بررسی ابعاد حقوقی تحریم علیه ایران در حوزه نفتی از منظر قواعد حقوق بین الملل با تاکید بر مفهوم حق توسعه

عنوان	بررسی ابعاد حقوقی تحریم علیه ایران در حوزه نفتی از منظر قواعد حقوق بین الملل با تاکید بر مفهوم حق توسعه
رشته	حقوق بین الملل
دانشجو	آمنه شفیعی
استاد راهنما	علی محمد فلاح زاده
استاد مشاور	[[]]
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۳۹۴
دانشگاه	دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

بررسی ابعاد حقوقی تحریم علیه ایران در حوزه نفتی از منظر قواعد حقوق بین الملل با تاکید بر مفهوم حق توسعه عنوان پایان نامه ای است که توسط آمنه شفیعی، با راهنمایی علی محمد فلاح زاده در سال ۱۳۹۴ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی دفاع گردید.

چکیده

تحلیل روندهای توسعه ایران نشان می دهد که برنامه های توسعه اقتصادی این کشور بر پایه درآمدهای ارزی حاصل از صادرات انرژی، بخصوص فروش نفت، قرار دارد و این وابستگی گسترده توسعه اقتصادی به درآمدهای نفتی سبب شده است که دشمنان و مخالفان ایران تمرکز فشارهای خود را بر قطع درآمدهای نفتی قرار دهند تا از این رهگذر به هدف خود در تغییر سیاست خارجی بویژه سیاست های هسته ای دست یابند. اما نکته مهم اینجاست که تحریم های غربی در وهله اول بجای تاثیر بر تصمیمات دولت، بر وضعیت رفاه و سلامت و زیست اجتماعی مردم عادی تاثیر گذاشته است. با توجه به این امر هدف این پژوهش این است که بررسی نماید آیا اثرگذاری تحریم ها بر صنعت نفت و در نهایت بر وضعیت اقتصادی مردم نقض قواعد حقوق بین الملل بالاخص حق توسعه می باشد یا خیر؟ برای پاسخ به سوال پژوهش تلاش شده است تا ضمن شناسایی ابعاد و آثار تحریم های غربی با استفاده از روش تحلیلی و تفسیری با استناد به قواعد حقوق بین الملل، موارد نقض حقوق بین الملل در سایه تحریم های بین المللی بیان گردد. یافته های این پژوهش نشان می دهد که تحریم های غربی موجب نقض اصول حقوق بین الملل از جمله اصل عدم مداخله، اصل حق تجارت آزاد، اصل مصونیت اموال دولتی، اصل مسیولیت بین المللی و نقض حق توسعه بعنوان یک حق مسلم و غیر قابل انکار حقوق بشری گردیده است. این موارد نقض می تواند از نظر حقوقی از سوی دولت در محاکم بین المللی پیگیری گردد.

ساختار و فهرست پایان نامه

مقدمه

۱–۱– بیان مساله ۲

۱–۲– اهمیت موضوع و انگیزه انتخاب ۴

۱–۳– هدف تحقیق ۶

۱–۴– سوالات و فرضیه های تحقیق ۶

۱–۵– چارچوب نظری تحقیق ۷

۱–۶– سازماندهی پژوهش ۷

فصل اول: تحریم در حقوق بین الملل

مقدمه ۱۰

۲–۱– بازشناسی مفاهیم مرتبط با تحریم ۱۰

۲–۲– تحریم اقتصادی ۱۱

۲–۳– تحریم های بین المللی؛ اهداف، ابعاد و آثار ۱۵

۲–۴– ضرورت تحکیم و گسترش داد و ستد بین المللی و حقوق بین الملل ۱۸

۲–۵– مکاتب فکری در خصوص تحریم بین المللی ۲۱

۲–۵–۱– مکتب حاکمیت کشور ۲۲

۲–۵–۲– مکتب بی طرفی ۲۳

۲–۵–۳– مکتب منع قانونی ۲۵

۲–۶– تحریم از منظر حقوق بین الملل و اندیشمندان حقوقی ۲۶

۲–۷– تعارض تحریم با برخی قطعنامه های مجمع عمومی سازمان ملل ۲۹

۲–۸– تعارض تحریم با اصل عدم مداخله ۳۲

۲–۹– تحریم و وضع قوانین فراسرزمینی ۳۵

۲–۱۰– تحریم و نقض اصل تجارت آزاد ۳۷

۲–۱۱– تحریم و نقض اصل مصونیت اموال دولتی ۳۹

۲–۱۲– تعارض تحریم با برخی قواعد حقوق بشر ۴۱

فصل دوم: گستره و آثار تحریم بر صنعت نفت و گاز ایران

مقدمه ۴۵

۳–۱– وضعیت تولید و مصرف منابع انرژی در ایران ۴۵

۳–۱–۱– سازماندهی بخش نفت ۴۷

۳–۱–۲– تولید نفت ۴۸

۳–۱–۳– صادرات نفت ۴۹

۳–۱–۴– مصرف و فعالیت های پایین دستی ۴۹

۳–۲– روند تحریم های آمریکا، اتحادیه اروپا و سایر کشورها بر حوزه انرژی ایران ۵۱

۳–۲–۱– روند تحریم های یک جانبه آمریکا بر حوزه انرژی ایران ۵۱

۳–۲–۲– روند تحریم های یک جانبه سایر کشورها علیه حوزه انرژی ایران ۵۹

۳–۳– اثرات تحریم ها بر صنعت نفت ایران ۶۸

۳–۳–۱– کاهش صادرات نفت ایران ۶۸

۳–۳–۲– کاهش تولید نفت ۶۸

۳–۳–۳– تولید و سرمایه گذاری ۷۰

۳–۴– اثرات تحریم ها بر بخش گاز طبیعی ۷۳

۳–۴–۱– وضعیت فعلی گاز طبیعی ایران ۷۴

۳–۴–۲– تحریم ها و تاثیر بر تولید، مصرف و صادرات گاز طبیعی ایران تا ۲۰۲۱ ۷۷

۳–۵– اثرات اقتصادی تحریم ها ۷۸

۳–۵–۱– کاهش تولید ناخالص داخلی ۷۹

۳–۵–۲– کاهش ارزش ریال ۷۹

۳–۵–۳– روند مصرف و اتمام ذخایر ارز کاغذی ۷۹

۳–۵–۴– نرخ تورم ۸۰

۳–۵–۵– کاهش تولید صنعتی ۸۰

۳–۵–۶– مشکلات کشتیرانی ۸۰

۳–۵–۷– مشکلات پرداخت های داخلی ۸۰

فصل سوم: حق توسعه و تحریم های اقتصادی

مقدمه ۸۲

۴–۱– مفهوم توسعه و برداشت های مختلف از آن ۸۲

۴–۱–۱– توسعه در نظر علمای حقوق و اقتصاد ۸۲

۴–۱–۲– دیدگاه های امروز پیرامون توسعه ۸۳

۴– ۲– حق توسعه در حقوق بین الملل ۸۶

۴–۲–۱– مفهوم حق توسعه ۸۶

۴–۲–۲– رویکرد حقوق بشری به توسعه ۸۷

۴–۲–۳– مروری بر سابقه مطرح شدن حق توسعه در عرصه بین المللی ۹۰

۴–۳– حق توسعه در متون و اسناد بین المللی ۹۵

۴–۳–۱– قطعنامه های مجمع عمومی سازمان ملل متحد ۹۶

۴–۳–۲– منشور سازمان ملل متحد ۹۷

۴–۳–۳– اعلامیه جهانی حقوق بشر ۹۸

۴–۳–۴– کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل متحد ۹۹

۴–۳–۵– میثاق بین المللی اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی ۱۰۰

۴–۳–۶– اعلامیه کنوانسیون بین المللی حقوق بشر تهران ۱۰۱

۴–۳–۷– منشور حقوق و تکالیف اقتصادی دولت ها ۱۰۱

۴–۳–۸– اعلامیه حق توسعه ۱۰۳

۴–۳–۹– اعلامیه اصول حقوق بین المللی توسعه تدریجی ۱۰۳

۴–۳–۱۰– اعلامیه وین و برنامه عملی کنوانسیون جهانی حقوق بشر ۱۰۵

۴–۳–۱۱– بیانیه اجلاس جهانی توسعه اجتماعی کپنهاگ ۱۰۶

۴–۳–۱۲– اعلامیه اجلاس هزاره ۱۰۶

۴–۴– حق توسعه به مثابه یک حق اساسی در حقوق بین الملل ۱۰۷

۴–۵– آثار تحریم بر حوزه انرژی از منظر حق توسعه ۱۰۹

جمع بندی و نتیجه گیری

جمع بندی و نتیجه گیری ۱۱۷

فهرست منابع و مآخذ ۱۳۰

فهرست جدول ها و نمودارها

جدول شماره (۱): ارزش صادرات اعضای اوپک ۴

جدول شماره (۲): میزان درامد حاصل از فروش نفت ۵

جدول شماره (۳): میزان تولید، مصرف و صادرات گاز طبیعی به هزار بشکه ۶۹

جدول شماره (۴): میزان تولید نفت ایران تا سال ٢٠١٨ و میزان کاهش آن ۷۰

جدول شماره (۵): وضعیت صادرات و واردات گاز طبیعی ایران ۷۵

جدول شماره (۶): میزان تولید، مصرف و صادرات گاز طبیعی به میلیارد متر مکعب ۷۸

جدول شماره (۷): سهولت رتبه کسب کار در خاورمیانه و شمال آفریقا (۲۰۱۳) ۱۱۴

نمودار شماره (۱): دورنمای تولید، مصرف و صادرات نفت ایران تا سال ٢٠٢٠ در شرایط تحریم ها ۶۹

نمودار شماره (۲): میزان صادرات گاز طبیعی ایران و مقاصد آن ۷۶

نمودار شماره (۳): سهم درآمد حاصل از صادرات گاز طبیعی از مجموع درآمدهای ایران ۷۷

نمودار شماره (۴): شاخص سهولت کسب و کار بانک جهانی (۲۰۱۵) ۱۱۵

کلیدواژه ها

• تحریم
• نفت
• حقوق بشر
• حق توسعه
• جنبه های حقوقی
• تحریم
• حقوق بین الملل
• حقوق بشر
• ایران
• صنعت نفت
• توسعه اقتصادی