بازتاب عنصر جمعیتی دولت در منظومه قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
 | |
| عنوان | بازتاب عنصر جمعیتی دولت در منظومه قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران |
|---|---|
| رشته | حقوق عمومی |
| دانشجو | مهسا صلاح |
| استاد راهنما | حامد نیکونهاد |
| مقطع | کارشناسی ارشد |
| سال دفاع | ۱۳۹۹ |
| دانشگاه | دانشگاه قم |
بازتاب عنصر جمعیتی دولت در منظومه قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران عنوان پایان نامه ای است که توسط مهسا صلاح، با راهنمایی حامد نیکونهاد در سال ۱۳۹۹ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه قم دفاع گردید.
چکیده
دولت مدرن شکل تکامل یافته نهاد اداره کننده جامعه در طول تاریخ است که پس از رنسانس در عصر مدرن ظهور یافت. این نهاد مدرن در بستر و خاستگاه اجتماعی، فرهنگی و تاریخی خاصی نضج گرفت و مبانی و مولفه های ویژه خود را داراست. عنصر جمعیتی دولت مدرن یکی از ارکان این قالب است که در ادبیات رایج حقوق اساسی با مفهوم ملت شناخته می شود. دولت و ملت دو مفهوم مدرن و قرین یکدیگرند به گونه ای که دولت بدون ملت و ملت بدون دولت هردو مفاهیمی تهی از معنا تلقی خواهند شد. در ادبیات رایج حقوق اساسی، برای افاده درست معنای این مفاهیم، از ترکیب دولت–ملت استفاده می شود. سیطره تمدن غرب بر سرتاسر جهان و یکسان سازی جهان شمول بر پایه مولفه ها و مبانی این تمدن، ورود بسیاری از مفاهیم مدرن به کشورها و به تبع، اثر پذیری نظام های حقوقی و سیاسی را موجب شده است که این روند تغییر و بازسازی و اصلاح نظام های بومی بر اساس الگوهای وارداتی را در پی داشته است. سرزمین ایران نیز از این امر مستثنا نبوده و پدیده ملت در عصر مشروطه با واژگون سازی معنای لغوی این واژه (دین و پیروان دین) به این سرزمین وارد شده و به تناسب، ساختارهای حقوقی و اجتماعی جامعه ایرانی– اسلامی را تحت تاثیر قرار داده است. با توجه به این مطلب که انقلاب اسلامی با مبانی و آرمان های خود الگوی جدیدی از نظم سیاسی را می طلبد و عنصر جمعیتی آن نیز می بایست مبتنی بر مبانی و در راستای اهداف آن طراحی شده باشد؛ در این نوشتار به روش توصیفی تحلیلی، به بررسی انعکاس مفهوم ملت به مثابه عنصر جمعیتی دولت مدرن در منظومه قانون اساسی نظام جمهوری اسلامی پرداخته ایم. رهاورد این پژوهش آن است که عنصر جمعیتی جامعه سیاسی ایران در عصر انقلاب اسلامی، با نظر به قانون اساسی به مثابه سند برتر و تجلی گاه مبانی و آرمان های این نظام، نمی تواند بر مفهوم مدرن ملت با مبانی و مولفه های خاص خود منطبق باشد. چراکه اهداف و مبانی این قانون ناهمخوان و حتی در تضاد با بنیان های فکری– فلسفی این مفهوم مدرن است.
ساختار و فهرست پایان نامه
تفصیلی مقدمه
بیان مسیله
سوال اصلی
سوالات فرعی:
فرضیه تحقیق
ضرورت انجام تحقیق
اهداف تحقیق
پیشینه تحقیق
روش تحقیق
ساختار تحقیق
فصل اول: تاریخ پیدایش، مفهوم و مبانی پدیده ملت به مثابه عنصر جمعیتی دولت مدرن
مبحث اول: شکل گیری و چیستی دولت مدرن و شاخصه های آن
گفتار اول: شکل گیری دولت مدرن
بند اول: دولت مطلقه و زمینه های شکل گیری آن
بند دوم: بستر و عوامل زمینه ساز دولت لیبرال یا مشروطه
گفتار دوم: چیستی دولت مدرن
گفتار سوم: شاخصه های اساسی دولت مدرن
بند اول: جدایی نهاد دولت از نهاد دین (بی طرفی ایدیولوژیک دولت)
بند دوم: کنترل انحصاری ابزار زور (تمرکز قدرت)
بند سوم: قلمرو سرزمینی مشخص و معین
بند چهارم: حاکمیت
بند پنجم: ساختار غیرشخصی قدرت
بند ششم: دیوان سالاری سازمان دهی شده و نظارت پذیر
بند هفتم: مشروعیت مردمی جایگزین مشروعیت ماورایی
بند هشتم: مالیات ستانی
بند نهم: شهروندمداری
مبحث دوم: پدیده ملت در معنای امروزین
گفتار اول: تاریخ پیدایش ملت
گفتار دوم: مفهوم و ماهیت پدیده ملت
گفتار سوم: مولفه ها و مبانی پدیده ملت
بند اول: ملت به مثابه اجتماعی ارادی و قراردادی و نه طبیعی و تاریخی
بند دوم: حس تعلق به دولت مدرن؛ یگانه سازنده مفهوم شهروندی
بند سوم: اندیشه ملت ایدیولوژی هویت ساز در عصر بی هویتی
بند چهارم: ملت، مذهبی سیاسی (پدیده ملت در تقابل با دین)
بند پنجم: همگن سازی افراد توسط دولت مدرن ۵۰ فصل دوم: بازتاب ملت در منظومه حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران
مبحث اول: چگونگی آشنایی ایرانیان با مفاهیم دولت و ملت
گفتار اول: ورود مفهوم دولت مدرن به ایران
بند اول: عصر مشروطه زمینه ساز ورود دولت مدرن به ایران
بند دوم: زوال مشروطه و تاسیس دولت مدرن در ایران در عصر پهلوی اول و تثبیت آن در عصر پهلوی دوم
گفتار دوم: ورود پدیده ملت به ایران
بند اول: ملت در معنای لغوی
بند دوم: ملت در معنای جدید و مصطلح کلمه
بند سوم: تحول مفهوم ملت
مبحث دوم: مبانی و آرمان قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
گفتار اول: مبانی و بنیان های فکری– زیرساختی قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
بند اول: ابتنای نظام بر اسلام و مکتبی بودن نظام
الف) تجلی دیدگاه انسان شناختی و جهان شناختی اسلام در قانون اساسی
ب) تجلی مبانی اسلام در انتصاب و انتخاب کارگزاران نظام
ج) ابتنای قوانین و مقررات بر موازین اسلام
د) تجلی این مبنا در عنوان حکومت و نمادهایی مانند مبدا تاریخ و پرچم
بند دوم: مشارکت حداکثری و نظارت همگانی مردم در ساخت جامعه
گفتار دوم: اهداف و آرمان متجلی در قانون اساسی
بند اول: رشد و کمال انسان و رسیدن به قرب الهی
بند دوم: تحقق امت واحده و حمایت از مستضعفان جهان
بند سوم: سعادت همه ابنا بشر و اقامه عدل و حق در تمام جهان
مبحث سوم: پذیرش یا عدم پذیرش مفهوم ملت در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
گفتار اول: نحوه انعکاس ملت در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
بند اول: بررسی واژه ملت در مقدمه قانون اساسی
بند دوم: بررسی واژه ملت در اصول مختلف قانون اساسی
گفتار دوم: محک مفهوم ملت در سنجه مبانی حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران
بند اول: هماهنگی یا عدم هماهنگی مفهوم ملت با مبانی و آرمان های قانون اساسی
بند دوم: آثار حقوقی مترتب بر عدم هماهنگی مفهوم مدرن ملت با مبانی و اهداف جمهوری اسلامی
نتیجه گیری و پیشنهادها
فهرست منابع
کلیدواژه ها
- ملت
- قانون اساسی
- عنصر جمعیتی
- دولت مدرن