الگوهای حاکم بر رفع اطاله دادرسی کیفری در حقوق ایران

عنوان	الگوهای حاکم بر رفع اطاله دادرسی کیفری در حقوق ایران
رشته	حقوق جزا و جرم شناسی
دانشجو	افشین طنازی
استاد راهنما	جواد واحدی زاده
استاد مشاور	گلناز مرادی پسند
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۳۹۹
دانشگاه	دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل

الگوهای حاکم بر رفع اطاله دادرسی کیفری در حقوق ایران عنوان پایان نامه ای است که توسط افشین طنازی، با راهنمایی جواد واحدی زاده و با مشاوره گلناز مرادی پسند در سال ۱۳۹۹ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل دفاع گردید.

چکیده

در این پژوهش سعی شده است که الگوهای حاکم بر رفع اطاله دادرسی کیفری در حقوق ایران، مورد بحث و بررسی قرار گیرند. اطاله دادرسی یا به عبارتی کندی روند دادرسی، معضلی ریشه دار در حقوق ایران است که از مراجعان گرفته تا وکلا و قضات و تمامی کسانی که بنا به مسیولیتشان با امور حقوقی سروکار دارند را آزار می دهد. این معضل تنها به حقوق ایران مربوط نیست و در نظام های حقوقی خارجی هم وجود دارد که در فصل اول پژوهش به آن اشاره شده است. روش تحقیق، توصیفی – تحلیلی بوده و از کتب و مقالات مرتبط برای نگارش آن استفاده شده است. این الگوها، خدمات الکترونیک قوه قضاییه، پلیس قضایی، شورای حل اختلاف و موسسات میانجیگری هستند. بعضی از این الگوها مانند خدمات الکترونیکی قوه قضاییه که حاصل تلاش یک ساله محققان و حقوقدانان قوه قضاییه و مطالعه تطبیقی در حقوق چندین کشور است، شامل چندین دسته خدمات مانند خدمات کمکی، تکمیلی و ... است که گروه هایی مانند مردم، وکلا و ... را خدمت رسانی می کنند و یا مانند پلیس قضایی که برگرفته از نهادی کیفری به همین نام از حقوق کشور فرانسه است، برای مقطع کوتاهی در سیستم کیفری ایران وجود داشته اند ولی به فاصله کوتاهی منحل شده اند. هر چند که امروزه لایحه احیای آن روی میز دولت وجود دارد. بعضی هم مانند موسسات میانجیگری که الگوبرداری شده از یک نهاد همنام در حقوق کشور کانادا است، به تازگی در قانون آیین دادرسی کیفری جدید (مصوب ۱۳۹۴)، به حقوق کیفری ما وارد شده اند. در این پژوهش این چهار الگو مورد بررسی قرار گرفته و نقاط قوت و ضعف آنها نیز بیان شده است. به عنوان مثال از نقاط قوت نهاد میانجیگری می توان به افزایش صلح و سازش در دعاوی و از نقاط ضعف آن به اشکال در آیین نامه اجرایی آن اشاره کرد. نقاط قوت و ضعف باقی الگوها هم طی فصل سوم بررسی شده اند.

ساختار و فهرست پایان نامه

چکیده

مقدمه

الف) بیان مسیله

ب) پرسش های تحقیق

ج) پیشینه پژوهش

د) اهداف تحقیق

ه–) روش تحقیق

و) ساماندهی تحقیق

۱–۱– مفاهیم

۱–۱–۱– تعریف اطاله

در این بخش معانی مختلف اطاله از نظر لغوی و اصطلاحی بررسی می گردد

۱–۱–۱–۱– از نظر لغوی

۲–۱–۱–۱– از نظر اصطلاحی

۲–۱–۱– تعریف دادرسی

در این بخش تعریف دادرسی از لحاظ لغوی و اصطلاحی بررسی می گردد

۱–۲–۱–۱– از نظر لغوی

۲–۲–۱–۱– از نظر اصطلاحی

۱–۲–۲–۱–۱– تعریف موسع

۲–۲–۲–۱–۱– تعریف مضیق

۳–۱–۱– تعریف اطاله دادرسی

۴–۱–۱– قانون آیین دادرسی کیفری جدید

۱–۴–۱–۱– ماده

قانون آیین دادرسی کیفری

۲–۴–۱–۱– تبصره ماده

قانون آیین دادرسی کیفری

۳–۴–۱–۱– ماده

قانون آیین دادرسی کیفری

۲–۱– مبانی

١–٢–١– اطاله دادرسی کیفری ناشی از قانون

١–٢–٢– عوامل تشکیلاتی درون قوه قضاییه

١–٢–٣– عوامل بیرونی قوه قضاییه

۳–۱– سیر تاریخی

۱–۳–۱– اطاله دادرسی در سیستم کیفری ایران

در این بخش اطاله دادرسی در سیستم کیفری بررسی می شود

۱–۱–۳–۱– قبل از انقلاب اسلامی

۲–۱–۳–۱– بعد از انقلاب اسلامی

۳–۱–۳–۱– در نظام خارجی

۴–۱–۳–۱– اطاله دادرسی و هنجارشکنی در جامعه

۵–۱–۳–۱– اطاله دادرسی و ناامیدی مردم از قوه قضاییه

۶–۱–۳–۱– اطاله دادرسی و اجرای مجازات

۷–۱–۳–۱– اطاله دادرسی و حقوق شهروندی

۸–۱–۳–۱– اطاله دادرسی و کرامت انسانی

۹–۱–۳–۱– اطاله دادرسی و جرم شناختی

۱۰–۱–۳–۱– اطاله دادرسی و مبنای اجتماعی

۱۱–۱–۳–۱– طرح جامع رفع اطاله دادرسی

۱۲–۱–۳–۱– تاریخچه دادرسی الکترونیکی

۱۳–۱–۳–۱– تاریخچه پلیس قضایی در سیستم قضایی ایران

۱۴–۱–۳–۱– تاریخچه شورای حل اختلاف

۱۵–۱–۳–۱– تاریخچه میانجیگری ۵۰ ۱–۲– خدمات الکترونیکی قوه قضاییه

۲–۲– اهداف آیین دادرسی الکترونیک در حقوق ایران

۲–۳– جرایم سایبری

۱–۲–۳– دفاتر خدمات الکترونیک قضایی

۲–۲–۳– انواع خدمات دفاتر خدمات الکترونیک قضایی

۱–۲–۲–۳– خدمات اولیه

۲–۲–۲–۳– خدماتی که به صورت کمکی ارایه می شوند

۳–۲–۲–۳– خدماتی که به صورت تکمیلی ارایه می شوند

۴–۲–۲–۳– خدماتی که امکان پیگیری موضوع را فراهم می کنند

۵–۲–۲–۳– خدمات اطلاع رسانی

۶–۲–۲–۳– سایر خدمات

۷–۲–۲–۳– گروه های هدف خدمات الکترونیک قضایی

۱–۷–۲–۲–۳– گروه اول؛ مردم و افراد عادی

۲–۷–۲–۲–۳– گروه دوم؛ افراد حقوقدان

۳–۷–۲–۲–۳– گروه سوم؛ وکلای دادگستری و کارشناسان حقوقی

۴–۷–۲–۲–۳– گروه چهارم؛ نهادهای ذیربط و ضابطین قضایی

۴–۲– لزوم ارایه خدمات سامانه های قوه قضاییه

۱–۴–۲– گزارش خدمات الکترونیکی قوه قضاییه در سال ۱۳۹۵

۲–۴–۲– سامانه های قوه قضاییه

در این بخش سامانه های قوه قضاییه بررسی می گردد

۱–۲–۴–۲– سامانه ابلاغ الکترونیکی

۲–۲–۴–۲– سامانه ساما

۳–۲–۴–۲– سامانه سجا

۴–۲–۴–۲– سامانه سنام

۵–۲–۴–۲– سامانه سجام

۶–۲–۴–۲– سامانه سخا

۲–۴–۲– خدمات الکترونیک قضایی در کره جنوبی

۵–۲– پلیس قضایی

۱–۵–۲– معنی و مفهوم ضابط قضایی

۳–۵–۲– تشکیلات پلیس قضایی در ایران

۴–۵–۲– لایحه احیای پلیس قضایی

۱–۴–۵–۲– موافقان و مخالفان لایحه احیای پلیس قضایی

۶–۲– ضرورت احیای پلیس قضایی

۷–۲– شورای حل اختلاف

۱–۷–۲– ارکان و تشکیلات اجرایی شورای حل اختلاف

۲–۷–۲– صلاحیت شورای حل اختلاف به طور کلی

۳–۷–۲– صلاحیت شورای حل اختلاف در امور کیفری

۱–۳–۷–۲– صلاحیت ذاتی شورای حل اختلاف در امور کیفری

در این بخش صلاحیت ذاتی شورای حل اختلاف در امور کیفری بررسی می گردد

۱–۱–۳–۷–۲– صلاحیت شورا در مذاکره و ایجاد سازش در جرایم قابل گذشت

۲–۱–۳–۷–۲– صلاحیت شورا در رسیدگی به دعوی و صدور حکم

۳–۱–۳–۷–۲– صلاحیت شورا در حفظ آثار جرم و جلوگیری از فرار متهم

۴–۷–۲– صلاحیت محلی شورای حل اختلاف

۵–۷–۲– مراحل دادرسی کیفری در شورای حل اختلاف

۶–۷–۲– اهداف تشکیل شورای حل اختلاف

۷–۷–۲– بخشنامه جدید ریاست قوه قضاییه

۱–۷–۷–۲– از بین رفتن حق ذیحق در محاکم

۲–۷–۷–۲– افزایش اطاله دادرسی کیفری

۳–۷–۷–۲– ناتوانی شورای حل اختلاف

۴–۷–۷–۲– مخدوش شدن تصویر قوه قضاییه در اذهان عامه مردم

۸–۲– موسسات میانجیگری

۱–۸–۲– فرایند میانجیگری

۲–۸–۲– افق میانجیگری در یک جامعه اسلامی مانند ایران

۱–۲–۸–۲– تصویب قانون میانجیگری در حقوق ایران

۱–۳–۸–۲– تشکیلات و روش کار موسسات میانجیگری در ایران

۲–۳–۸–۲– هزینه ها و نظارت بر میانجیگری

۳–۳–۸–۲– میانجیگری و کاهش اطاله دادرسی کیفری

۱–۳– نقاط قوت الگوها

در این بخش نقاط قوت خدمات الکترونیکی قوه قضاییه بررسی می گردد

۱–۱–۳– نقاط قوت الگوی اول (خدمات الکترونیکی قوه قضاییه)

۱–۱–۱–۳– غیرمادی و غیر قابل لمس بودن

۲–۱–۱–۳– فرا مرزی بودن

۳–۱–۱–۳– مکانیزه بودن

۴–۱–۱–۳– سریع الوصول بودن

۵–۱–۱–۳– غیرحضوری بودن

۶–۱–۱–۳– یکپارچه بودن

۷–۱–۱–۳– نداشتن محدودیت زمانی

۸–۱–۱–۳– افزایش دقت قضایی

۲–۱–۳– نقاط قوت الگوی دوم (پلیس قضایی)

۱–۲–۱–۳– تخصصی دنبال کردن امر تعقیب

۲–۲–۱–۳– آشنایی با حقوق بزه دیده، ادله جرم و آموزش دیده در این کار

۳–۲–۱–۳– جلوگیری از تضییع حقوق متهمان و محکومان

۴–۲–۱–۳– کاهنده اطاله دادرسی کیفری

۳–۱–۳– نقاط قوت الگوی سوم (شورای حل اختلاف)

۱–۳–۱–۳– کاهنده مراجعات به محاکم قضایی

۲–۳–۱–۳– رافع اختلافات محلی

۳–۳–۱–۳– حلال جرایم کم اهمیت

۴–۳–۱–۳– از بین برنده اطاله دادرسی

۵–۳–۱–۳– رسیدگی سریع بدون رعایت تشریفات

۶–۳–۱–۳– حافظ شخصیت ارباب رجوع

۴–۱–۳– نقاط قوت الگوی چهارم (موسسات میانجیگری)

۱–۴–۱–۳– کاهش اطاله دادرسی کیفری

۲–۴–۱–۳– افزایش میزان صلح و سازش در دعاوی

۲–۳– نقاط ضعف الگوها

۱–۲–۳– نقاط ضعف الگوی اول (خدمات الکترونیکی قوه قضاییه)

۱–۱–۲–۳– تضعیف ترافعی بودن

۲–۱–۲–۳– تضعیف تجربه و مهارت قضایی

۲–۲–۳– نقاط ضعف الگوی دوم (پلیس قضایی)

۳–۲–۳– نقاط ضعف الگوی سوم (شورای حل اختلاف)

۱–۳–۲–۳– نادیده گرفتن اصل استقلال قضایی

۲–۳–۲–۳– اصل مصونیت قضایی

۳–۳–۲–۳– نادیده گرفتن اصل تخصص قاضی

۴–۳–۲–۳– اجبار برای مراجعه به شورا

۵–۳–۲–۳– انتخابی و قابل تغییر بودن اعضاء

۲–۴–۳– نقاط ضعف الگوی چهارم (موسسات میانجی گری)

۱–۲–۴–۳– اشکال در آیین نامه

۲–۲–۴–۳– عملکرد موازی میانجیگری با شورای حل اختلاف

۳–۲–۴–۳– پرداخت هزینه در میانجیگری

۴–۲–۴–۳– ایرادات دیگر

نتیجه گیری

پیشنهاد

منابع

Abstract

کلیدواژه ها

• الگو
• اطاله دادرسی کیفری
• حقوق ایران
• پلیس قضایی
• شورای حل اختلاف
• میانجیگری
• قوه قضاییه