الگوریتم‌های معقول و متعارف و تقویت نظریۀ قابلیت انتساب مسئولیت مدنی هوش مصنوعی
الگوریتم‌های معقول و متعارف و تقویت نظریۀ قابلیت انتساب مسئولیت مدنی هوش مصنوعی نام مقاله ای از حانیه ذاکری نیا و زهرا غلامپور بوده که در شماره نهم دوره پنجم (فروردین 1403) فصلنامه حقوق فناوری های نوین منتشر شده است.
چکیده
بحث از مسئولیت مدنی ناشی از زیان‌های الگوریتمی، که بیشتر با عنوان مسئولیت مدنی یا مسئولیت برخاسته از کاربرد هوش مصنوعی بررسی شده است، در ادبیات حقوقی نوپاست. الگوریتم‌های متفکر به‌دلیل ویژگی‌های منحصربه‌فرد خودآموزی، تصادفی‌بودن، پیش‌بینی‌ناپذیری و خودمختاری، درصورت بروز ضرر و زیان، نظام مسئولیتی ویژه‌ای می‌طلبند. نظریۀ عمومی قابلیت انتساب می‌تواند در چنین موارد نوپدیدی راهگشا باشد؛ وانگهی دردست‌داشتن معیار و استانداردی شفاف و عمل‌گرایانه برای مقایسۀ الگوریتم زیانبار با دیگر موارد مشابه، برای تعیین متعارف عمل‌کردن آن، با چالش‌هایی همراه است. تعیین حدود و ثغور مفهوم الگوریتم‌های متعارف، به لحاظ ناشناخته‌بودن و پیچیدگی‌های ذاتی آن‌ها، لازم است. این پژوهش با بررسی موانع موجود، بازشناسی الگوریتم‌های معقول و متعارف را با معیاری ترکیبی دنبال می‌کند، معیاری که ضمن ایجاد انگیزه برای فضاهای فنّاورانه و نوآور، جبران خسارات زیان‌دیدگان، بهبود سطح ایمنی الگوریتم‌ها و انعطاف‌پذیری شایسته برای مواجهه با نسل‌های جدیدی از فنّاوری را تحقق بخشد. بازخوانی نظریۀ قابلیت استناد عرفی در وادی الگوریتمهایی با کارایی متعارف و معقول و نیز متناسب‌سازی این اندیشۀ جهان‌شمول، در برخورد با زیان‌های برخاسته از کاربرد الگوریتم های متفکر، برآیند اصلی تلاش نویسندگان در این نوشتار است.
کلیدواژه ها
- الگوریتم
- استناد عرفی
- قابلیت انتساب
- مسئولیت مدنی
- معقول و متعارف بودن
- هوش مصنوعی