اصل فردی کردن مجازات در تعزیرات

عنوان	اصل فردی کردن مجازات در تعزیرات
رشته	حقوق جزا و جرم شناسی
دانشجو	رسول ملک محمدی جهانی
استاد راهنما	محمدخلیل صالحی
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۳۹۳
دانشگاه	دانشگاه قم

اصل فردی کردن مجازات در تعزیرات عنوان پایان نامه ای است که توسط رسول ملک محمدی جهانی، با راهنمایی محمدخلیل صالحی در سال ۱۳۹۳ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه قم دفاع گردید.

چکیده

حقوق عرفی،امروزه ابزار متنوعی برای تطبیق هرچه بیشتر مجازات با شخصیت مجرم به کار می برد.اصل فردی کردن مجازات نیز یکی از اصول مترقی حقوق جزا است که به تطبیق هرچه بیشتر کیفر با این شخصیت کمک می کند، در واقع این اصل عبارت است از اعمال و اجرای مجازاتی متناسب با شخصیت و ویژگیهای جسمانی،روانی و اجتماعی فرد مرتکب؛که به اعتبار ماهیت جرم ارتکابی یا خصوصیات مجنی علیه،از طرف مقنن پیش بینی شده و از سوی قوای قضاییه و مجریه به منصه ی ظهور رسیده و ممکن است حسب مورد ،منجر به تشدید ،تخفیف،تعلیق یا تعویق و...مجازات گردد.در این بین با توجه به تغییر ناپذیری مجازاتهای شرعی،اجرای این اصل در این حوزه محدود شده است،در عین حال گستره تعزیرات با توجه به قاعده (التعزیربمایراه الحاکم)زمینه مناسبی برای اجرای این اصل فراهم کرده است.فردی سازی مجازات فرآیندی است که محتاج امعان نظر کلیه مقامات مسول در جریان رسیدگی کیفری است.

ساختار و فهرست پایان نامه

فهرست مطالب

عنوان شماره صفحه

مقدمه ۱۱

۱– بیان مسیله ۱۳

۲– سوالات تحقیق ۱۴

۳– فرضیات تحقیق ۱۴

۴– اهداف تحقیق ۱۴

۵– ضرورت تحقیق ۱۴

۶– روش تحقیق ۱۵

۷–پیشینه تحقیق ۱۵

۸– محدودیت و موانع تحقیق ۱۵

۹– ساختار کلی تحقیق ۱۵

فصل نخست: کلیات، مفاهیم، تاریخچه و مبانی ۱۷

مبحث اول: مفاهیم و اصطلاحات ۱۷

گفتار اول: جرم ۱۸

الف: تعریف لغوی جرم ۱۸

ب: تعریف اصطلاحی جرم ۱۸

۱–تعریف جرم از دیدگاه جامعهشناسان ۱۹

۲–تعریف جرم از دیدگاه جرم شناسان ۲۰

۳–تعریف جرم از دیدگاه فقهای اسلامی ۲۰

۴– تعریف جرم از دیدگاه حقوقدانان ۲۰

گفتار دوم: مجازات ۲۱

الف: تعریف مجازات ۲۱

۱–تعریف لغوی مجازات ۲۱

۲– تعریف اصطلاحی مجازات ۲۱

ب: تمایز مجازات از نهادهای مشابه ۲۲

۱–تمایز مجازات از تنبیهات انضباطی ۲۲

۲– تمایز بین مجازات و اقدامات تامینی ۲۴

۳– تمایز بین مجازات و ضمانت اجراهای مدنی ۲۵

ج: اصول حاکم بر مجازات ۲۶

۱–اصل قانونی بودن مجازات ۲۷

۲–اصل تساوی مجازات ۲۸

۳–اصل شخصی بودن مجازات ۲۹

د: انواع مجازات ۳۱

۱–انواع مجازات به اعتبار مرجع تعیین کننده ۳۱

۱–۱–مجازاتهای عرفی ۳۱

۲– انواع مجازات با توجه به نسبت آنها با یکدیگر ۳۳

۲–۱– مجازاتهای اصلی ۳۳

۲–۲– مجازات های تبعی ۳۳

۲–۳– مجازات تکمیلی ۳۴

گفتار سوم: تعزیر ۳۴

الف: مفهوم شناسی تعزیر ۳۵

۱–تعزیردر لغت ۳۵

۲– تعریف اصطلاحی تعزیر ۳۵

ب: خصوصیات تعزیر ۳۶

۱–عدم تعیین حداقل در تعزیر ۳۷

۲– اجرای تعزیر بر غیر مکلف ۳۷

۳–تغییر تعزیر برحسب زمان و مکان ۳۷

ج: انواع تعزیرات ۳۸

۱–تعزیر مقدر و غیر مقدر ۳۸

۲–تعزیر شرعی و تعزیر حکومتی ۳۹

۳–تعزیر به اعتبار وسیله کیفر و مجازات ۳۹

۳– ۱–تعزیر علیه تمامیت جسمانی ۳۹

۳–۲–تعزیر علیه تمامیت روحی–روانی ۳۹

۳–۳–تعزیر با إعمال مجازات سالب آزادی و محدود کننده آزادی ۴۰

۳–۴– تعزیر به وسیله کیفر مالی ۴۰

د: شرایط اجرای تعزیر ۴۱

۱–شرایط اقامه کننده تعزیر ۴۱

۲–شرایط مستحق تعزیر ۴۲

۳–شرایط مجازات تعزیری ۴۲

مبحث دوم: تحولات اصل فردی کردن مجازاتها ۴۳

گفتار اول: زمینههای پیدایش مفهوم اصل فردی کردن مجازاتها ۴۴

الف: دوره انتقام خصوصی ۴۴

ب: دوره دادگستری خصوصی: ۴۵

ج: دوره دادگستری عمومی: ۴۸

۱– دوره قدیم ۴۸

۲–دوره میانه یا عصر اصلاحات ۴۹

۳–دوره معاصر: ۵۱

گفتار دوم: جایگاه اصل فردی کردن مجازات در مکاتب کیفری ۵۱

الف: مکتب فایده اجتماعی ۵۲

ب) مکتب عدالت مطلق ۵۳

ج)مکتب کلاسیک ۵۴

د) مکتب تحققی ۵۵

و) مکتب دفاع اجتماعی ۵۷

گفتار سوم: تحولات اصل فردی کردن مجازاتها در حقوق کیفری ایران ۵۹

الف) دوره قدیم ۵۹

ب) دوره میانه ۶۱

ج) دوره معاصر ۶۳

مبحث سوم: مفهوم، مبانی و اهداف اصل فردی کردن مجازات ۶۶

گفتار اول:مفهوم اصل فردی کردن و نحوه اعمال آن درانواع مجازات ۶۶

الف: مفهوم فردی کردن مجازات ۶۶

ب: اصل فردی کردن در انواع مجازات ۷۰

۱–فردی کردن مجازاتهای عرفی ۷۰

۲– فردی کردن مجازاتهای شرعی ۷۰

۲–۱–فردی کردن در حدود: ۷۱

۲–۱–۱–فردی کردن قانونی در حدود ۷۱

۲–۱–۲–فردی کردن قضایی در حدود ۷۲

۲–۲– فردی کردن در قصاص: ۷۴

۲–۳– فردی کردن در دیات ۷۵

گفتار دوم: مبانی اصل فردی کردن مجازات ۷۷

الف: مبانی فلسفی اصل فردی کردن مجازات ۷۷

۱– نظریه اصالت فرد یا حقوق فردی ۷۷

۲–نظریه اصالت جمع ۷۹

۳–ضرورترعایتعدالت ۸۰

ب: مبانی علمی اصل فردی کردن مجازات ۸۱

۱– تفاوتهای فردی ۸۱

۲– تاثیر عوامل مختف در ارتکاب جرم ۸۲

۲–۱– علل موثر در وقوع جرم ۸۳

گفتار سوم: اهداف اصلی فردی کردن مجازات ۸۵

الف: رعایت عدالت ۸۵

ب: اصلاح و بهبود مجرم ۸۷

ج: پیشگیری از جرم ۸۸

د: تناسب مجازات با شخصیت مجرم ۸۹

فصل دوم : فردی کردن قانونی مجازاتهای تعزیری ۹۲

مبحث اول : موجبات فردی کردن قانونی مجازاتهای تعزیری ۹۴

گفتار اول : فردی کردن مجازات با توجه به خصوصیات فردی بزهکارو عوامل مربوط به شرایط وقوع جرم : ۹۵

الف) عوامل فردی مربوط به بزهکار: ۹۵

۱–جنسیت : ۹۵

الف)تفاوت درنوع ومیزان مجازات ۹۷

ب: تفاوت در اجرای مجازات : ۹۸

۲– سن : ۹۸

۳– شغل یا سمت مرتکب جرم : ۱۰۰

۴– مذهب و نژاد : ۱۰۳

ب) عوامل مربوط به شرایط وقوع جرم : ۱۰۴

گفتار دوم : فردی کردن مجازات با توجه به موقعیت و ابزار وقوع جرم ۱۰۶

الف: مکان و زمان وقوع جرم ۱۰۶

۱–شبانه بودن ۱۰۶

۲ – عمومی و علنی و مقدس بودن مکان : ۱۰۷

۳ – دور از دسترس بودن مکان : ۱۰۸

۴ – تحت نظارت و محافظت بودن مکان : ۱۰۸

۵ – مسکونی بودن مکان : ۱۰۹

ب: ابزار و وسیله بکار گرفته شده در جرم ۱۱۰

گفتار سوم : فردی کردن مجازات با توجه به ماهیت جرم ارتکابی : ۱۱۲

الف : جرایم علیه اشخاص : ۱۱۳

ب : جرایم علیه اموال و مالکیت : ۱۱۳

ج: جرایم اقتصادی ۱۱۳

د : جرایم علیه امنیت و آسایش عمومی : ۱۱۴

مبحث دوم : شیوه های فردی کردن قانونی مجازاتهای تعزیری : ۱۱۶

گفتار اول : شیوه های تعدیلی : ۱۱۶

الف : تخفیف مجازات : ۱۱۷

ب معافیت از مجازات : ۱۱۹

گفتار دوم : شیوه های تشدیدی : ۱۲۱

الف: کیفیات مشدده عام ۱۲۲

۱– تکرار جرم : ۱۲۲

۲– تعدد جرم ۱۲۵

۲–۱– تعریف تعدد جرم : ۱۲۶

۲–۲– اقسام تعدد جرم : ۱۲۶

ب: کیفیات مشدده خاص ۱۲۸

۱–کیفیات مشدده عینی ۱۲۸

۱–۱–تعدد مجرم با استفاده از سلاح: ۱۲۸

۱–۲– عنف و آزار و جرح: ۱۲۹

۱–۳–استفاده از وسیله نقلیه یا سن کم مجنی علیه : ۱۲۹

۲–کیفیات مشدده شخصی ۱۳۰

۲–۱–کارمند بودن: ۱۳۰

۲–۲– سردستگی گروه مجرمانه: ۱۳۰

۲–۳– مستی: ۱۳۱

فصل سوم:فردی کردن قضایی واجرایی مجازاتهای تعزیری ۱۳۲

مبحث اول : تشکیل پرونده شخصیت : ۱۳۵

گفتار اول : مفاهیم و مبانی نظری پرونده شخصیت ۱۳۵

الف: تعریف شخصیت: ۱۳۶

ب : عوامل سازنده شخصیت ۱۳۶

ج: تعریف پرونده شخصیت : ۱۳۹

د: مبانی ضرورت تشکیل پرونده شخصیت : ۱۳۹

ه انواع پروندههای شخصیت: ۱۴۰

گفتار دوم : طرز تشکیل پرونده شناسایی شخصیت : ۱۴۲

الف: تحقیق و پژوهش اجتماعی : ۱۴۲

ب : آزمایش پزشکی : ۱۴۳

ج: آزمایش روانپزشکی ۱۴۳

د: آزمایش روانشناسی : ۱۴۴

گفتار سوم :ضرورت تشکیل پرونده شناسایی شخصیت در مراحل مختلف رسیدگی کیفری ۱۴۵

الف: پرونده شناسایی شخصیت در مرحله تحقیقات مقدماتی ۱۴۵

۱ – صدور قرار تامین : ۱۴۷

۲ – تعلیق تعقیب ۱۴۹

ب: پرونده شناسایی شخصیت در مرحله محاکمه ۱۵۱

ج : پرونده شخصیت در فرآیند اجرای حکم ۱۵۴

۱ – آزادی مشروط : ۱۵۴

۲ – عفو مجرم : ۱۵۵

گفتار چهارم : موانع تشکیل پرونده شخصیت در نظام کیفری ایران ۱۵۶

الف : موانع قانونی ۱۵۶

ب: موانع قضایی ۱۵۹

۱ – ضعف آموزشی ۱۵۹

۲ – انتصاب های کارشناسی نشده و غیر علمی ۱۶۰

ج : موانع اجرایی ۱۶۰

۱ – کمبود اعتبارات مالی ۱۶۱

۲ – نبود آزمایشگاه های مجهز به تکنولوژی روز و افراد متخصص ۱۶۲

مبحث دوم : فردی کردن قضایی مجازاتهای تعزیری ۱۶۲

گفتار اول : شیوه های فردی کردن قضایی مجازاتهای تعزیری ۱۶۲

الف: فردی کردن قضایی مجازاتهای تعزیری از طریق تخفیف مجازات ۱۶۳

۱–جهات تخفیف ۱۶۹

۲–کیفیات مخففه شخصی ۱۷۰

۲–۱– جوانی ۱۷۰

۲–۲– پیری ۱۷۱

۲–۳– سابقه متهم ۱۷۲

۳–کیفیات مخففه در زمان وقوع جرم ۱۷۲

۳–۱– تحریک ۱۷۳

۳–۲– اجبار ۱۷۶

۳–۳– انگیزه شرافتمندانه ۱۷۷

۴–کیفیات مخففه بعد از وقوع جرم ۱۷۸

۴–۱– همکاری موثر متهم ۱۷۸

۴–۲– ندامت یا اظهار پشیمانی ۱۷۹

۴–۳– اقرار موثر متهم ۱۸۰

۴–۴– ترمیم خسارت ۱۸۱

۴–۵–گذشت شاکی ۱۸۱

۴–۶– خفیف بودن زیان وارده به بزه دیده ۱۸۲

ب فردی کردن قضایی مجازاتها از طریق معافیت از مجازات ۱۸۳

۱–طبیعت جرم ارتکابی ۱۸۵

۲–درجه جرم ارتکابی ۱۸۶

۳–شرایط خاص معافیت ۱۸۷

۳–۱– احراز جهات تخفیف ۱۸۷

۳–۲– پیش بینی اصلاح مجرم ۱۸۸

۳–۳– فقدان سابقه کیفری موثر ۱۸۹

۳–۴–گذشت شاکی وجبران ضرر وزیان وی ۱۹۰

ج: فردی کردن قضایی مجازاتهای تعزیری ازطریق توبه ۱۹۴

د: فردی کردن قضایی مجازاتها از طریق تشدید مجازاتها ۱۹۹

۱–تشدید کیفر توسط دادرس بین حداقل و حداکثر مجازات ۲۰۰

۲–تشدید کیفر توسط دادرس از طریق مجازاتهای تکمیلی ۲۰۱

ه : فردی کردن قضایی مجازاتهای تعزیری از طریق تعلیق مجازات ۲۰۲

۱–ویژگیهای خاص تعلیق مجازات : ۲۰۳

۲–دلایل پیش بینی نهاد تعلیق ۲۰۴

۳– شرایط اعطای تعلیق : ۲۰۴

۴– آثار تعلیق مجازات : ۲۰۵

و: فردی کردن قضایی مجازاتها از طریق تعویق صدور حکم ۲۰۷

۱–تعریف تعویق ۲۰۸

۲–مبانی تعویق صدور حکم ۲۰۸

۳–شرایط تعویق صدور حکم در ق م ا (۱۳۹۲) ۲۰۹

گفتار سوم: فردی کردن قضایی مجازاتها از طریق کیفرهای جایگزین حبس ۲۱۳

الف: تعریف مجازاتهای جایگزین حبس ۲۱۵

ب: ماهیت و مفهوم مجازات های جایگزین حبس ۲۱۵

۱–مفهوم عادی ۲۱۶

۱–۱–جایگزینی تقنینی ۲۱۶

۱–۲–جایگزینی قضایی ۲۱۷

۲– مفهوم حقوقی ۲۱۷

ج: اهداف و فواید جایگزینها ۲۱۸

۱–اهداف ۲۱۹

۲–فواید ۲۱۹

د ویژگیها جایگزینهای حبس ۲۲۰

ه: شرایط اجرا و اعمال جایگزینها ۲۲۱

۱– طبیعت و نوع جرایم ارتکابی ۲۲۲

۲–شرایط مجرمانی که مشمول مجازاتهای جایگزین حبس می شوند ۲۲۲

۳–سایر شرایط لازم ۲۲۳

و:انواع مجازاتهای جایگزین حبس ۲۲۳

مبحث سوم: فردی کردن اجرایی مجازاتهای تعزیری ۲۲۴

گفتار اول: آزادی مشروط ۲۲۷

الف مبانی آزادی مشروط ۲۲۷

ب شرایط اعطای آزادی مشروط ۲۲۸

گفتاردوم: عفو ۲۲۹

الف: انواع عفو ۲۲۹

۱–عفو عمومی ۲۳۰

۲–عفو خصوصی ۲۳۰

گفتارسوم: نظام نیمه آزادی ۲۳۱

نتیجه گیری و پیشنهادات: ۲۳۵

فهرست منابع ۲۴۰

کلیدواژه ها

• فردی کردن مجازات
• تعزیر
• مجازات کیفری
• اصل فردی کردن– تعزیرات
• جرم
• حقوق اسلامی