امنیت غذایی در پرتو تغییرات اقلیمی

عنوان	امنیت غذایی در پرتو تغییرات اقلیمی
رشته	حقوق بین الملل
دانشجو	الهه فهیمی
استاد راهنما	محسن عبداللهی
استاد مشاور	رضا اسلامی
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۴۰۰
دانشگاه	دانشگاه شهید بهشتی

امنیت غذایی در پرتو تغییرات اقلیمی عنوان پایان نامه ای است که توسط الهه فهیمی، با راهنمایی محسن عبداللهی و با مشاوره رضا اسلامی در سال ۱۴۰۰ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه شهید بهشتی دفاع گردید.

چکیده

امنیت غذایی یکی از مهم ترین چالش های عصر حاضر می باشد. در حال حاضر تعداد زیادی از مردم دنیا درگیر سوءتغذیه هستند و قادر به تامین مواد غذایی موردنیاز خود نمی باشند؛ این در حالی است که جمعیت دنیا در حال افزایش است و به تبع در سال های آتی، تقاضا برای مواد غذایی نیز بیشتر خواهد شد. در این میان آنچه که اوضاع را وخیم تر و دستیابی به راه حل را مشکل تر می کند، پدیده تغییرات اقلیمی است که آثار آن گریبان گیر تمامی کشورهای دنیا خواهد بود. در واقع تغییرات اقلیمی بر رشد محصولات کشاورزی، حیات جانداران و حیوانات، کیفیت آب و بسیاری از موارد دیگر که برای تامین مواد غذایی موردنیاز انسان ها، لازم و ضروری می باشد، اثراتی منفی در پی خواهد داشت. بنابراین از یک سو با کاهش مواد غذایی کافی روبه رو هستیم و از سوی دیگر نرخ روبه رشد جمعیت، مواد غذایی بیشتری را مطالبه می کند. آنچه بدیهی است مسیولیت دولت ها در قبال تامین مواد غذایی موردنیاز مردم می باشد. دولت ها مطابق با اسناد بین المللی حقوق بشری متعهد به تضمین حق بر غذا به عنوان یکی از بنیادی ترین حقوق بشری می باشند. اما نکته قابل تامل این است که دولت ها با فعالیت اقتصادی خود به تشدید آثار ناشی از تغییرات اقلیمی دامن می زنند. به نظر می رسد که می باید در زمینه تعهدات دولت ها برای احترام به حق بر غذا و تضمین آن، تامل جدی صورت گیرد و مقرراتی که در حقوق بین الملل برای الزام دولت ها به پایبندی به تعهدات خود در این زمینه وجود دارد، بررسی و مشخص شوند؛ بنابراین در این پژوهش درصدد پاسخ به این پرسش خواهیم بود که چه اصول و قواعدی در حقوق بین الملل به منظور تضمین امنیت غذایی و مقابله با تاثیرات تغییرات اقلیمی بر آن، وجود دارد؟ فرضیه موردنظر این است که به منظور تایید مسیولیت الی دولت برای تضمین امنیت غذایی می توان از ماده ۱۱ میثاق حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی به عنوان یکی از اسنادی که صریحا به تامین غذای انسان ها به عنوان تعهد دولت ها اشاره کرده است، نام برد و نیز به اصولی چون اصل حفاظت از محیط زیست، اصل پیشگیری و احتیاط، اصل همکاری میان دولت ها در حقوق بین الملل محیط زیست اشاره کرد که برای تمامی دولت ها الزام آور می باشند. این پژوهش به روش توصیفی تهیه شده و در سه فصل ارایه خواهد شد. فصل اول به تاریخچه، تعریف و بیان آثار تغییرات اقلیمی و امنیت غذایی بر یکدیگر می پردازد. فصل دوم به بیان نقش تغییرات اقلیمی بر توسعه و تدوین قواعد حاکم بر امنیت غذایی اختصاص یافته و در فصل آخر به نقش امنیت غذایی بر توسعه مقررات حوزه تغییر اقلیم پرداخته خواهد شد.

ساختار و فهرست پایان نامه

مقدمه

فصل اول: آشنایی با مفاهیم و طرح موضوع

گفتاراول : امنیت غذایی

۱– تاریخچه امنیت غذایی

۱–۱ ورود معضل جهانی غذا به عرصه سیاست بین المللی

۱–۲ افزایش تولید مواد غذایی و مواجهه با ببحران تولید مازاد

۱–۳ کمبود مواد غذایی و توجه به ابعاد جدیدی از امنیت غذایی

۱–۴ دوران طلایی امنیت غذایی

۱–۵ نوسانات قیمت مواد غذایی و پایان دوران تولید مازاد

۲– مفهوم امنیت غذایی ۲۰ ۲–۱ فراهم بودن مواد غذایی

۲–۲ در دسترس بودن مواد غذایی

۲–۳ استفاده و مصرف مواد غذایی

۲–۴ ثبات مواد غذایی

۳– وضعیت امنیت غذایی در جهان

گفتار دوم : تغییرات اقلیمی

۱–عوامل و اسباب تغییرات اقلیمی

۲– آثار تغییرات افلیمی

۲–۱ دمای هوا

۲–۲ سطح آب دریا

۲–۳ تنوع زیستی ۴۴ ۲–۴ حوادث آب وهوایی ۴۶ ۲–۵ امنیت غذایی

۲–۶ بهداشت و سلامت ۵۱ گفتار سوم: تاثیرات متقابل تغییرات اقلیمی و امنیت غذایی بر یکدیگر ۵۴ ۱– آثار تغییرات اقلیمی بر ابعاد چهارگانه امنیت غذایی

۱–۱ آثار تغییرات اقلیمی بر فراهم بودن ۵۷ ۱–۲ آثار تغییرات اقلیمی بر قابلیت دسترسی

۱–۳ آثار تغییرات اقلیمی بر مصرف

۱–۴ آثار تغییرات اقلیمی بر ثبات سیستم غذایی ۶۵ ۲– تاثیرات کشاورزی بر تغییرات اقلیمی ۶۶ فصل دوم: مقررات حاکم بر امنیت غذایی و تاثیرات تغییرات اقلیمی بر توسعه آن ۷۱ گفتار اول: جایگاه حق بر غذا در حقوق بین الملل

۱– حق بر غذا در اسناد بین المللی حقوق بشری ۷۲ ۱–۱ حق بر غذا در اسناد غیر الزام آور بین المللی ۷۴ ۱–۲ حق بر غذا در اسناد الزام آور بین المللی و ماهیت تعهدات ناشی از آن

۲– رابطه حق بر غذا و سایر حقوق بشری

۲–۱ حق بر غذا و حق بر منع تبعیض ۹۴ ۲–۲ حق بر غذا و حق بر سلامت ۹۵ ۲–۳ حق بر غذا و حق بر آموزش

۲–۴ حق بر غذا و حق بر کار ۹۷ ۲–۵ حق بر غذا و حق بر آزادی عقیده، بیان و اطلاعات

۲–۶ حق بر غذا و حق بر تشکیل اجتماعات و انجمن ها

گفتار دوم: تحقق حق بر غذا و امنیت غذایی و مکانیزم های اجرایی آن ها

۱– تحقق حق بر غذا به عنوان تعهدی حقوق بشری ۱۰۳ ۱–۱ تضمین اجرای حق بر غذا در سطح ملی

۱–۲ تضمین اجرای حق بر غذا در سطح بین المللی

۲– اقدامات بین المللی اتخاذ شده در راستای تحقق امنیت غذایی در کشورها

۲–۱ دستور کار ۲۰۳۰

۲–۲ برنامه اقدام اجلاس چهانی غذا و اعلامیه رم

۲–۳ کمیته امنیت غذایی جهانی

۲–۳–۱ چارچوب استراتژیک جهانی برای امنیت غذایی و تغذیه

۲–۳–۲ اصول سرمایه گذاری مسیولیت پذیر در نظام های کشاورزی و غذایی

۲–۳–۳ چارچوب اقدام برای امنیت غذایی و تغذیه در بحران های طولانی مدت

۲–۳–۴ اصول راهنمای داوطلبانه در حمایت از تحقق تدریجی حق بر غذا

گفتار سوم: استراتژی ها و سازوکارهای تعیین شده در اسناد بین المللی به منظور جلوگیری از آثار سوء تغییرات اقلیمی بر نظام های کشاورزی و تولید غذا

۱– انتشار گازهای گلخانه ای و تعهدات سه جانبه حقوق بشری

۲– بررسی پرونده های مطروحه نزد محاکم بین المللی دررابطه با نقض حق بر غذا

۲–۱ دادخواست مطروحه اینوییت ها علیه ایالات متحده آمریکا

۲–۲ دادخواست مطروحه سرخ پوستان قطب شمال علیه کانادا

۳– کشاورزی پایدار

فصل سوم: قواعد حاکم بر تغییرات اقلیمی و نقش امنیت غذایی در توسعه آن ۱۶۰ گفتار اول: رژیم تغییرات اقلیمی

۱–۱ نگرانی مشترک بشریت

۱–۲ اصل

اعلامیه استکهلم/ اصل

اعلامیه ریو

۱–۳ اصل مسیولیت مشترک اما متفاوت

۱–۴ اصل احتیاط

۱–۵ حق بر توسعه پایدار

۱–۶ تجارت و محیط زیست

گفتار دوم: اقدامات عملی دولت ها به منظور کاهش نقش کشاورزی در افزایش سرعت تحقق تغییرات اقلیمی

۱– اقدامات کاهش

۲– اقدامات سازگاری

۲–۱ ترویج اشکال پایدار کشاورزی در پرتو ملاحظات تغییرات اقلیمی

۲–۲ برنامه های سازگاری ملی

۳– کار مشترک کرونیویا در مورد کشاورزی

نتیجه گیری

فهرست منابع ۱۹۸

کلیدواژه ها

• امنیت غذایی
• تغییرات اقلیمی
• حق بر غذای کافی
• سطح معیشتی مناسب
• کشاورزی پایدار
• اقدامات سازگاری و کاهش