اصل حاکمیت قانون و ظرفیت‌سازی در رویة دادگاه‌های کیفری بین‌المللی اختصاصی
اصل حاکمیت قانون و ظرفیت‌سازی در رویة دادگاه‌های کیفری بین‌المللی اختصاصی نام مقاله ای است از سید محمد هاشمی و وحید صالحی که در شماره چهار دوره پنجاه و دو (زمستان 1401) فصلنامه مطالعات حقوق عمومی دانشگاه تهران منتشر شده است.
چکیده
محاکم کیفری بین‌المللی اختصاصی (یوگسلاوی سابق و رواندا)، در رسیدگی به جرائم ارتکابی بین‌المللی، نسبت به محاکم داخلی سرزمین‌های تحت صلاحیتشان تفوق دارند. ضرورت پایبندی این کشورها به مقررات اساسنامه و قواعد رسیدگی محاکم مذکور از یک طرف و لزوم تقویت سیستم قضایی و قانونی این دو قلمرو بر مبنای راهبرد تکمیلی محاکم بین‌المللی مذکور از طرف دیگر، چهره‌ای محلی و منطقه‌ای به اجرای عدالت انتقالی در این سرزمین‌های گذارکرده از تخاصم می‌دهد. این امر، برنامه‌های منسجم آشتی ملی در جهت ظرفیت‌سازی در رویة این محاکم اختصاصی را نمایان می‌سازد. بر این مبنا، محاکم مذکور با بهره‌گیری از سازمان‌های بین‌المللی و نهادهای داخلی کشورهای یادشده، در قالب برنامه‌های منسجم ظرفیت‌سازی به‌عنوان ابزار ماهیتی فرایند عدالت انتقالی (کارآگاه آموزشی، آموزش نیروهای پلیسی، قضایی و حقوقی کشورهای مذکور و...) گام‌های مهمی در تقویت نظام‌های قضایی و قانونی این کشورها برداشته‌اند. هرچند محاکم بین‌المللی یادشده در این مسیر با چالش‌هایی مانند تعصب قضات و دادستان‌ها و... در این کشورها روبه‌رو بودند، تأثیر برنامه‌های ظرفیت‌سازی در تأمین عناصر و معیارهای اصل حاکمیت قانون در داخل این سرزمین‌ها انکارناپذیر است.
کلیدواژه‌ها
- اصل حاکمیت قانون
- جرائم بین المللی
- ظرفیت سازی
- عدالت انتقالی
- محاکم کیفری بین المللی اختصاصی