بررسی ارکان جرم جاسوسی سایبری در حقوق کیفری ایران و اسناد بین المللی

عنوان	بررسی ارکان جرم جاسوسی سایبری در حقوق کیفری ایران و اسناد بین المللی
رشته	حقوق جزا و جرم شناسی
دانشجو	محمد صادق رشیدی مژدهی
استاد راهنما	وحید زارعی شریف
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۳۹۷
دانشگاه	دانشگاه آزاد اسلامی واحد بین المللی بندر انزلی

بررسی ارکان جرم جاسوسی سایبری در حقوق کیفری ایران و اسناد بین المللی عنوان پایان نامه ای است که توسط محمد صادق رشیدی مژدهی، با راهنمایی وحید زارعی شریف در سال ۱۳۹۷ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد بین المللی بندر انزلی دفاع گردید.

چکیده

جاسوسی و جرایم امنیتی همواره با بهره گیری از فناوری، با پیچیدگی ها و ابعاد متنوع تری از اقدامات جاسوسی، روبرو بوده است. با پیشرفت فناوری اطلاعات و اینترنت و نیز، رشد و توسعه برق آسای علوم کامپیوتری در ابعاد سخت افزاری و نرم افزاری و نیز، توسعه فزاینده اینترنت و فضای مجازی، جرم جاسوسی نیز، با تغییرات بنیادی روبرو شده و جاسوسی سایبری و مجازی، به عنوان یکی از برجسته ترین ابعاد و گونه های جرم جاسوسی، امروزه دارای اهمیت و جایگاه خاصی در قوانین کیفری ملی و بین المللی است. جاسوسی سایبری را می توان گونه ای از جرم جاسوسی و اقدام حاد علیه امنیت ملی دانست که در محیط های سایبری و اینترنت و با بهره گیری از ابزارهای دیجیتالی و الکترونیک، به وقوع می پیوندد. بنابراین در این نوع جاسوسی، علاوه بر ماهیت و ذات اقدام مجرمانه جاسوسی، شیوه و شکل اقدامات مجرمانه جاسوسی نیز مورد نظر حقوق کیفری قرار دارد و ابعاد و جنبه های مختلف بزهکاری جاسوسی و کسب خبر نامشروع سایبری، از دو جنبه شکلی و ماهوی مورد بررسی و مداقه قرار می گیرد. به دلیل انتقال آنی و موفق اطلاعات در این شیوه و نیز، زمینه های پنهانی مستتر در اینگونه جاسوسی که نیاز به اقدام و حضور فیزیکی نداشته و طبیعتا از حاشیه امنیت بالاتر و در ضمن، احتمال خطرناکی و اثرگذاری بیشتری برخوردار است، لزوم شناخت ابعاد، ماهیت، ارکان و انواع و گونه های مختلف آن همراه با آشنایی با ابزار و ادوات مورد استفاده در این شیوه از جاسوسی برای تدوین قوانین و مقررات بازدارنده و پیشگیرانه از سویی و نیز، زمینه چینی برای تهیه و تدوین قوانین جزایی و کیفری برای مجرمین و بزهکاران مرتبط با آن، از اهمیت و اقتضاآت آنی و فوری بسیاری برخوردار است. بر این اساس، پژوهش حاضر، ضمن بررسی ارکان و ابعاد مختلف جرم جاسوسی سایبری، قوانین و مقررات کیفری در حقوق ایران و نیز، مقررات و معاهدات کیفری بین المللی در این باره مورد بررسی و مطالعه قرار گرفته و موارد افتراق و اشتراک این نوع از جرایم جاسوسی با شکل سنتی و فیزیکی آن، تبیین شده است.

ساختار و فهرست پایان نامه

• فهرست مطالب: چکیده: ۱ مقدمه پژوهش: ۲ ۱–۱) بیان مساله:

۱–۲) اهمیت و ضرورت تحقیق:

۱–۳) اهداف تحقیق:

۱–۴) پرسش های تحقیق: ۴ ۱–۵) فرضیات تحقیق: ۵ ۱–۶) پیشینه تحقیق: ۵ ۱–۷) روش تحقیق: ۷ فصل اول: مفاهیم اساسی تحقیق ۸ ۱–۱) مفاهیم و تعاریف: ۹ ۱–۱–۱) مفاهیم و موضوعات در قانون جرایم رایانه ای: ۹ ۱–۱–۱–۱) فضای سایبری: ۹ ۱–۱–۱–۲) اینترنت: ۱۰ ۱–۱–۱–۳) کامپیوتر (رایانه): ۱۱ ۱–۱–۱–۴) داده های سری: ۱۱ ۱–۱–۱–۵) حامل های داده: ۱۱ ۱–۱–۱–۶) سیستم های رایانه ای و مخابراتی: ۱۲ ۱–۱–۱–۷) پردازش و اطلاعات: ۱۲ ۱–۱–۱–۸) جرم رایانه ای: ۱۲ ۱–۱–۲) مفهوم جاسوسی کلاسیک: ۱۴ ۱–۱–۲–۱) تعریف قانونی جاسوسی کلاسیک: ۱۴ ۱–۱–۲–۲) جاسوسی کلاسیک از منظر فقهی: ۱۴ ۱–۱–۳) مفهوم جاسوسی در فضای سایبری: ۱۴ ۱–۱–۳–۱) جرم جاسوسی رایانه ای از منظر حقوق داخلی: ۱۴ ۱–۱–۳–۳) تجمیع و جمع بندی تعاریف ارایه شده: ۱۵ ۱–۲) پیشینه تحولات رفتاری جرایم رایانه ای: ۱۵ ۱–۲–۱) پیشینه نخستین جرایم رایانه ای: ۱۶ ۱–۳–۱) واکنش قانونگذار ایران به جرایم رایانه ای: ۱۷ ۱–۳–۲) چالش های تصویب قانون جرایم رایانه ای با تاکید بر جرم جاسوسی رایانه–ای: ۱۹ فصل دوم: شرایط، ارکان و مجازات جرم جاسوسی رایانه ای و سایبری در حقوق کیفری ایران ۲–۱) شرایط و ارکان جرم جاسوسی رایانه ای و سایبری در حقوق کیفری ایران: ۲۲ ۲–۱–۱) انواع جاسوسی رایانه ای و سایبری: ۲۲ ۲–۱–۲) عناصر تشکیل دهنده جرم: ۲۳ ۲–۱–۲–۱) عنصر قانونی: ۲۳ ۲–۱–۲–۲) عنصر مادی: ۲۵ ۲–۱–۲–۲–۱) شرایط تکوین رکن مادی جاسوسی رایانه ای علیه امنیت: ۲۵ ۲–۱–۲–۲–۱–۱) بررسی عنصر رفتار در جاسوسی رایانه ای: ۲۵ ۲–۱–۲–۲–۱–۲) بررسی عنصر موضوع در جاسوسی رایانه ای: ۳۰ ۲–۱–۲–۲–۱–۳) بررسی عنصر مرتکب در جاسوسی رایانه ای: ۳۰ ۲–۱–۲–۲–۲) شرایط تکوین رکن مادی جاسوسی رایانه ای با اهداف اقتصادی: ۳۱ ۲–۱–۲–۲–۲–۱) عنصر رفتار در جاسوسی رایانه ای (با اهداف اقتصادی): ۳۱ ۲–۱–۲–۲–۲–۲) عنصر موضوع در جاسوسی رایانه ای (با اهداف اقتصادی):

۲–۱–۲–۲–۲–۳) عنصر مرتکب در جاسوسی رایانه ای (با اهداف اقتصادی): ۳۲ ۲–۱–۲–۲–۳) شیوه های ارتکاب جرم: ۳۳ ۲–۱–۲–۲–۳–۱) مهندسی اجتماعی در جمع آوری اطلاعات و داده ها: ۳۳ ۲–۱–۲–۲–۳–۲) به کارگیری افزارهای جاسوسی در جمع آوری اطلاعات و داده ها: ۳۳ ۲–۱–۲–۳) عنصر معنوی: ۳۵ ۲–۱–۲–۳–۱) عنصر معنوی جاسوسی رایانه ای علیه امنیت: ۳۵ ۲–۱–۲–۳–۲) عنصرمعنوی جاسوسی رایانه ای تجاری، اقتصادی: ۳۶ ۲–۱–۲–۴) شروع به جرم: ۳۷ ۲–۱–۲–۵) نوع جرم جاسوسی رایانه ای به لحاظ عنصر مادی: ۳۸ ۲–۱–۲–۵–۱) جرم آنی (فوری) یا مستمر: ۳۸ ۲–۱–۲–۵–۲) جرم مطلق یا مقید:

۲–۱–۲–۵–۳) جرم ساده یا مرکب: ۳۹ ۲–۱–۳) همکاری در ارتکاب جرم جاسوسی رایانه ای و سایبری: ۴۰ ۳–۳–۱) شرکت در جرم: ۴۰ ۲–۱–۳–۲) معاونت در جرم: ۴۱ ۲–۱–۴) مقایسه جاسوسی سایبری با سایر جرایم مشابه: ۴۲ ۲–۱–۴–۱) تفاوت جاسوسی رایانه ای با جاسوسی سنتی: ۴۳ ۲–۱–۴–۲) تفاوت جاسوسی سایبری با جرم دسترسی غیرمجاز: ۴۵ ۲–۱–۴–۳) تفاوت جاسوی سایبری ای با شنود غیرمجاز: ۴۶ ۲–۱–۴–۴) تفاوت جاسوسی رایانه ای با جعل رایانه ای: ۴۷ ۲–۱–۴–۵) تفاوت جاسوسی رایانه ای و سایبری با جرم تخریب و اخلال در داده ها یا سامانه های رایانه ای و مخابراتی: ۴۸ ۲–۱–۴–۶) تفاوت جاسوسی رایانه ای با جرایم سرقت و کلاهبرداری رایانه ای: ۴۸ ۲–۱–۴–۶–۱) سرقت رایانه ای و تفکیک از جاسوسی رایانه ای: ۴۹ ۲–۱–۴–۶–۲) تفکیک کلاهبرداری رایانه ای از جاسوسی رایانه ای: ۴۹ ۲–۲) کیفرها و مجازات های جرم جاسوسی رایانه ای و سایبری در حقوق کیفری ایران: ۵۰ ۲–۲–۱) مجازات اصلی مرتکب: ۵۰ ۲–۲–۱–۱) مجازات مرتکب حقیقی: ۵۱ ۲–۲–۱–۲) مجازات مرتکب حقوقی (شخصیت حقوقی): ۵۱ ۲–۲–۲) مجازات تبعی، تکمیلی مرتکب: ۵۳ ۲–۲–۲–۱) مجازات تبعی: ۵۳ ۲–۲–۲–۲) مجازات تکمیلی: ۵۴ ۲–۲–۳) تشدید و تخفیف مرتکب بزه جاسوسی رایانه ای: ۵۵ ۲–۲–۳–۱) تشدید مجازات: ۵۶ ۲–۲–۳–۱–۱) موقعیت شغلی مرتکب در بزه جاسوسی رایانه ای: ۵۷ ۲–۲–۳–۱–۲) موضوع جرم در بزه جاسوسی رایانه ای: ۵۸ ۲–۲–۳–۱–۳) نحوه ارتکاب جرم در بزه جاسوسی رایانه ای: ۵۸ ۲–۲–۳–۱–۴) تکرار جرم در بزه جاسوسی رایانه ای: ۵۹ ۲–۲–۳–۱–۵) تعدد جرم در بزه جاسوسی رایانه ای: ۶۰ ۲–۲–۳–۱–۶) زمان خاص ارتکاب جرم در بزه جاسوسی رایانه ای: ۶۰ ۲–۲–۳–۲) تخفیف مجازات: ۶۱ ۲–۲–۳) صلاحیت کیفری: ۶۳ ۲–۲–۳–۱) قلمرو حاکمیت قوانین جزایی بر جرایم علیه امنیت کشور: ۶۳ ۲–۲–۳–۲) صلاحیت کیفری در جرم جاسوسی ریانه ای و سایبری: ۶۴ ۲–۲–۳–۳) محاکم صالح به رسیدگی در جرایم جاسوسی: ۶۷ ۲–۲–۳–۳–۱) دادگاه های نظامی: ۶۷ ۲–۲–۳–۳–۲) دادگاه های انقلاب: ۶۸ ۲–۲–۴) نمونه ای از آرای دادگاه های ایران در زمینه جرایم جاسوسی رایانه ای: ۷۰ فصل سوم: بررسی شرایط، آثار و مجازات جرم جاسوسی رایانه ای و سایبری در اسناد بین المللی ۷۲ ۳–۱) جاسوسی سنتی (کلاسیک) از دیدگاه حقوق بین الملل: ۷۳ ۳–۱–۱) مفهوم جاسوسی کلاسیک در حقوق بین الملل: ۷۳ ۳–۱–۲) پیشینه جاسوسی کلاسیک: ۷۳ ۳–۲) جاسوسی رایانه ای و سایبری از دیدگاه حقوق بین الملل: ۷۴ ۳–۲–۱) مفهوم جاسوسی سایبری حقوق بین الملل: ۷۴ ۳–۲–۲) پیشینه جاسوسی اینترنتی: ۷۵ ۳–۲–۳) تحولات تقنینی کشورها در جرایم سایبری: ۷۵ ۳–۲–۴) فعالیت های بین المللی در خصوص جرایم سایبری و رایانه ای: ۷۷ ۳–۲–۵) اقدامات سازمانهای بین المللی و رویه برخی کشورها در خصوص جاسوسی رایانه ای: ۷۸ ۳–۲–۵–۱) اقدامات سازمان های بین المللی و منطقه ای: ۷۸ ۳–۲–۵–۲) رویه برخی کشورها در این خصوص: ۸۰ ۳–۳– وجوه افتراق جاسوسی سایبری در حقوق ایران و اسناد بین المللی: ۸۳ جمع بندی و نتیجه گیری: ۸۶ منابع و ماخذ: ۹۱

کلیدواژه ها

• جاسوسی سایبری
• جاسوسی کلاسیک