امکان سنجی شناسایی حق مستقل برای حیوانات در حقوق ایران

عنوان	امکان سنجی شناسایی حق مستقل برای حیوانات در حقوق ایران
رشته	حقوق عمومی
دانشجو	مهتاب بناگر
استاد راهنما	فرهنگ فقیه لاریجانی
استاد مشاور	مسعود فریادی
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۳۹۶
دانشگاه	دانشگاه مازندران

امکان سنجی شناسایی حق مستقل برای حیوانات در حقوق ایران عنوان پایان نامه ای است که توسط مهتاب بناگر، با راهنمایی فرهنگ فقیه لاریجانی و با مشاوره مسعود فریادی در سال ۱۳۹۶ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه مازندران دفاع گردید.

چکیده

نظام های حقوقی به طور معمول، انسان را ذی حق و تکلیف معرفی کرده اند. یکی از نتایج این امر، این بوده است که انسان خود را صاحب بالاترین جایگاه در طبیعت دیده و دست اختیار او برای هرگونه استفاده و بهره برداری باز شده است. نمونه این بهره کشی از طبیعت را می توان در کشتار و استفاده های مختلف از حیوانات ملاحظه کرد. یکی از چالش های جدی در حمایت از حیوانات این است که به طور سنتی، طبیعت ذی حق تلقی نشده و صرفا به عنوان منبعی برای رفع نیازهای انسانی مورد استفاده قرار گرفته است و تنها انسان است که از مزیت ذی حق بودن بهره مند می باشد. با توجه به این موارد، پژوهش حاضر در پی پاسخ به این پرسش هاست که آیا می توان برای حیوانات به طور مستقل حق قایل شد یا خیر و مبنای شناسایی و تعیین حق برای حیوانات چه می تواند باشد. در پاسخ به این پرسش ها، این پژوهش بر این فرض مبتنی است که با توجه به مبانی فلسفی موجود، می توان برای حیوانات به طور مستقل حق قایل شد، اما آنچه که در مجموعه قوانین و مقررات ایران وجود دارد، نشانگر حقی مستقل برای حیوانات نیست، بلکه حیوانات به طور بالقوه، طرف حق محسوب می شوند. اگر بتوانیم حیوانات را هم ذی حق تلقی کرده و حقی مستقل برای آنها در نظر گیریم، می توان نظام حقوق حیوانات را ارتقا داد و ضمانت اجراهای حفاظت از آنها را بهبود بخشید. پژوهش حاضر، با روش توصیفی و تحلیلی نگارش شده و به مباحث و مبانی فلسفی حقوق حیوانات و تحلیل رویکردهای برجسته در این حوزه می پردازد. سپس با بهره گیری از کتب و متون فقهی، به ارزیابی و بررسی حقوق جانداران و چهارپایان پرداخته و با یادکرد نمونه هایی روشن در این باره، چنین می نمایاندکه هرچند فقه با زبان تکلیف سخن می گوید، اما از نکته های اخلاقی بسیاری برخوردار است و پیوندی استوار با مقوله حق (حتی حق حیوان) دارد. سرانجام با بررسی قوانین و مقررات موجود در نظم حقوقی ایران پیرامون حیوانات و چالش های مطرح در آن، به تکمیل بحث و جمع بندی موضوع خواهیم پرداخت.

ساختار و فهرست پایان نامه

مقدمه فصل اول – فلسفه حقوق حیوانات مقدمه ۱–۱– تیوری های حق ها درباره حیوانات ۱–۱–۱– نیاز به حق ها (نگرش نحله های فکری مختلف بر مفهوم حق) ۱–۱–۲– تیوری های رایج حق ها ۱–۱–۲–۱– تیوری هوفلد ۱–۱–۲–۲– تیوری منفعت ۱–۱–۲–۳– تیوری کرامت ۱–۱–۲–۴– تیوری قراردادی ۱–۱–۳– تیوری حق ها در قالب حقوق حیوانات ۱–۱–۴– اخلاق و حق های قانونی ۱–۲– دیدگاه ها و رویکردها به حقوق حیوانات ۱–۲–۱– دیدگاه های دینی ۱–۲–۲– دیدگاه های فلسفی – اخلاقی ۱–۲–۳– رویکردهای مبتنی بر حمایت از حیوانات ۱–۲–۳–۱– رویکرد منفعت گرایی ۱–۲–۳–۲– رویکرد حق محور ۱–۲–۴– جنبه احساسی حقوق حیوانات ۱–۲–۴–۱– احساس و تیوری اخلاقی ۱–۲–۴–۲– نقش احساس در تیوری حقوق حیوانات موخره فصل دوم – حقوق حیوانات از منظر اسلام مقدمه ۲–۱– حقوق حیوانات در اخلاق اسلامی ۲–۱–۱– تعریف علمای اسلامی از اخلاق ۲–۱–۲– اخلاق فضیلت مدار ۲–۱–۳– نمونه هایی از رفق و مدارا با حیوانات ۲–۱–۳–۲– پاداش نیکویی به حیوانات از دیدگاه پیامبر (ص) ۲–۱–۳–۳– منع از دوشیدن تمام شیر حیوانات ۲–۱–۳–۴– منع از شکار شبانه پرنده و جوجه هایش ۲–۱–۳–۵– حقوق حیوان های سواری بر صاحبشان ۲–۱–۳–۶– رعایت حقوق حیوانات هنگام سواری و بارکشی با آنها ۲–۱–۳–۷– نهی از به جان هم انداختن و داغ کردن حیوانات ۲–۱–۳–۸– ممنوعیت شلاق زدن به حیوان ۲–۱–۳–۹– ممنوعیت توهین و لعن حیوانات ۲–۲– جایگاه حیوانات در فقه اسلامی ۲–۲–۱– حقوق حیوان در حفظ و نگهداری ۲–۲–۱–۱– وجوب رسیدگی به حیوان در آب و غذا ۲–۲–۱–۲– تهیه غذا و علوفه برای حیوان ۲–۲–۱–۳– نجات جان حیوان با غصب علوفه ۲–۲–۱–۴– تقدم جان حیوان بر وضو ۲–۲–۱–۵– وظیفه حاکم شرع و اجبار مالک در رسیدگی به حیوان ۲–۲–۱–۶– وجوب کفایی رسیدگی به حیوان ۲–۲–۱–۷– وجوب رسیدگی به حیوان حتی با نهی مالک آن ۲–۲–۱–۸– جواز وقف مال برای غذای حیوانات ۲–۲–۲– حقوق حیوان در جنایات و صدمات وارد بر آنها ۲–۲–۲–۱– کشتن و شکار حیوان ۲–۲–۲–۲– حق حیات و نهی از کشتن ۲–۲–۲–۳– صید و شکار ۲–۳– جایگاه حیوانات در عرفان اسلامی ۲–۳–۱– تفاوت های اخلاقی انسان با حیوانات در تصوف ۲–۳–۲– مبنای وظیفه انسان در برابر حیوانات از دیدگاه صوفیه موخره فصل سوم – بررسی حقوق حیوانات در نظم حقوقی ایران ۳–۱– ارزش ذاتی و ابزاری حیوان ۳–۲– حیوان به عنوان موضوع حق ۳–۲–۱– حیوان به مثابه مال ۳–۲–۲– حیوان به مثابه جزیی از محیط زیست ۳–۳– حیوان به عنوان حامل حق ۳–۴– بررسی چالش های موجود در حوزه حقوق حیوانات ۳–۴–۱– ضرورت بازنگری در قوانین مربوط به حیواناتِ در معرض خطر و نایاب ۳–۴–۲– تعارض قوانین ۳–۴–۳– فقدان نظام جامع حقوق حیوانات و عدم جرم انگاری حیوان آزاری ۳–۴–۴– خشونت علیه حیوانات ۳–۴–۵– عدم حمایت قانونی از گروه ها و سازمان های مردم نهاد نتیجه گیری منابع و مآخذ

کلیدواژه ها

• حقوق حیوانات
• انسان محوری
• فلسفه حق
• حق مستقل