اصل استقلال بازپرس در تحقیقات مقدماتی چالش ها و راهکارها

از ویکی حقوق
پرش به ناوبری پرش به جستجو
اصل استقلال بازپرس در تحقیقات مقدماتی چالش ها و راهکارها
عنواناصل استقلال بازپرس در تحقیقات مقدماتی چالش ها و راهکارها
رشتهحقوق جزا و جرم شناسی
دانشجوسحر قرشی
استاد راهنماسیروس ضرغامی
مقطعکارشناسی ارشد
سال دفاع۱۳۹۶
دانشگاهدانشگاه آزاد اسلامی واحد بندرعباس



اصل استقلال بازپرس در تحقیقات مقدماتی چالش ها و راهکارها عنوان پایان نامه ای است که توسط سحر قرشی، با راهنمایی سیروس ضرغامی در سال ۱۳۹۶ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندرعباس دفاع گردید.

چکیده

بازپرس که در دوران پس از مشروطه به آن مستنطق هم می گفتند ، مسیول اصلی تحقیق در خصوص جرایم در نظام جزایی و تعقیب چرم است. در قانون تشکیل دادگاه های عمومی و انقلاب به جز جرایم مهمی که مجازات آن قصاص، اعدام ،رجم ، قصاص عضو یا حبس ابد بود و تحقیق در خصوص آن ها تنها در صلاحیت بازپرس بود، دادستان در سایر جرایم حق تعقیب و تحقیق در خصوص جرم را داشت. اما با تصویب قانون جدید آیین دادرسی کیفری در سال ۱۳۹۲و اجرای آن از ابتدای تیرماه ۱۳۹۴ تعریف روشنی بین وظایف دادستان و بازپرس ایجاد و مقام تعقیب از مقام تحقیق جدا شد . دادستان به عنوان نماینده مدعی العموم وظیفه دارد تا در صورت اطلاع از وقوع جرم برای حفظ حقوق فردی و حقوق عامه مردم به عنوان مدعی به تعقیب متهمان بپردازد اما پس از شروع تعقیب متهم و بازداشت یا احضار متهم ، وظیفه تحقیق در خصوص وقوع یا عدم وقوع جرم با بازپرس به عنوان مقام تحقیق است . البته در ادامه قانون با توجه به بضاعت نظام قضایی ، به مقام دادستان اجازه داده است تا در صورت نبودن بازپرس همان وظایف بازپرس را در بخشی از جرایم به عهده داشته باشد . اگر در جایی بازپرس حضور نداشته باشد یا به دلایل قانونی معذور از رسیدگی باشد در این صورت می تواند تحقیق را به یکی از دادیاران دادسرا ارجاع دهد اما دادیار ازآنجایی که استقلال در تصمیم ندارد باید تحت دستورات دادستان انجام وظیفه کند. در کل دادستان به عنوان نماینده و مدعی العموم مشکل است که بتواند به صورت بی طرف عمل کند بنابراین به منظور احقاق حق متهم و دادرسی عادلانه لازم است یک مقام بی طرف که همانا بازپرس است کار تحقیقات مقدماتی را به عهده بگیرد و در انجام این وظیفه استقلال عمل داشته باشد. تحقیقات متعددی سابقا در ارتباط با اصل استقلال مقام بازپرس از مقام دادستان انجام شده است از جمله مطالعات نجفی و همکاران (۱۳۹۰)، آشوری (۱۳۹۲) و حسین زاده (۱۳۹۳). فرضیات این تحقیق عبارت اند از: ۱– استقلال بازپرس در نظام کیفری ایران به طور نسبی رعایت شده و بازپرس به طور مطلق در تحقیقات مقدماتی عمل می کند و دادستان در مواردی می تواند تصمیمات بازپرس را نقص کند که گاهی با اصل دادرسی منصفانه در تضاد است. و ۲– قانون گذاری در مواردی از اصل استقلال مقامات قضایی تخطی و در مواردی بازپرس را در حکم ضابط دادستان قرار داده است. روش این تحقیق از نوع توصیفی–تحلیلی و روش گردآوری اطلاعات از نوع کتابخانه ای می باشد.

ساختار و فهرست پایان نامه

فهرست مطالب عنوان صفحه چکیده:

فصل اول:کلیات تحقیق ۱– مقدمه

۲– بیان مساله

۳– اهداف تحقیق

۳– سوالات تحقیق

۴– فرضیه های تحقیق

۵– پیشینه تحقیق

۶– روش تحقیق

فصل دوم:مفاهیم و تاریخچه مبحث اول: مفاهیم

گفتار اول: تعریف بازپرس

گفتار دوم: بازپرس در حقوق ایران

گفتار سوم: مفهوم استقلال بازپرس

گفتار چهارم: ضرورت استقلال بازپرس

مبحث دوم: تاریخچه

گفتار اول: تاریخچه دادسرا

گفتار دوم: تاریخچه ی قانون آیین دادرسی کیفری ایران با تکیه بر اصل استقلال بازپرس

گفتارسوم: پیشینه ی تاریخی و مستندات فقهی بازپرس

مبحث سوم: مقامات دادسرا

گفتار اول: دادستان

گفتار دوم: دادیار

گفتار سوم: بازپرس

فصل سوم:چالش های اصل استقلال بازپرس از دادستان مبحث اول: لزوم استقلال بازپرس

مبحث دوم: نهاد بازپرسی در نظام قضایی اسلام

مبحث سوم: وظایف و اختیارات قانونی بازپرس

گفتار اول: وظایف و اختیارات

گفتار دوم: حق اختلاف با دادستان

گفتار سوم: اعتراض به قرارهای بازپرس

مبحث چهارم: انجام تحقیقات مقدماتی از سوی بازپرس

مبحث پنجم: استقلال بازپرس در انجام تحقیقات مقدماتی

گفتار اول: استقلال بازپرس در صدور قرار تامین کیفری

گفتار دوم: استقلال بازپرس در صدور قرار نهایی

گفتار سوم: اصول دادرسی عادلانه

گفتار اول: عدول از اصل استقلال بازپرس از مقام تعقیب (دادستان)

بند اول: لزوم بی طرفانه بودن فرآیند تحقیق

بند دوم: امکان رعایت بی طرفی از سوی دادستان

گفتار دوم: موارد نقض اصل تفکیک مقام تعقیب از مقام تحقیق

بند اول: شروع تحقیقات توسط بازپرس بدون ارجاع

بند دوم: انجام تحقیقات توسط سایر مراجع

گفتار سوم: تبعیت بازپرس از دادستان

گفتار چهارم: تزلزل جایگاه بازپرس در سیاست جنایی نوین

گفتار پنجم: پیش بینی نهادهای تحقیقی غیر از بازپرس

گفتار ششم: پیش بینی نقش تحقیقی برای دادستان و دادرس دادگاه

گفتار هفتم: افزایش رسیدگی های اختصاری

گفتار هشتم: سلب صلاحیت تحقیقی بازپرس در جرایم جنسی

گفتار نهم: تحدید صلاحیت تحقیقی بازپرس در جرایم اطفال

گفتار دهم: قیمومت دادستان نسبت به بازپرس

بند اول: پیش از آغاز تحقیقات مقدماتی از سوی بازپرس

بند دوم: در جریان انجام تحقیقات مقدماتی

بند سوم: پس از ختم تحقیقات و با صدور قرار نهایی

فصل چهارم:راهکارهای اصل استقلال بازپرس در تحقیقات مقدماتی مبحث اول: تفکیک مقام تحقیق از مقام تعقیب

مبحث دوم: پیش بینی بازپرس مستقل از دادستان

مبحث سوم: به جریان انداختن امر کیفری توسط دادستان

مبحث چهارم: لزوم ارجاع لاحق پس از دسترسی به دادستان

مبحث پنجم: عدم امکان استرداد امر ارجاع شده به بازپرس

مبحث ششم: امکان نظارت توسط دادستان

نتیجه گیری

پیشنهادها

منابع و ماخذ الف) منابع فارسی

ب) منابع لاتین

چکیده لاتین

کلیدواژه ها

  • اصل استقلال
  • بازپرس، تحقیقات مقدماتی