اصول حاکم بر معاهدات بین المللی از منظر فقه شیعه
 | |
| عنوان | اصول حاکم بر معاهدات بین المللی از منظر فقه شیعه |
|---|---|
| رشته | حقوق بین الملل |
| دانشجو | ابراهیم برارپور |
| استاد راهنما | ناصر قربان نیا |
| استاد مشاور | محمود حکمت نیا |
| مقطع | کارشناسی ارشد |
| سال دفاع | ۱۳۹۰ |
| دانشگاه | دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی |
اصول حاکم بر معاهدات بین المللی از منظر فقه شیعه عنوان پایان نامه ای است که توسط ابراهیم برارپور، با راهنمایی ناصر قربان نیا و با مشاوره محمود حکمت نیا در سال ۱۳۹۰ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی دفاع گردید.
چکیده
اصول نفی سبیل، وفای به عهد، صلح و روابط مسالمت آمیز، جواز نقض پیش دستانه با استناد به آیه نبذ، اصل تغییر بنیادین اوضاع و احوال که در بیان امروزی به آن قاعده ربوس گویند، در تطابق با مباحث معتنابه و مطرح حقوق بین الملل، مورد توجه قرار گرفته است. هرچند برخی از اصول که دارای عمومیت بیشتری است در قالب عهدنامه بین المللی حقوق معاهدات در سال ۱۹۶۹ وین، جمع آوری شده است؛ اما صورت کامل و جامعتر این اصول در اسلام– که نشات گرفته از مکتب وحی است– به عنوان اصول حاکمیتی درحول محور عزت، حکمت و مصلحت اسلام و مسلمین مورد استفاده حاکمان اسلامی قرار گرفته است. وجوه برتری این اصول بر آنچه که امروزه دولت ها در معاهدات بین المللی، طی کنوانسیونها و میثاقهای بین المللی به آن متعهد میشوند وجود تاکیدات دینی مبنی بر رعایت این اصول و اصالت بخشی آن در مبانی اندیشه اسلامی می باشد تاجایی که برای اجرای آن در کنار ضمانت اجرای دنیوی، اجر و عقوبت اخروی نیز بیان شده است.
ساختار و فهرست پایان نامه
بخش اول: مفاهیم و مباحث مقدماتی ۱
فصل اول: مفاهیم اساسی ۲
مبحث اول: مفهوم اصل ۳
گفتار اول: تعابیر مختلف از کلمه اصل ۳
گفتار دوم: مفهوم فقهی و حقوقی اصل ۳
مبحث دوم: تعریف معاهده بین المللی ۶
بند ۱: معاهده در لغت و اصطلاح ۶
بند ۲: معاهده در اصطلاح بین المللی ۶
بند ۳: معاهده در حقوق بین الملل اسلامی ۷
بند ۴: معاهده در مفهوم موسع و مضیق ۸
مبحث سوم: مفهوم فقه شیعه ۱۰
مبحث چهارم: مفهوم حاکمیت ۱۳
فصل دوم: مباحث مقدماتی ۱۴
مبحث اول: تاریخچه و منشا تنظیم معاهدات در اسلام ۱۵
گفتار اول : نگاهی به سیره پیامبراسلام ۱۵
بند ۱: منشور مدینه ۱۶
بند ۲: عهدنامه پیامبر با مسیحیان نجران ۱۷
گفتار دوم : اسلام و معاهدات بین المللی ۱۸
بند ۱: نگرش اسلام به عهد و پیمان ۱۸
بند ۲: معاهده از دیدگاه اسلام ۱۹
بند ۳: انواع معاهدات بین المللی در اسلام ۲۰
۱ قرارداد استیمان ۲۰
۲ قرارداد آتش بس ۲۹
۳ قرارداد ذمه ۲۹
مبحث دوم: عدل و وحدت محور تنظیم معاهدات در اسلام ۳۲
گفتار اول: محور تنظیم معاهدات در اسلام ۳۲
بند ۱: عدل ۳۲
۱ تعریف عدل ۳۲
۲ فراگیر بودن عدل ۳۳
۳ عدالت محوری اسلام ۳۳
۴ نمونه ها ۳۴
بند ۲: وحدت ۳۵
۱ معنای وحدت و اتحاد ۳۵
۲ اتحاد بر پایه حق ۳۵
۳ وحدت انسانهای نخستین ۳۶
۴ وحدت درونی اسلام ۳۶
گفتار دوم: شرایط انعقاد معاهدات در اسلام ۳۸
بند ۱: خدامحوری ۳۸
بند ۲: رعایت جغرافیای سیاسی ۳۹
۱ دارالاسلام ۳۹
۲ دارالکفر ۴۱
بند ۳: هدفمندی در انعقاد معاهده ۴۲
۱ خداپرستی ۴۲
۲ استکبار ستیزی ۴۳
۳ گسترش فرهنگ اسلامی ۴۳
۴ گسترش عدالت ۴۴
۵ تامین امنیت ۴۴
۶ حفظ استقلال و صیانت از دارالاسلام ۴۵
جمع بندی بخش اول ۴۶
بخش دوم:بیان اهمیت، چیستی و آثار اصول حاکم بر معاهدات بین المللی ۴۸
فصل اول: تبیین اهمیت اصول حاکم بر معاهدات بین المللی از منظر اسلام ۴۹
مبحث اول: اهمیت معاهدات در منابع اسلامی ۵۰
گفتار اول:اهمیت معاهده از منظر قرآن کریم ۵۰
بند ۱: معاهده با کشورهای اسلامی ۵۰
بند ۲: معاهده با کشورهای غیر اسلامی ۵۲
گفتار دوم: اهمیت معاهده از منظر سنت و سیره امام علی ۵۶
بند ۱: ارزش معاهده در روایات ۵۶
۱ حدیث لایحل دم امرء ۵۷
۲ حدیث المومنون عند شروطهم ۵۸
۳ حدیث البیعان بالخیار ۵۹
۴ حدیث الناس مسلطون علی اموالهم ۵۹
بند ۲: اعتبار معاهدات از منظر امام علی در نهج البلاغه ۶۰
مبحث دوم: اصول اساسی اسلام در انعقاد معاهدات بین المللی ۶۷
گفتار اول: اصول حاکمیتی اسلام در معاهدات بین المللی ۶۷
بند ۱: اصل عزت ۶۷
بند ۲: اصل حکمت ۶۸
بند ۳: اصل مصلحت ۶۹
گفتار دوم: ضوابط و معیارهای اسلامی در انعقاد معاهده بین المللی ۷۱
بند ۱: مذاکره انتقادی ۷۱
بند ۲: خطر تهاجم فرهنگی ۷۲
بند ۳: ایجاد روابط بر محور مشترکات ۷۳
فصل دوم: اصول فقهی و حقوقی حاکم بر معاهدات بین المللی ۷۶
مبحث اول: اصول فقهی ۷۷
گفتار اول: اصل وفای به عهد ۷۷
بند ۱: قرآن و اصل وفای به عهد ۸۱
اوفوا بالعقود ۸۱
بند ۲: اصل وفای به عهد در فقه شیعه ۸۴
۱ استصحاب ۸۴
۲ بنای عقلا ۸۵
۳ قاعده سلطنت ۸۶
بند ۳: اصل وفای به عهد از دیدگاه حقوق بین الملل ۸۷
۱ مبنای حقوقی اصل وفای به عهد ۸۷
۲ شمول اصل وفای به عهد ۸۸
گفتار دوم: اصل نفی سبیل ۹۰
گفتار سوم: اصل صلح و روابط مسالمت آمیز ۹۵
گفتار چهارم: اصل جواز نقض پیش دستانه ۱۰۴
مبحث دوم: اصول حقوقی ۱۰۸
گفتار اول: اصل تغییر بنیادین اوضاع و احوال ۱۰۸
بند ۱:اصل تغییر بنیادین در نظام حقوق بین الملل ۱۰۹
بند ۲:اصل تغییر بنیادین در نظام حقوقی اسلام ۱۱۲
گفتار دوم: اصول حقوقی عهدنامه وین ۱۹۶۹ ۱۱۹
بند ۱:اصول حاکم بر انعقاد معاهده ۱۱۹
بند ۲:اصول حاکم بر اجرای معاهده ۱۲۰
بند ۳:اصول حاکم بر تفسیر ۱۲۰
بند ۴:اصول حاکم بر تعلیق ۱۲۱
بند ۵:اصول حاکم بر بطلان ۱۲۱
فصل سوم: آثار رعایت اصول حاکم بر معاهدات بین المللی ۱۲۲
مبحث اول: آثار حقوقی ۱۲۳
مبحث دوم: آثار اخلاقی و حاکمیتی ۱۲۷
گفتار اول: آثار اخلاقی رعایت اصول در معاهدات بین المللی ۱۲۷
بند ۱:اصل بی عیب بودن اراده ۱۲۹
بند ۲:ضرورت عدم مغایرت معاهده با اخلاق حسنه ۱۲۹
بند۳: اجرای با حسن نیت معاهده ۱۳۰
گفتار دوم: آثار حاکمیتی رعایت اصول (اقتصادی ، نظامی)در معاهدات بین المللی ۱۳۱
گفتار سوم: آثار سیاسی رعایت اصول در معاهدات بین المللی ۱۳۳
جمع بندی بخش دوم ۱۳۶
نتیجه گیری ۱۳۸
پیشنهاد ۱۳۹
فهرست منابع ۱۴۰
ضمیمه۱
ضمیمه۲
کلیدواژه ها
- حقوق بین المللی
- کشورهای اسلامی
- روابط بین المللی
- قراردادها
- همکاری بین المللی
- فقه جعفری
- حقوق معاهدات
- حقوق اسلامی
- اصول معاهدات