بازدارندگی هسته ای و امنیت انسانی از منظر حقوق بین الملل

عنوان	بازدارندگی هسته ای و امنیت انسانی از منظر حقوق بین الملل
رشته	حقوق بین الملل عمومی
دانشجو	جواد مصطفی لو
استاد راهنما	حسین شریفی طرازکوهی
استاد مشاور	سید قاسم زمانی
مقطع	دکتری
سال دفاع	۱۳۹۶
دانشگاه	دانشگاه علامه طباطبایی

بازدارندگی هسته ای و امنیت انسانی از منظر حقوق بین الملل عنوان رساله ای است که توسط جواد مصطفی لو، با راهنمایی حسین شریفی طرازکوهی و با مشاوره سید قاسم زمانی در سال ۱۳۹۶ و در مقطع دکتری دانشگاه علامه طباطبایی دفاع گردید.

چکیده

یکی از جلوه های رقابت دو مکتب تاریخی واقع گرایی و آرمان گرایی را می توان در حوزه مطالعات امنیتی به نظاره نشست؛ بازدارندگی هسته ای که در نتیجه اتخاذ سیاست توازن قوا در دوران پس از جنگ دوم جهانی به شکوفایی رسید، کاربرد سلاح های هسته ای را در صورت شکست سیاست تهدید، و در نتیجه ناکامی در بازداری رقیب از توسل به اقدام ضدامنیتی علیه کشور تهدیدکننده، در دستور اقدام قرار می دهد. توسل به این ابزار برای اعتباربخشی به تهدید مستتر در بازدارندگی هسته ای، آثار غیرقابل احصایی را بر حیات بشریت برجای گذاشته و حقوق طبیعی انسان ها را دچار نقض های گسترده می سازد. از طرف دیگر، در نتیجه سیر تاریخی مکتب آرمان گرایی تا نیل به دوران معاصر، دکترین امنیت انسانی به منصه ظهور رسید که حمایت همه جانبه از حقوق بشر را به صورت یکپارچه و برای همه انسان ها مورد توجه قرار می دهد. هسته مرکزی بررسی ها در رساله حاضر را پاسخ به این سوال تشکیل می دهد که با عنایت به آثار فوق الذکر، آیا سیاست بازدارندگی هسته ای، که متضمن بکارگیری سلاح هسته ای است، بر مبنای دکترین امنیت انسانی از منظر حقوق بین الملل مشروع قلمداد می شود یا خیر. متعاقب مطالعات صورت پذیرفته، این نتیجه حاصل گردید که حقوق بین الملل بر مبانی دوگانه ای از مشروعیت استوار است؛ در مبنای اول، اصالت را رضایت دولت تشکیل می دهد، در نتیجه و بر اساس نظر دیوان در مورد کاربرد تسلیحات نامتعارف، هر سلاحی که کاربرد آن توسط دولت ها منع نگردیده باشد، حایز مشروعیت در کاربرد خواهد بود؛ بر این مبنا به نظر می رسد، تحت شرایط دفاع مشروع که موجودیت یک کشور در مخاطره قرار می گیرد، مبتنی بر نظر دیوان در رای سال ۹۶، می توان کاربرد سلاح های هسته ای را مشروع قلمداد نمود. در مقابل، مبنای دوم مشروعیت در حقوق بین الملل بر عدالت ی استوار است که با حقوق بشر تعریف می شود؛ در نتیجه، هر اقدامی از جانب دولت ها که به نقض حقوق بشر منجر گردد، در حقوق بین الملل فاقد مشروعیت ارزیابی می گردد؛ بر این اساس، و از آنجا که، با استناد به رای مشورتی دیوان و گزارش های متعدد سازمان های صاحب صلاحیت بین المللی، کاربرد سلاح های هسته ای، حقوق بشردوستانه و حقوق بشر را در ابعاد مختلف آن مورد نقض های شدید و غیرقابل جبران قرار می دهد، این نتیجه حاصل می شود که سیاست بازدارندگی هسته ای بر مبنای دکترین امنیت انسانی، در حقوق بین الملل، از مشروعیت لازم برخوردار نبوده و در نتیجه توسل به آن می تواند موجبات مسیولیت بین الملل دولت ها را فراهم نماید.

ساختار و فهرست رساله

۱فصل اول: کلیات پژوهش۲۱ ۱مقدمه۳۱ ۲بیان مساله۵۱ ۳اهمیت و ضرورت پژوهش۸۱ ۴اهداف پژوهش۱۰۱ ۵پیشینه پژوهش۱۱۱ ۵ ۱پایان نامه۱۲۱ ۵ ۲کتاب۱۳۱ ۵ ۳مقاله۱۴۱ ۶پرسش ها و فرضیه های پژوهش۱۶۱ ۶ ۱پرسشهای پژوهش۱۶۱ ۶ ۲فرضیات پژوهش۱۷۱ ۷متغیرهای پژوهش۱۷۱ ۸تعریف مفاهیم۱۸۲فصل دوم: مبانی نظری امنیت انسانی و بازدارندگی هسته ای۲۳۲ ۱امنیت۲۵۲ ۱ ۱مفهوم شناسی امنیت۲۶۲ ۱ ۲گفتمان های امنیت۲۸۲ ۱ ۳ویژگی های امنیت۳۳۲ ۱ ۴مرجع امنیت۳۶۲ ۱ ۵امنیت ملی۴۵۲ ۱ ۶رهیافت های نظری امنیت۵۴۲ ۲مشروعیت در حقوق بینالملل۸۴۲ ۲ ۱مفاهیم لغوی و اصطلاحی مشروعیت۸۵۲ ۲ ۲مبانی مشروعیت در حقوق بین الملل۸۷۲ ۳حقوق بشر، از حق توسعه تا امنیت انسانی۹۸۲ ۳ ۱حقوق طبیعی۹۹۲ ۳ ۲حقوق بشر۱۱۰۲ ۳ ۳نظریه توسعه۱۳۸۳فصل سوم: بازدارندگی هسته ای و امنیت انسانی۱۵۷۳ ۱دکترین امنیت انسانی۱۵۸۳ ۱ ۱جایگاه دکترین امنیت انسانی در مطالعات امنیتی۱۶۰۳ ۱ ۲مفهوم شناسی امنیت انسانی۱۶۷۳ ۱ ۳پیشینه مفهوم امنیت انسانی۱۷۷۳ ۱ ۴ابعاد و مولفه های امنیت انسانی۱۸۲۳ ۲دکترین بازدارندگی هسته ای۲۸۵۳ ۲ ۱چارچوب مفهو می بازدارندگی۲۸۵۳ ۲ ۲شروط بنیادین و فرضیات بازدارندگی۲۸۶۳ ۲ ۳انواع بازدارندگی۲۹۱۳ ۲ ۴انقلاب هسته ای و بازدارندگی هسته ای۲۹۳۳ ۲ ۵انواع بازدارندگی هسته ای۲۹۸۳ ۲ ۶مفاهیم بنیادین در بازدارندگی هسته ای۳۰۰۳ ۲ ۷بازدارندگی از دیدگاه نظریه پردازان۳۰۹۳ ۲ ۸مراحل و سیر تکامل بازدارندگی هسته ای۳۱۱۳ ۲ ۹ویژگی های سلاح های هسته ای۳۱۸۴فصل چهارم: مشروعیت بازدارندگی هسته ای بر مبنای دکترین امنیت انسانی۳۲۲۴ ۱حقوق قابل اعمال بر کاربرد سلاح های هسته ای۳۲۳۴ ۱ ۱حقوق بشر۳۲۴۴ ۱ ۲شرط مارتنس۳۲۵۴ ۱ ۳منع کاربرد سم۳۲۷۴ ۱ ۴ممنوعیت کاربرد سلاح هسته ای بر اساس حقوق عرفی و معاهداتی۳۲۸۴ ۱ ۵دفاع مشروع۳۳۷۴ ۱ ۶ممنوعیت سلاح کشتار جمعی۳۴۱۴ ۱ ۷ممنوعیت محدود کاربرد سلاح های هسته ای در حقوق خاص۳۴۶۴ ۲مشروعیت سیاست بازدارندگی هسته ای تحت حقوق توسل به زور۳۴۷۴ ۲ ۱حقوق توسل به زور۳۴۷۴ ۲ ۲بررسی رای مشورتی ۱۹۹۶ دیوان بین المللی دادگستری۳۴۸۴ ۲ ۳مشروعیت تیوری بازدارندگی هسته ای از منظرحقوق بین الملل بشردوستانه۳۵۷۴ ۳مشروعیت سنجی بازدارندگی هسته ای بر مبنای دکترین امنیت انسانی۳۶۰۴ ۳ ۱بررسی مولفه های هفت گانه امنیت انسانی و سیاست بازدارندگی هسته ای۳۶۱۵فصل پنجم: جمع بندی و نتیجه گیری۳۹۶فهرست منابع۴۰۷

کلیدواژه ها

• بازدارندگی هسته ای
• امنیت انسانی
• سلاح هسته ای
• حقوق بشر
• حق توسعه
• توسعه انسانی
• آرمانگرایی