بحران سیاسی و تحلیل حقوقی رای دیوان بین المللی دادگستری در قضیه کارکنان سیاسی و کنسولی ایالات متحده در تهران

عنوان	بحران سیاسی و تحلیل حقوقی رای دیوان بین المللی دادگستری در قضیه کارکنان سیاسی و کنسولی ایالات متحده در تهران
رشته	حقوق بین الملل
دانشجو	مهدی زاهدی
استاد راهنما	هدایت الله فلسفی
استاد مشاور	[[]]
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۳۷۰
دانشگاه	دانشگاه شهید بهشتی

بحران سیاسی و تحلیل حقوقی رای دیوان بین المللی دادگستری در قضیه کارکنان سیاسی و کنسولی ایالات متحده در تهران عنوان پایان نامه ای است که توسط مهدی زاهدی، با راهنمایی هدایت الله فلسفی در سال ۱۳۷۰ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه شهید بهشتی دفاع گردید.

چکیده

قضیه کارکنان سیاسی و کنسولی ایالات متحده در تهران مبین این واقعیت است که مقررات کنوانسیونهای ۱۹۶۱ و ۱۹۶۳ وین علیرغم اعطای امتیازات و مصونیتهای فراوان برای نمایندگان سیاسی، هنوز نتوانسته است در موارد بحرانی از این افراد حمایت لازم را بعمل آورد ; از طرف دیگر با طرح ادعای فعالیتهای غیرقانونی و انجام عملیات جاسوسی توسط افراد سفارت از طرف ایران، پیش بینی و تدوین مقرراتی در خصوص کنترل و تحدید فعالیتها و وظایف دیپلماتها را ضروری می سازد زیرا اگر مقررات حقوق دیپلماتیک این فرصت را فراهم سازد که مصونیت دیپلماتیک پوششی برای فعالیتهای غیرقانونی گردد تکرار حوادثی اینچنین و عدم رعایت مقررات حقوق دیپلماتیک در آینده بعید نخواهد بود. هدف ما از تحلیل حقوقی رای دیوان تاکید براین نکته است که همراه با توسعه و پیچیدگی روابط میان دولتها، مقررات کنوانسیونهای وین نیز بایستی مورد ارزیابی مجدد قرار گیرند تا بتوانند کارآیی خود را در عمل نشان دهند. رساله حاضر این هدف را در تحلیل حقوقی رای دیوان بین المللی دادگستری راجع به یکی از مهمترین نقضهای حقوق دیپلماتیک و کنسولی در قرن اخیر جستجو می نماید و از اینروی مطالب آن به دو قسمت اصلی تقسیم گردیده است . قسمت اول به بحران گروگان گیری و شکایت ایالات متحده به دیوان و قسمت دوم به بررسی حکم دیوان، مشروعیت اقدامات دولت ایران در قبال کارکنان سفارت ، عکس العمل امریکا و نظر قضات مخالف اختصاص دارد. قسمت اول خود دارای دوفصل است . فصل اول به ذکر حقایق دعوی می پردازد، مراجعه به ایالات متحده به دیوان، دادخواست صدور اقدامات موقت ، عدم حضور ایران در دیوان، نامه ۹ دسامبر ۱۹۷۹ و متن قرار موقت موضوعاتی است که حقایق اولیه دعوی را بیان می کند. درفصل دوم با اینکه حقایق دیگری از جمله دادخواست ایالات متحده در ماهیت دعوی و رای نهایی دیوان ذکر شده است اما جهت بیان مطالب به سمت تحلیل و نقد موضوعات گرایش می یابد لذا مبانی صلاحیت دیوان و سوالاتی که پیرامون آن مطرح گردیده است قسمت پایانی این فصل را تشکیل می دهد. سعی کلی مادر قسمت اول و خصوصا فصل اول آن براین مبنا استوار بوده که حقایق دعوی را بدون هیچگونه تحلیل و گرایشی همانگونه که واقع گردیده است ارایه نماییم اما در اواخر فصل دوم و پس از آن تا پایان رساله بدین گونه عمل شده است که موضوعاتی را با توجه به سیر منطقی دعوی و رای دیوان انتخاب نموده به تجزیه و تحلیل آن در حقوق بین الملل خصوصا با توجه به مقررات کنوانسیونهای ۱۹۶۱ و ۱۹۶۳ وین بپردازیم، سپس نقطه نظرات طرفین دعوی را پیرامون همان موضوع بیان کرده آن را مورد نقد قرار دهیم. در پایان ضمن تجزیه و تحلیل حکم دیوان در موضوع مورد بحث ، نظرات شخصی خود را نیزآورده ایم. قسمت دوم رساله که هسته اصلی آن را تشکیل می دهد از سه فصل تشکیل یافته است . فصل اول به مشروعیت اقدامات دولت ایران در قبال کارکنان سفارت ایالات متحده در تهران اختصاص دارد. این فصل به تعهدات دولتهای فرستنده و پذیرنده با توجه به کنوانسیونهای وین، اثبات تقصیر دولت ایران در نقض تعهدات بین المللی و سعی در یافتن دلیل برای توجیه اقدامات دولت ایران می پردازد. فصل دوم موضوعی را دربردارد که شاید یکی از مهمترین جنبه های این دعوی باشد. اقدامات متقابل ایالات متحده در پاسخ به اشغال سفارت خود در تهران، شامل تحریم اقتصادی، انسداد دارایی های ایران در آمریکا و از همه مهمتر تجاوز نظامی به این کشور، عناوین این فصل را تشکیل می دهند . در مبحث تجاوز نظامی مسایل مهمی چون حقوق بین الملل و ((اهانت به دادگاه)) (نادیده گرفتن کار قضایی دیوان) و نظریه توسل بزور در حمایت از اتباع و دفاع مشروع مورد بررسی قرار می گیرد. فصل سوم شامل مسیولیت بین المللی دولت خاطی و جبران خسارات وارده، بررسی بندهای ۵ و ۶ رای نهایی دیوان و نظر قضات مخالف می شود.

کلیدواژه ها

• تهدید