اشاعه سلاح های تهاجمی خودکار در نظام حقوق بین الملل و حقوق اسلام

عنوان	اشاعه سلاح های تهاجمی خودکار در نظام حقوق بین الملل و حقوق اسلام
رشته	حقوق بین الملل عمومی
دانشجو	اسماعیل خلیفه
استاد راهنما	علی نواری
استاد مشاور	احمد اسماعیل تبار
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۴۰۱
دانشگاه	دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری

اشاعه سلاح های تهاجمی خودکار در نظام حقوق بین الملل و حقوق اسلام عنوان پایان نامه ای است که توسط اسماعیل خلیفه، با راهنمایی علی نواری و با مشاوره احمد اسماعیل تبار در سال ۱۴۰۱ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری دفاع گردید.

چکیده

پیشرفت های روز افزون دولت ها در عرصه نظامی و تمایل آن ها به تولید و توسعه ابزار و روش های جنگی مدرن، مسایل مستحدثه متعددی را فراروی نظام حقوق بین الملل قرار داده است. ظهور تکنولوژی های جدید در زمینه ساخت سلاح های جنگی، صحنه نبرد بین دولت ها را متحول نموده است. یکی از نوین ترین تسلیحات جنگی که در سال های اخیر تولید و مورد استفاده قرار گرفته است، سلاح های تهاجمی خودکار می باشند. امروزه تسلیحات تهاجمی خودکار در معرض مناقشات و چالش های زیادی قرار دارند. اشاعه تسلیحات تهاجمی خودکار یکی از این چالش هاست. هدف ما در این نوشتار، بررسی تطبیقی اشاعه تسلیحات تهاجمی خودکار در نظام حقوق بین الملل و حقوق اسلام است. حقوق بین الملل بشردوستانه در کاربرد و اشاعه سلاح های تهاجمی خودکار و بررسی های امور و مشاوره حقوقی، محدودیت ها و ممنوعیت هایی را پیش روی این تسلیحات و دولت ها در عرصه بین الملل قرار داده است. همچنین، اصول و قواعد بنیادین حقوق بین الملل بشردوستانه، حق دولت ها در انتخاب، به کارگیری و اشاعه ابزار و روش های جنگی را نامحدود نمی داند. در این میان، اصول تفکیک، تناسب، ضرورت نظامی، اقدامات احتیاطی و قید یا شرط مارتنز، اشاعه سلاح های تهاجمی خودکار را با محدودیت و ممنوعیت مواجه می کند. حقوق بین الملل بشر نیز از رهگذر حقوق اساسی بشری از جمله حق حیات و کرامت انسانی، حق دسترسی به محیط زیست سالم و امن و حق بر صلح، اشاعه تسلیحات تهاجمی خودکار را ممنوع اعلام می دارد. اسلام و نظام حقوقی منبعث از آن، پرچمدار آموزه های مبتنی بر صلح و امنیت جهانی است. قرآن کریم، روایات و عقل، منابع ۳ گانه ای هستند که اشاعه تسلیحات تهاجمی خودکار را ممنوع و حرام اعلام می دارند. با توجه به عدم وجود نص صریح از فقهاء اسلام، ادعای اجماع محصل یا منقول به خبر واحد در بحث اشاعه تسلیحات تهاجمی خودکار کارایی ندارد. قواعد فقهیه لاضرر، منع افساد حرث و نسل و وزر نیز بیانگر ممنوعیت اشاعه تسلیحات تهاجمی خودکار می باشند. در این نوشتار، نگارنده بر آن است که با رویکردی توصیفی – تحلیلی، به بررسی اشاعه سیستم های تسلیحاتی تهاجمی خودکار از رهگذر نظام حقوق بین الملل و حقوق اسلام بپردازد.

ساختار و فهرست پایان نامه

فهرست مطالب مقدمه ۱۵ ۱– تبیین موضوع تحقیق ۱۵ ۲– ضرورت و اهداف تحقیق ۱۸ ۳– سوالات تحقیق ۱۸ ۴– فرضیه های تحقیق ۱۹ ۵– پیشینه تحقیق ۱۹ ۶– قلمرو تحقیق ۲۰ ۷– روش تحقیق ۲۰ ۸– ساختار تحقیق ۲۰ فصل اول: کلیات ۲۱ مبحث اول: تعریف و تبیین تسلیحات تهاجمی خودکار ۲۳ گفتار اول: تعریف تسلیحات تهاجمی خودکار ۲۳ گفتار دوم: پیشینه بحث های مرتبط با اشاعه تسلیحات تهاجمی خودکار ۲۶ گفتار سوم: مزایا و معایب تسلیحات تهاجمی خودکار ۲۹ بند اول استدلال های طرفداران کاربرد و اشاعه تسلیحات تهاجمی خودکار ۳۰ الف مزایای نظامی ۳۰ ب توجیه های اخلاقی ۳۱ بند دوم استدلال های مخالفان کاربرد و اشاعه تسلیحات تهاجمی خودکار ۳۲ الف دلایل اخلاقی ۳۲ ب دلایل نظامی ۳۴ گفتار چهارم: طیف های گسترده سیستم های تسلیحاتی خودکار ۳۴ بند اول سیستم های تسلیحاتی نیمه خودکار (انسان در حلقه) ۳۵ بند دوم سیستم های تسلیحاتی خودکار تحت نظارت (انسان بر حلقه) ۳۵ بند سوم سیستم های تسلیحاتی تهاجمی خودکار (انسان خارج از حلقه) ۳۶ مبحث دوم: ریشه شناسی حکمی تسلیحات تهاجمی خودکار و نظام عدم اشاعه ۳۶ گفتار اول: ریشه شناسی وضع قواعد مرتبط با تسلیحات تهاجمی خودکار ۳۶ بند اول اسناد حقوق بشردوستانه قبل از ۱۹۴۹ ۳۷ بند دوم اسناد حقوق بشردوستانه از ۱۹۴۹ تا پروتکل های الحاقی ژنو ۳۹ بند سوم پروتکل های الحاقی ۱۹۷۷ به کنوانسیون های چهارگانه ژنو ۴۰ بند چهارم اسناد حقوق بشردوستانه بعد از تصویب پروتکل های الحاقی ۴۱ گفتار دوم: حقوق بین الملل عرفی؛ چارچوب حقوقی اشاعه تسلیحات تهاجمی خودکار ۴۳ گفتار سوم: تسلیحات تهاجمی خودکار و فراخوان برای عدم اشاعه ۴۴ گفتار چهارم: قابلیت بین المللی محدود در جهت جلوگیری از اشاعه تسلیحات تهاجمی خودکار ۴۶ فصل دوم: اشاعه تسلیحات تهاجمی خودکار در حقوق بین الملل ۴۸ مبحث اول: رویکردهای

گانه نظام کنترل تسلیحات و اشاعه تسلیحات تهاجمی خودکار ۵۰ گفتار اول رویکرد منع کننده اشاعه تسلیحات تهاجمی خودکار ۵۱ گفتار دوم رویکرد تنظیم گرایانه اشاعه تسلیحات تهاجمی خودکار ۵۳ گفتار سوم رویکرد هنجارگرایانه اشاعه تسلیحات تهاجمی خودکار ۵۵ مبحث دوم: نظام های حقوقی قابل اجرا و ارتباط بین آنها در اشاعه تسلیحات تهاجمی خودکار ۵۷ گفتار اول: اشاعه تسلیحات تهاجمی خودکار از منظر حقوق بین الملل بشردوستانه ۵۹ بند اول: محدودیت های کلی اشاعه تسلیحات تهاجمی خودکار در حقوق بین الملل بشردوستانه ۵۹ الف قواعد مربوط به سلاح ها، ابزارها و روش های جنگی ۶۰ ۱ قواعد خاص و کلی ممنوع یا محدود کننده ابزار و روشهای جنگی خاص ۶۱ ۲ ممنوعیت ها و محدودیت های عمومی در مخاصمات ۶۲ ب قواعد مرتبط با نیاز به بررسی و مشاوره حقوقی ۶۳ ۱ الزام به انجام بازبینی قانونی سلاح ها، ابزارها و روش های جدید جنگی ۶۴ ۲ الزام به ارایه مشاوره حقوقی ۶۵ بند دوم: اشاعه تسلیحات تهاجمی خودکار و اصول حقوق بین الملل بشردوستانه ۶۶ الف اصل تفکیک ۶۷ ب اصل تناسب ۶۹ ج اصل ضرورت نظامی ۷۱ د اصل اقدامات احتیاطی ۷۲ ه قید یا شرط مارتنز (اصول انسانیت و وظیفه وجدان عمومی) ۷۴ گفتار دوم: اشاعه تسلیحات تهاجمی خودکار از منظر حقوق بین الملل بشر ۷۵ بند اول قابلیت اِعمال حقوق بین الملل بشر بر مساله اشاعه تسلیحات تهاجمی خودکار ۷۵ بند دوم حقوق اساسی بشر و مساله اشاعه تسلیحات تهاجمی خودکار ۷۶ الف حق حیات و کرامت انسانی و سلاح های تهاجمی خودکار ۷۶ ۱ مفهوم شناسی ۷۶ ۲ تطبیق ۷۹ ب حق دسترسی به محیط زیست سالم و امن و سلاح های تهاجمی خودکار ۸۱ ۱ مفهوم شناسی ۸۱ ۲ تطبیق ۸۴ ج حق بر صلح و سلاح های تهاجمی خودکار ۸۵ ۱ مفهوم شناسی ۸۵ ۲ تطبیق ۸۷ فصل سوم: مواضع دولت ها و مراجع بین المللی در خصوص اشاعه تسلیحات تهاجمی خودکار ۸۸ مبحث اول: مواضع دولت ها در خصوص اشاعه تسلیحات تهاجمی خودکار ۹۰ گفتار اول: مواضع دولت های موافق اشاعه تسلیحات تهاجمی خودکار ۹۰ بند اول ایالات متحده امریکا ۹۰ بند دوم استرالیا ۹۴ بند سوم انگلستان ۹۶ بند چهارم روسیه ۱۰۱ گفتار دوم: مواضع دولت های مخالف اشاعه تسلیحات تهاجمی خودکار ۱۰۲ بند اول چین ۱۰۲ بند دوم فرانسه ۱۰۴ بند سوم استونی و فنلاند ۱۰۵ بند چهارم برزیل ۱۰۷ مبحث دوم: مواضع مراجع بین المللی در خصوص اشاعه تسلیحات تهاجمی خودکار ۱۰۸ گفتار اول: سازمان ملل متحد ۱۰۸ بند اول دبیر کل سازمان ملل متحد ۱۰۸ بند دوم گزارش شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد ۱۰۹ بند سوم گروه کارشناسان دولتی سازمان ملل متحد ۱۱۰ گفتار دوم اتحادیه اروپا و کشورهای عضو آن ۱۱۰ گفتار سوم کمیته بین المللی صلیب سرخ ۱۱۳ فصل چهارم: اشاعه تسلیحات تهاجمی خودکار در فقه اسلامی ۱۱۶ مبحث اول: مدخل ۱۱۸ گفتار اول: مبانی و اصول نظری اشاعه تسلیحات تهاجمی خودکار در فقه اسلامی ۱۱۸ بند اول: مبانی خدا شناختی ۱۱۸ الف: اصل مالکیت ۱۱۸ ب: اصل رحمانیت الهیه ۱۱۹ بند دوم: مبانی انسان شناختی ۱۱۹ الف: اصل کرامت ذاتی انسان ۱۲۰ ب: اصل خلیفه اللهی انسان ۱۲۰ ج: اصل حق حیات ۱۲۰ بند سوم: مبانی هستی شناختی ۱۲۱ الف: اصل توازن خلقت ۱۲۱ ب: اصل تسخیر طبیعت ۱۲۱ گفتار دوم: پیشینه شناسی حکم فقهی اشاعه تسلیحات تهاجمی خودکار در کلام فقهاء ۱۲۱ مبحث دوم: بررسی ادله اربعه فقه اسلامی در مساله اشاعه تسلیحات تهاجمی خودکار ۱۲۴ گفتار اول: قرآن کریم ۱۲۴ بند اول: حقوق بین الملل بشر اسلامی ۱۲۴ الف آیه

سوره بقره ۱۲۵ ب آیه

سوره اسراء ۱۲۶ بند دوم: حقوق بین الملل بشردوستانه اسلامی ۱۲۶ الف آیه

سوره بقره ۱۲۶ ب آیه

سوره بقره ۱۲۷ ج آیه

سوره اسراء ۱۲۸ د آیه

سوره انفال ۱۲۹ گفتار دوم: روایات ۱۳۰ بند اول: حقوق بین الملل بشر اسلامی ۱۳۰ الف روایت عدم تخریب محیط زیست بشری ۱۳۰ ب روایت منع تخریب اموال در مالکیت انسان ها ۱۳۱ بند دوم: حقوق بین الملل بشردوستانه اسلامی ۱۳۱ الف روایت عدم تعرض به غیرنظامیان ۱۳۱ ب روایات منع تعذیب با آتش ۱۳۲ ج روایت منع القاء سم ۱۳۲ گفتار سوم: دلیل عقل ۱۳۳ بند اول: ماهیت شناسی دلیل عقل ۱۳۳ بند دوم: حکم شناسی مساله اشاعه تسلیحات تهاجمی خودکار ۱۳۵ الف حقوق بین الملل بشر اسلامی ۱۳۵ ۱ حقوق بشری مرتبط با مساله اشاعه تسلیحات تهاجمی خودکار ۱۳۵ ۱–۱ حق حیات ۱۳۵ ۱–۲ حق بهره مندی از محیط زیست سالم و امن ۱۳۶ ۲ بیان حکم شرعی مساله اشاعه تسلیحات تهاجمی خودکار ۱۳۶ ب حقوق بین الملل بشردوستانه اسلامی ۱۳۷ ۱ قواعد بشردوستانه مرتبط با مساله اشاعه تسلیحات تهاجمی خودکار ۱۳۷ ۱–۱ محدودیت در اتخاذ روش ها و سلاح های نظامی ۱۳۷ ۱–۲ لزوم رعایت اصل تفکیک ۱۳۸ ۱–۳ لزوم رعایت اصل تناسب ۱۳۸ ۲ بیان حکم شرعی مساله اشاعه تسلیحات تهاجمی خودکار ۱۳۸ گفتار چهارم: دلیل اجماع ۱۳۹ بند اول ماهیت شناسی دلیل اجماع ۱۳۹ بند دوم حکم شناسی مساله اشاعه تسلیحات تهاجمی خودکار ۱۴۰ الف حقوق بین الملل بشر اسلامی ۱۴۰ ب حقوق بین الملل بشردوستانه اسلامی ۱۴۰ گفتار پنجم: قواعد فقهیه ۱۴۱ بند اول ماهیت شناسی قواعد فقهیه ۱۴۱ بند دوم بیان قواعد فقهیه مرتبط با مساله اشاعه تسلیحات تهاجمی خودکار ۱۴۱ الف حقوق بین الملل بشر اسلامی ۱۴۲ ۱ قاعده لاضرر ۱۴۲ ۲ قاعده منع افساد حرث و نسل ۱۴۳ ب حقوق بین الملل بشردوستانه اسلامی ۱۴۴ ۱ قاعده لاضرر ۱۴۴ ۲ قاعده منع افساد حرث و نسل ۱۴۵ ۳ قاعده وزر ۱۴۵ نتیجه گیری ۱۴۷ پیشنهادها ۱۵۱ فهرست منابع ۱۵۳ چکیده انگلیسی ۱۶۶

کلیدواژه ها

• تسلیحات تهاجمی خودکار
• اشاعه
• حقوق بین الملل بشردوستانه
• حقوق بین الملل بشر
• هوش مصنوعی
• فقه اسلامی