اصل ممنوعیت شکنجه در رویه قضایی بین المللی کیفری و دادگاه های ایران

عنوان	اصل ممنوعیت شکنجه در رویه قضایی بین المللی کیفری و دادگاه های ایران
رشته	حقوق جزا و جرم شناسی
دانشجو	میلاد حاتمی
استاد راهنما	منص–ور رحمدل
استاد مشاور	علی آزمایش
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۳۹۲
دانشگاه	دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

اصل ممنوعیت شکنجه در رویه قضایی بین المللی کیفری و دادگاه های ایران عنوان پایان نامه ای است که توسط میلاد حاتمی، با راهنمایی منص–ور رحمدل و با مشاوره علی آزمایش در سال ۱۳۹۲ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی دفاع گردید.

چکیده

مروزه شکنجه به عنوان یک جنایت علیه بشریت مورد توجه حقوقدانان قرار گرفته است و عملی است که مستقیما بر روی تمامیت جسمی و روحی افراد و همچنین کرامت ذاتی انسان تاثیرمی گذارد. اصل ممنوعیت شکنجه اصلی است که در حقوق جزای بین المللی نه تنها مطابق منابعی مثل معاهدات و عرف بین المللی تثبیت یافته، بلکه به دلیل اهمیت و شانی که حراست و حمایت از حیثیت انسانی دارد و نقض آن موجب برهم خوردن نظم بین المللی می شود، تبدیل به یک قاعده آمره حقوق بین المللی شده است. صلاحیت رسیدگی به چنین نقض تعهداتی در موارد مختلف بر عهده دیوان کیفری بین المللی قرار گرفته است.در تحقیق پیش رو سعی شده است تا جایگاه شکنجه در رویه قضایی دادگاه های کیفری بین المللی در رابطه با شکنجه با نگاهی به اسناد موجود در این زمینه مورد بررسی قرار گیرد. به علاوه مطالعه وضعیت شکنجه در قوانین کشورمان جهت دستیابی به پاسخ این سوال که آیا امکان پیوستن ایران به کنوانسیون بین المللی منع شکنجه ۱۹۸۴ وجود دارد یا خیر، مورد نظر تحقیق می باشد.

ساختار و فهرست پایان نامه

فهرست مطالب

عنوان صفحه

مقدمه ۱

الف) بیان مسیله ۲

ب) اهمیت و ضرورت تحقیق ۳

ج) سوالات تحقیق ۴

د) فرضیات تحقیق ۵

ه) اهداف تحقیق ۵

و) پیشینه تحقیق ۶

ز) روش کار تحقیق ۶

ح) مشکلات تحقیق ۷

ط) طرح کلی تحقیق ۷

ی) حدود پژوهش ۸

۱–فصل اول: تعاریف و کلیات

۱–۱– مبحث اول: تعریف شکنجه ۱۱

۱–۱–۱– گفتار اول: تعاریف لغوی ۱۱

۱–۱–۱–۱– تعاریف فارسی ۱۱

۱–۱–۱–۲– تعاریف عربی ۱۲

۱–۱–۱–۳– تعاریف انگلیسی ۱۲

۱–۱–۲–گفتار دوم: تعاریف اصطلاحی و حقوقی ۱۲

۱–۱–۲–۱–تعاریف داخلی ۱۲

۱–۱–۲–۲–تعاریف بین المللی ۱۳

الف) تعاریف فرهنگ های حقوقی بین المللی ۱۳

ب) کنوانسیون ها و اسناد بین المللی ۱۴

۱–۲–مبحث دوم: ارکان و انواع شکنجه ۱۷

۱–۲–۱–گفتار اول: ارکان شکنجه ۱۷

۱–۲–۱–۱–رکن قانونی ۱۷

۱–۲–۱–۲–رکن مادی ۱۸

الف) رفتار مجرمانه شکنجه ۱۹

ب) شرایط خاص ۲۲

۱–۲–۱–۳–رکن معنوی ۲۷

۱–۲–۲–گفتار دوم: انواع شکنجه ۳۲

۱–۲–۲–۱–شکنجه به اعتبار ماهیت ۳۲

الف) شکنجه جسمی ۳۲

ب) شکنجه روحی ۳۴

۱–۲–۲–۲–شکنجه به اعتبار قربانی ۳۶

الف) شکنجه متهم ۳۶

ب) شکنجه غیرمتهم ۳۷

۱–۲–۲–۳–شکنجه به اعتبار متعلق به شکنجه ۳۹

الف) شکنجه برای اخذ اقرار ۳۹

ب) شکنجه برای کسب اطلاع ۴۰

ج) شکنجه برای اجبار ادای شهادت ۴۱

۱–۳–مبحث سوم: مبانی منع شکنجه ۴۳

۱–۳–۱–گفتار اول: مبانی اخلاقی منع شکنجه ۴۳

۱–۳–۲–گفتار دوم: مبانی اجتماعی منع شکنجه ۴۵

۱–۳–۳–گفتار سوم: مبانی حقوقی منع شکنجه ۴۶

۱–۳–۳–۱–اصل قانونی بودن جرایم و مجازات ها ۴۷

۱–۳–۳–۲–اصل برایت ۴۹

۲–فصل دوم: منع شکنجه در اسناد و رویه های قضایی بین المللی و منطقه ای

۲–۱–مبحث اول: منع شکنجه در اسناد بین المللی و منطقه ای ۵۳

۲–۱–۱–گفتار اول: منع شکنجه از نگاه اسناد بین المللی ۵۳

۲–۱–۱–۱–اساسنامه دادگاه نورنبرگ و توکیو ۵۵

۲–۱–۱–۲–اعلامیه جهانی حقوق بشر ۵۷

۲–۱–۱–۳–کنوانسیون های

گانه ژنو ۶۱

۲–۱–۱–۴–میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی ۶۳

۲–۱–۱–۵–کنوانسیون حقوق کودک ۶۵

۲–۱–۱–۶–کنوانسیون بین المللی منع شکنجه ۱۹۸۴ ۶۷

۲–۱–۱–۷–اساسنامه دیوان کیفری بین المللی رم (۱۹۹۸) ۷۱

۲–۱–۲–گفتار دوم: اسناد منطقه ای ۷۵

۲–۱–۲–۱–کنوانسیون اروپایی حقوق بشر و آزادی های اساسی ۷۶

۲–۱–۲–۲–معاهده اروپایی منع شکنجه و کیفرها یا رفتارهای غیرانسانی یا تحقیرآمیز ۷۸

۲–۱–۲–۳–کنوانسیون آمریکایی حقوق بشر (۱۹۶۹) ۷۹

۲–۱–۲–۴–کنوانسیون بین آمریکایی منع و مجازات شکنجه ۸۰

۲–۱–۲–۵–اعلامیه اسلامی حقوق بشر قاهره ۸۱

۲–۲–مبحث دوم: شکنجه در رویه قضایی ۸۴

۲–۲–۱–گفتار اول: دادگاه های بین المللی ۸۴

۲–۲–۱–۱–دادگاه نورنبرگ ۸۶

۲–۲–۱–۲–دادگاه (دیوان) یوگسلاوی سابق ۸۹

۲–۲–۱–۳–دادگاه روآندا ۹۸

۲–۲–۱–۴–سایر دادگاه های بین المللی ۱۰۱

۲–۲–۲–گفتار دوم: دادگاه های منطقه ای ۱۰۴

۲–۲–۲–۱–بررسی شکایت علیه دولت ترکیه (اکتبر ۱۹۹۷) ۱۰۸

۲–۲–۲–۲–بررسی نقض حقوق بشر در بلغارستان در جریان مرگ یک جوان رومانیایی ۱۱۰

۲–۲–۳–گفتار سوم: رویه های متفاوت نسبت به شکنجه ۱۱۲

۲–۲–۳–۱–نقش عناصر دولتی در شکنجه ۱۱۷

۲–۲–۳–۲–نقش عنصر هدف در شکنجه ۱۱۹

۲–۲–۳–۳–نقش عنصر شدت و ضعف در شکنجه ۱۲۲

۳–فصل سوم: بررسی ممنوعیت شکنجه در حقوق کیفری ایران

۳–۱–مبحث اول: سیر تحول تاریخی – تضمینی شکنجه در ایران ۱۲۹

۳–۱–۱–گفتار اول: شکنجه در دوران باستان ۱۲۹

۳–۱–۲–گفتار دوم: شکنجه در دوران معاصر ۱۳۰

۳–۱–۲–۱–ممنوعیت شکنجه در قوانین اساسی ۱۳۲

الف) ممنوعیت شکنجه در قانون اساسی مشروطیت ۱۳۲

ب) ممنوعیت شکنجه در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران ۱۳۳

۳–۱–۲–۲–ممنوعیت شکنجه در قوانین عادی ۱۳۶

۳–۱–۲–۳–ممنوعیت شکنجه در آیین نامه ها ۱۴۱

۳–۲–مبحث دوم: رویه قضایی دادگاه های ایران در مورد شکنجه ۱۴۶

۳–۲–۱–گفتار اول: آراء صادره از دادگاه های ایران در مورد شکنجه ۱۴۶

۳–۲–۱–۱–دادنامه صادره از شعبه

دیوان عالی کشور ۱۴۶

۳–۲–۱–۲–حکم صادره از محکمه عالی انتظامی قضات ۱۴۸

۳–۲–۲–گفتار دوم: گزارشات و قطعنامه ها و نظرات مختلف در مورد شکنجه در ایران ۱۴۹

۳–۳–مبحث سوم: بررسی وضعیت ایران در قبال کنوانسیون منع شکنجه ۱۹۸۴ ۱۵۴

نتیجه گیری ۱۵۹

پیشنهادها ۱۶۴

فهرست منابع

کلیدواژه ها

• دادگاه بین المللی
• حقوق جزا
• شکنجه
• شکنجه و آزار
• ایران
• رسیدگی کیفری
• حقوق بین الملل
• بازداری