بازنمایی دادرسی کیفری در سینما از دیدگاه جرم شناسی فرهنگی
 | |
| عنوان | بازنمایی دادرسی کیفری در سینما از دیدگاه جرم شناسی فرهنگی |
|---|---|
| رشته | حقوق کیفری و جرم شناسی |
| دانشجو | محمد گنج علیشاهی |
| استاد راهنما | محمد فرجیها محمد فرجیها |
| استاد مشاور | علی حسین نجفی ابرندآبادی، علی شیخ مهدی |
| مقطع | دکتری |
| سال دفاع | ۱۳۹۹ |
| دانشگاه | دانشگاه تربیت مدرس |
بازنمایی دادرسی کیفری در سینما از دیدگاه جرم شناسی فرهنگی عنوان رساله ای است که توسط محمد گنج علیشاهی، با راهنمایی محمد فرجیها محمد فرجیها و با مشاوره علی حسین نجفی ابرندآبادی و علی شیخ مهدی در سال ۱۳۹۹ و در مقطع دکتری دانشگاه تربیت مدرس دفاع گردید.
چکیده
گسترش مطالعات بینا رشته ای در حقوق کیفری و بویژه جرم شناسی سبب توجه به زیست علم حقوق در حیطه هایی متکثر شده است که تا دیرزمانی گمان جدایی کامل میان این حیطه ها می رفت. بازنمایی های سینمایی مرتبط با جرم شناسی از جمله حیطه های نوینی است که در پی فهم زیست جهان حقوقی در زمینه و بافت فرهنگ جامعه است. تحقیق حاضر با اختیار کردن روش شناسی های مرتبط با تحلیل متنی، از جمله تحلیل گفتمان، تحلیل ساختاری روایت و تحلیل نشانه شناختی، سعی در فهم چگونگی بازنمایی های دادرسی کیفری دارد. بازنمایی های دادرسی کیفری با در مرکز آوردن مفهوم متکثر عدالت، سبب ارایه مفاهیم انتقادی و یا محافظه کارانه متنوعی از نظام عدالت کیفری شده اند. نتایج تحقیق حاکی از آن است که نمایش فرآیند عدالت کیفری در سینما حاصل ترکیبی از عوامل فرهنگی، سیاسی، سینمایی و حقوقی بوده است و هر یک از زمینه های فوق در طول دوره های مختلف تاریخ سینما تاثیری متفاوت بر نمایش های دادرسی کیفری گذاشته اند و بازنمایی ویژه ای را سبب گشته اند. اینکه چه مفاهیمی در دادگاه ها مورد تاکید قرار بگیرند، کنشگران دادگاهی چه قدرتی داشته باشند، ردپاهای نظریات جرم شناسی انتقادی در چه جاهایی قابل ملاحظه تر است و تاثیر سینمای جهانی هالیوود بر سینمای ایران در این قسم بازنمایی ها تا چه حد بوده است و به طور کلی سینمای دادگاهی ایران چه مسیری را در بازنمایی های خود در طول تاریخ پیموده است، سیوالاتی هستند که از خلال فهم تعامل چندگانه عوامل فوق در بازنمایی های دادرسی کیفری پاسخ خود را می یابند.
ساختار و فهرست رساله
فهرست مطالب فصل اول :کلیات پژوهش
مقدمه
الف :بیان مسیله
ب :پیشینه تحقیق
ج :اهداف تحقیق
د :سوالات و فرضیه های تحقیق
الف :سوالات تحقیق
ب :فرضیه های تحقیق
ه–روش تحقیق
و :مشکلات تحقیق
ز :ساماندهی تحقیق
فصل دوم :مفهوم شناسی و مبانی نظری ۲۰ مقدمه
مبحث اول :مفهوم شناسی
گفتار اول :بازنمایی :از معناشناسی تا تعیین جایگاه
۱– معنا شناسی بازنمایی در زمینه فرهنگ
۲– بازنمایی انعکاسی، نیتگرایانه یا برساختگرایانه
۳–رهیافت عملی :بازنماییها چگونه عمل میکنند
۴– تعیین جایگاه بازنمایی در مطالعات حقوقی
گفتار دوم :تعریف ژانر و جایگاه بازنماییهای دادرسی در آن
۱– تعریف ژانر و مفاهیم مرتبط (ژانر، فیلم ژانر و زیرژانر)
۱–۱– عناصر مضمونی و مفهومی
۲–۱– عناصر فنی و سبکی(میزانسن)
۳–۱– عنصر روایی – نحوی
۲– جایگاه فیلمهای دادرسی کیفری در بازنماییهای سینمایی
۱–۲– تعیین جایگاه بر اساس ژانر و چالشهای آن
۲–۲– تعیین جایگاه بر اساس کارکرد تعاملی سینما و حقوق :فراروی از تقسیمات ژانری
گفتار سوم :فرهنگ و جرمشناسی فرهنگی ۵۰ ۱– تعریف فرهنگ
۱–۱ فیلم عامه پسند
۲–۱– فرهنگ حقوقی عامهپسند در برابر فرهنگ حقوقی تخصصی
۲– جرمشناسی فرهنگی
۲–۲ جرمشناسی فرهنگی و بازنمایی سینمایی :رهیافت کلی
۲–۲– رهیافت مبتنی بر بازنمایی در جرمشناسی فرهنگی
مبحث دوم :مبانی نظری
گفتار اول :نشانهشناسی
گفتار دوم :ساختارگرایی
۱– لانگ(نظام زبان )و پارول(گفتار)
۲– محور همنشینی و جانشینی
گفتار سوم :نظریه سیستمهای خود ارجاع و راه حل میانه
گفتار چهارم :نظریه تقابل /رمزگذاریهای دوگانه
فصل سوم :بازنمایی سینمایی دادرسی کیفری :شکل و ساختار دادرسی کیفری درسینما ۹۰ مقدمه
مبحث اول :جهان داستانی :دادگاه و بازنمایی سینمایی آن
گفتار اول :نگاه متن محور به سینما و دادرسی
گفتار دوم :روایت محوری
۱– روایت، از سینما به دادرسی
۲– روایت، از دادرسی به سینما
گفتار سوم :خصیصه نمایشی سینما و دادگاه
۱– خصیصه ماهوی :دادگاه به مثابه میدان نبردی فرجام گرایانه
۲– خصیصه شکلی :فضای دادگاه به مثابه صحنه نمایش
۳–امکان بازیگری و دادرسی اتهامی
مبحث دوم :رمزگان سینمایی بازنمایی دادرسی
گفتار اول :اندازه نما و دلالتهای دادرسی سینمایی ۱۱۵
– نمای بسیار دور به مثابه شناسای فیلم دادرسی
۲– نمای دور و تعامل کلی در فضای دادگاهی
۳– نمای متوسط و میانکنش سوژگان دادگاهی
۴– نمای نزدیک و داوری سینمایی در دادگاه
گفتار دوم :موقعیت دادرسی از منظر زاویه دوربین
۱– نما از زاویه پایین(زاویه سربالا )و موضع اقتدار دادگاهی
۲– نما از زاویه بالا(زاویه سرپایین )و موقعیت ضعیف در دادگاه
۳– نمای با زاویه اریب(کج)و دادرسیِ در بحران
گفتار سوم :کمپوزیسیون(قاببندی )امکان تعاملی ویژه سینما برای دادگاه
۱– دادن عمق به فضا
۲– در مرکز تصویر و قاب قرار دادن سوژه
۳– استفاده از قابهای تنگ و فشرده
مبحث سوم :منطق روایی مولفههای فرهنگی و محتوایی (توالی در فیلمهای دادگاهی)
۱– آرامش اولیه :مرحله پیش از جرم
۲– نقض قاعده :جرمِ محرک دادرسی
۳– بحران :مانع عدالت در دادرسی
۴– چاره اندیشی :فرآیند حل بحران در دادگاه
۵– بازادغام یا جدایی :شکست یا موفقیت دادرسی دادگاهی
فصل چهارم :مولفه های محتوایی و فرهنگی سینمای دادگاهی مرتبط با جرمشناسی
مقدمه
مبحث اول :مسیر سخت و پیچیده عدالت
گفتار اول:قربانی منفعل :عامل فرهنگی مانع عدالت
گفتار دوم :ادامه مسیر سخت عدالت از غیریتسازی تا معضلات جامعه پدرسالار
مبحث دوم :دویل خیر و شر
گفتار اول:مجرم شرور در برابر فرد و جامعه معصوم
گفتار دوم:از خیر و شر عقیدتی تا خیر و شر جنسیتی
مبحث سوم:بازتولید قدرت و نقد مناسبات قدرت در نمایشهای دادگاهی
گفتار اول:بازتولید قدرت در لوای امر فرهنگی – اجتماعی
گفتار دوم :از نقد ظاهری قدرت تا نقد بنیانهای مردسالار قدرت
مبحث چهارم:قرار گرفتن قربانی در جایگاه متهم
گفتار اول :ظلم مضاعف همچون تاکتیک احساسی خودخواسته
گفتار دوم:ظلم مضاعف بهانهای برای انتقام
مبحث پنجم :حساسیت و معضل اجتماعی در نمایشهای دادگاهی
گفتار اول :حذف حساسیت در فیلمهای پیش از انقلاب به مثابه کارکردی ایدیولوژیک
گفتار دوم :حساسیت زایی برای توسعه جامعه قربانی
مبحث ششم :موانع عدالت دادگاهی و دادرسی فرادادگاهی
گفتار اول :محاکمات فرادادگاهی هالیوودی
گفتار دوم :محاکمه فراقانونی در فیلمهای ایرانی
مبحث هفتم :دلالتهای جرمشناسی انتقادی در بازنمایی مولفههای محتوایی دادرسی کیفری ۲۱۵ گفتار اول :انگارههای جرمشناسی پست مدرن در نمایشهای دادگاهی
۱– مقاومت در برابر دادرسی رسمی
۲– نقد زبان و گفتمان آیینی
گفتار دوم :جرمشناسی فرهنگی :فرهنگ به مثابه جرم
۱– نمایش سیاهان و جوانان؛ بازتولید و نقد قدرت
۲– سبک زندگی غربی و مدرنیته به مثابه دیگری فرهنگی عدالت
گفتار سوم :تحلیل جایگاه زنان در دادرسی از منظر جرمشناسی فمینیستی
۱– بحران زنانگی در دادرسی ژانری
۲– عرصه عدالت کیفری؛ از حذف زنان تا بازتولید گفتمان مردسالار
فصل پنجم :بازنمایی کنشگران عرصه دادرسی کیفری در سینمای ایران و هالیوود
مقدمه
مبحث اول :سطح واقعیت؛ بایستههای اجتماعی و فرهنگی بازنمایی کنشگران عرصه دادرسی در سینما
گفتار اول :تمایز و تشابه در موضوعات مرتبط با بازنماییهای دادگاهی
گفتار دوم :تاثیر نگرش فرهنگی بر فضای کنشگری در دادگاه
مبحث دوم :بازنمایی وکلا در سینمای هالیوود و حیطه تاثیرگذاری بر وکلای سینمای ایران
گفتار اول:وکلای هالیوود :قدرتمندان بلامنازع عرصه دادگاهی
گفتار دوم :وکلای پیش از انقلاب در جایگاه بازیگران شبههالیوودی
گفتار سوم :وکلای انقلابی در جایگاه مصلحان اجتماعی
مبحث سوم :بازنمایی قضات و مقام تعقیب؛ انفعال سینمایی و ایدیولوژی فرهنگی
گفتار اول :رویکرد سینمای هالیوود
۱– اداره منفعلانه دادگاه :قضات هالیوودی در جایگاه داور
۲– مقام تعقیب هالیوودی در نقش فرصت طلبان قدرت
گفتار دوم :رویکرد سینمای ایران
۱–قضات پیش از انقلاب در جایگاه اسطوره های منفعل
۲– مقام تعقیب/دادستان پیش از انقلاب :شبیه سازی نقشهای هالیوودی
۳– قضات سینمایی پس از انقلاب :از قضات فاسد تا قضات ناکارآمد
۴– مقام تعقیب/دادستان سینمای دادگاهیِ بعد انقلاب :کنشگران به حاشیه رانده شده
مبحث چهارم :هییت منصفه به مثابه شبح دادرسی هالیوودی در سینمای ایران
گفتار اول:هییت منصفه هالیوود :منجی عدالت و دموکراسی
گفتار دوم:حاضرین جلسه دادرسی به مثابه هییت منصفه
نتیجه گیری
پیشنهادها
فهرست منابع
کلیدواژه ها
- بازنمایی
- دادرسی کیفری
- هالیوود
- جرمشناسی
- دادگاه