اصل مصونیت در برابر خوداتهامی در محاکم کیفری بینالمللی؛ با تأکید بر دادگاه کیفری بینالمللی
اصل مصونیت در برابر خوداتهامی در محاکم کیفری بینالمللی؛ با تأکید بر دادگاه کیفری بینالمللی یوگسلاوی سابق، رواندا و دیوان کیفری بینالمللی نام مقاله ای از علیرضا قرقانی که در شماره 38 (شهریور1398) فصلنامه پژوهشهای حقوقی منتشر شده است.
چکیده
اصل مصونیت در برابر خوداتهامی، بدینمعناست که در فرایند کیفری، متهم نباید خود را در شرایطی قرار دهد که نتیجه آن، محکومیت خود اوست؛ او نباید در روند منتهی به محکومیت خود، ملزم به مشارکت فعال شود. خودمتهمسازی اغلب با صحبت کردن متهم رخ میدهد. سؤال آن است که آیا حق سکوت و منع خوداتهامی تأسیس واحدی هستند؟ برخی معتقدند حق سکوت، صرفاً از مظاهر کلامی حمایت میکند درحالیکه منع خوداتهامی، دامنه وسیعتری داشته و از متهم درمقابل دیگر روزنههایِ «خودمتهمسازنده» ازجمله ارائه ادلّه و مستندات نیز حمایت میکند. نظر اخیر قابلِدفاعتر است.
در برخی اسناد بینالمللی نظیر میثاق بینالمللی حقوق مدنی و سیاسی و کنوانسیون حقوق کودک به برقرار بودن این حق برای متهم، تصریح شده است. متن اساسنامه و سایر مقررات دادگاههای کیفری بینالمللی (شامل دیوان کیفری بینالمللی، دادگاه کیفری بینالمللی برای یوگسلاوی سابق و دادگاه کیفری بینالمللی رواندا)، میعادگاه تجلی حداکثری حقوق دفاعی متهمان میباشد. حق سکوت و مصونیت در برابر خوداتهامی، در رویه قضایی و مجموعه مقررات این دادگاهها، جایگاه شایستهای دارند بهنحویکه علاوهبر تأکید بر مستقر بودن این حقوق برای متهمین در نصوص قانونی، دیگر ابعاد و زوایای این حقوق ـ ازجمله عدمِامکان استنباط خلاف از سکوت متهم ـ نیز تعیین و بهتصریح بیان شدهاند.
کلیدواژِه ها
- مصونیت در برابر خوداتهامی
- حق سکوت متهم
- دیوان کیفری بینالمللی
- دادگاه کیفری بینالمللی برای یوگسلاوی سابق
- دادگاه کیفری بینالمللی رواندا