلب مالکیت

نتیجه گیری

پیشنهادها

منابع

۱ فارسی

الف) کتابها

ب) مقاله ها

پ) پایان نامه و تقریرات

۲ عربی

۳ لاتین

الف) انگلیسی

A) Books

B) Articles

ب)فرانسوی

C)BOOKS

D) Documents

E)Cases

F) Sites

واژهنامه فارسی به لاتین

ABSTRACT

کلیدواژه ها

• سرمایه خارجی
• سرمایه گذاری خارجی
• استاندارد حمایت کامل و امنیت
• دولت میزبان
• داوری سرمایه گذاری.