الزامات و چالش های نظارت مجلس بر قراردادهای بین المللی نفت و گاز
 | |
| عنوان | الزامات و چالش های نظارت مجلس بر قراردادهای بین المللی نفت و گاز |
|---|---|
| رشته | حقوق عمومی |
| دانشجو | محمدحسین امیدی |
| استاد راهنما | محمد رضا اصغری شورستانی |
| استاد مشاور | ابوطالب کوشا |
| مقطع | کارشناسی ارشد |
| سال دفاع | ۱۴۰۲ |
| دانشگاه | دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری |
الزامات و چالش های نظارت مجلس بر قراردادهای بین المللی نفت و گاز عنوان پایان نامه ای است که توسط محمدحسین امیدی، با راهنمایی محمد رضا اصغری شورستانی و با مشاوره ابوطالب کوشا در سال ۱۴۰۲ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری دفاع گردید.
چکیده
مجلس شورای اسلامی نهادی با جایگاه دو صلاحت اساسی تقنین و نظارت است. به همان اندازه که تقنین اهمیت دارد، ساحت نظارتی مجلس دارای مبانی مهمی است. نظارت مجلس در ساحت های گوناگون سیاسی، مالی، قانونی و قضایی، اجرایی و راهبردی و... تعریف می شود. اما یکی از مهمترین ساحت های نظارتی مجلس در نظارت بر قراردادهای بین المللی تعریف می شود. قراردادهای بین المللی نفت و گاز نیز یکی از مهمترین و اثرگذار ترین قراردادهای بین المللی نفت و گاز است که همواره مورد توجه این نهاد بوده است. چراکه ایران دومین کشور گازی جهان و پنجمین کشور نفتی جهان محسوب می شود. مبانی اقتصاد کشور نیز در طول صده اخیر بر پایه درامد های نفتی بوده و در این راه حجم بسیاری از حقوق و منافع عمومی مردم و کشور مورد لطمه و احمال واقع شده است. قرادادهای بین المللی نفت و گاز که از مهمترین قراردادهای موجود در قلمرو عهود و قراردادها محسوب می شوند؛ از آنجا که عموما میان یک کشور و کشور دیگر (یا در کمترین حالت بین یک کشور و یک شرکت خارجی) منعقد شده و عموما دارای دوره های زمانی طولانی مدت و حجم مالی سنگینی هستند در این حوزه اهمیت خاص خود را پیدا می کنند. در موارد خاص و ویژه با توجه به چالش موجود در فرایند های نظارتی مجلس، شورای نگهبان استثناء قایل شده و شمول موضوع خاصی را از قلمرو نظارتی مجلس خارج ساخته و راهبرد متفاوتی برای پیشبرد این جنس فرایندها پیش بینی نموده است. بر اساس حکم شورای نگهبان قراردادهای بین المللی نفت و گاز از این دسته استثنایات بوده و از شمول اصول اساسی نظارتی همچون اصول ۷۷، ۱۲۵، ۸۹ و ۹۰ قانون اساسی مستثنی شده و مجلس و شورای نگهبان (که ملزم به تایید مصوبات مجلس بود) از حمایت این اصول خارج شده و مورد استثناء واقع شده اند. پژوهش پیش روحول این سوال شکل گرفته است؛ الزامات و چالش های نظارت مجلس بر قراردادهای بین المللی نفت و گاز چیست؟ در این پژوهش با بهره مندی از روش توصیفی تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای، پس از مفهوم شناسی دو قلمور نظارت مجلس و قراردادهای نفت و گاز؛ به الزامات و چالش های فرایندهای نظارت بر تصویب و اجرای قراردادهای نفت و گاز خواهیم پرداخت و در نهایت پس از جمع بندی مناسب به بسته پیشنهادی مناسب پژوهشی و راهبردی رسیده و رصد دقیقی از شرایط اجرایی و مطلوب به نحو تفکیک شده ارایه خواهیم نمود. لازم به ذکر است در این حوزه پس از پیشینه یابی موضوع، اثر شاخصی کار نشده و انتظار می رود این پژوهش آغاز راه نگرش حکمرانی عمومی حقوق عمومی به قراردادهای نفت و گاز باشد.
ساختار و فهرست پایان نامه
مقدمه
آ – تبیین مسیله
ب– – پیشینه تحقیق
ج– – ضرورت و هدف تحقیق
د – سوالات اصلی تحقیق
ه– – فرضیه های تحقیق
و – روش تحقیق
ز– موانع و مشکلات تحقیق
ح – سازمان مطالب
فصل اول : مفاهیم و کلیات
مبحث ۱– نظارت مجلس
گفتار ۱– مفهوم نظارت
بند ۱– مبانی نظارت مجلس بر قراردادهای نفت وگاز
شماره ۱– قانون اساسی
شماره ۲– آیین نامه داخلی مجلس
گفتار ۲– انواع نظارت
بند ۱– نظارت سیاسی و پارلمانی
بند ۲– نظارت مالی و بودجه ای
بند ۳– نظارت استصوابی
بند ۴– نظارت تاسیساتی و تشکیلاتی
بند ۵– نظارت اطلاعی
مبحث ۲– قراردادهای نفت و گاز
گفتار ۱– مفهوم قراردادهای نفت و گاز
بند ۱– تعریف قراردادهای اداری
بند ۲– اصول حاکم بر قراردادهای اداری
شماره ۱– اصل حاکمیت قانون
شماره ۲– اصل تشریفاتی بودن
شماره ۳– اصل تامین منافع عمومی
شماره ۴– اصل برتری دولت در قراردادهای اداری
بند ۳– جایگاه قراردادهای نفتی در قراردادهای اداری
شماره ۱– اداری یا غیر اداری بودن
شماره ۲– طرفین قرارداد
شماره ۳– نقش و جایگاه نظارتی مجلس
گفتار ۲– انواع قراردادهای نفت و گاز
بند ۱– قراردادهای امتیازی
بند ۲– قراردادهای مشارکت در تولید
بند ۳– قراردادهای خدماتی
بند ۴– قراردادهای صرفا خدماتی
بند ۵– قراردادهای خرید خدمات خطرپذیر
بند ۶– قراردادهای خدماتی بیع متقابل
بند ۷– قراداد نوین نفتی ایران (IPC)
فصل دوم : الزامات و چالش های نظارت مجلس بر فرآیند تصویب قراردادهای نفت و گاز
مقدمه
مبحث ۱– الزامات
گفتار ۱– الزامات قانونی
گفتار ۲– بایسته های فرایند تصویب
گفتار ۳– اصالت نقش کمیسیون انرژی مجلس
گفتار ۴– شفافیت و اطلاع رسانی
گفتار ۵– استفاده از تخصص های فنی
گفتار ۶– استفاده از راهکارهای نوآورانه
گفتار ۷– استفاده از تجریبات سابق
گفتار ۸– استقلال مجلس و تساوی قوای مختلف
گفتار ۹– تطبیق با قوانین بودجه
گفتار ۱۰– انطباق با استانداردهای بین المللی
مبحث ۲– چالش ها
گفتار ۱– عدم حضور کارشناسان و نخبگان در نهاد مجلس
گفتار ۲– عدم توسعه زمانی
گفتار ۳– فقدان نقش آفرینی کمیسیون انرژی مجلس
گفتار ۴– نبود روابط مالی مستقیم بین شرکت های واسطه نفتی و بودجه رسمی کشور
گفتار ۵– نفوذ سیاسی
گفتار ۶– ایجاد تعادل بین نگرانی های اقتصادی و زیست محیطی
گفتار ۷– تضمین انصاف و برابری
فصل سوم: الزامات و چالش های نظارت مجلس بر فرایند اجرای قراردادهای بین المللی نفت و گاز
مقدمه
مبحث ۱– الزامات
گفتار ۱– الزامات قانونی
گفتار ۲– بایسته های فرایند اجرا
گفتار ۳– منابع نفت و گاز در نسبت منابع طبیعی کشور
گفتار ۴– نقش آفرینی موثر نهاد های نظارت قانونی نظارت مالی مجلس
مبحث ۲– چالش ها
گفتار ۱– عدم حضور کارشناسان و عدم توسعه زمانی مجلس
گفتار ۲– فقدان روابط نظارتی مستقیم بین دولت و مجلس
گفتار ۳– عدم حضور میدانی مجلس
گفتار ۴– فقدان روابط مالی مستقیم بین شرکت های واسطه نفتی و بودجه رسمی
مبحث ۳– مطالعه تطبیقی نظارت پارلمان در اتحادیه اروپا بر قراردادهای نفتی
نتیجه گیری
پیشنهادها
گفتار ۱– پیشنهادهای پژوهشی
گفتار ۲– پیشنهادهای راهبردی
بند ۱– بازطراحی نقش کمیسیون انرژی
بند ۲– تقویت شوراهای استانی، جذب کارشناسان و اختصاص وقت صحن مجلس به مسایل ملی
بند ۳– تقویت شفافیت عمومی
بند ۴– (با در نظر گرفتن عدم امکان تخقق کامل نقش نظارتی مجلس بر قراردادهای نفت و گاز) تنظیم نهاد نظارتی دقیق بر قراردادهای نفت و گاز
پیوست ها
پیوست ۱: ساختار و قسمتی از یک نمونه قرارداد نفتی مشترک
منابع و مآخذ
الف – فارسی
آ کتب
ب– مقالات
ج– پایان نامه ها و رسالات دانشگاهی
د مصاحبه ها و گزارش های پژوهشی
ه– اسناد قانونی (بر مبنای تاریخ تصویب)
و پایگاه های اطلاعاتی
ب – انگلیسی
کلیدواژه ها
- قانون اساسی
- مجلس شورای اسلامی
- قراردادهای بین المللی نفت و گاز