بررسی تطبیقی استانداردهای بانک جهانی در زمینه پایداری اجتماعی و محیط زیستی با قوانین و مقررات محیط زیست ایران

عنوان	بررسی تطبیقی استانداردهای بانک جهانی در زمینه پایداری اجتماعی و محیط زیستی با قوانین و مقررات محیط زیست ایران
رشته	حقوق بین الملل
دانشجو	ساناز میرکی
استاد راهنما	سیدعباس پورهاشمی
استاد مشاور	مصطفی پناهی
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۳۹۰
دانشگاه	دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

بررسی تطبیقی استانداردهای بانک جهانی در زمینه پایداری اجتماعی و محیط زیستی با قوانین و مقررات محیط زیست ایران عنوان پایان نامه ای است که توسط ساناز میرکی، با راهنمایی سیدعباس پورهاشمی و با مشاوره مصطفی پناهی در سال ۱۳۹۰ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی دفاع گردید.

چکیده

موسسه مالی بین المللی به اعمال استانداردهای اجرایی برای مدیریت اثرات و ریسک های اجتماعی و زیست محیطی و افزایش فرصت های توسعه در بخش خصوصی کشورهای عضو واجدالشرایط برای سرمایه گذاری می پردازد.این استاندارد ها عبارتند از: ۱– ارزیابی اجتماعی و زیست محیطی و مدیریت سیستم ها،۲– شرایط کار و کارگر،۳– جلوگیری از آلودگی و کاهش آن،۴–اطمینان، امنیت و سلامت اجتماع،۵– خرید زمین و اسکان غیرارادی، ۶–حفاظت از تنوع زیستی و مدیریت پایدار منابع طبیعی،۷–مردم بومی،۸–میراث فرهنگی در حالیکه استاندارداجرایی ۱ برلزوم یک ارزیابی جامع ومدیریت اجرایی اجتماعی و زیست محیطی درطول حیات یک پروژه،تاکیددارد،استانداردهای اجرایی ۲تا۸ با وضع مقرراتی در صددکاهش،جبران و جلوگیری از این اثرات بر می آید. با بررسی های صورت گرفته در خصوص استاندارداجرایی۱ومقایسه تطبیقی آن با قوانین موجود درکشور،به طور کلی استنباط می شود که مقررات ارزیابی پیامدهای زیست محیطی کشور ایران از یک سطح کلی برخوردار می باشد و تنها درچارچوبی نه چندان جامع به مقوله ارزیابی اشاره دارد. در مورد اسکان غیر ارادی و جابجایی های نا خواسته بر اساس بررسی های صورت گرفته، در کشور ایران هیچ گونه الگو و یا روش تدوین شده ای برای مطالعات اسکان مجدد وجود ندارد و تنها وزارت مسکن و شهرسازی به منظور اسکان مجدد، سندی تحت عنوان سند چارچوب سیاست اسکان مجدد بر اساس توصیه و درخواست بانک جهانی تهیه کرده است. در تطبیق استانداردهای مربوط به محیط زیست با قوانین محیط زیست ایران به طور کلی می توان گفت،ما در ایران باقوانین محجور و نامناسب مواجه هستیم.یعنی قوانینی که اصلا با اقتضایات امروزی سازگاری ندارند وپاسخگوی مسایل موجود در محیط زیست نیستند. بامداقه درقوانین کارموجوددرایران، قانونگذار دراکثر مسایل مرتبط،به حمایت از روابط کاری پرداخته است،که به نظر میرسد درقیاس با استاندارد اجرایی۲، دربرخی زمینه ها نیازمند اصلاحاتی می باشد. با توجه به استاندارد اجرایی ۸ و تطبیق آن با قوانین موجود در زمینه میراث فرهنگی،می توان گفت کشور ما ایران در زمینه ی حفاظت از میراث فرهنگی دارای قوانینی با قدمت بیش از ۷۰ سال است.جای بسی تاسف است که پس از گذشت این مدت طولانی و گسترش روزافزون علوم و تکنولوژی، هنوز مقررات مذکور مورد استفاده قرار می گیرند و تغییرات قابل توجهی در آنها داده نشده است.

ساختار و فهرست پایان نامه

چکیده ۱

مقدمه ۲

فصل اول : کلیات ۵

مبحث اول:معرفی بانک جهانی ۶

۱–۱:ارکان و تشکیلات بانک جهانی ۶

۱–۲:موسسات وابسته به بانک جهانی ۷

مبحث دوم:موسسه مالی بین المللی ۸

۲–۱: تاریخچه ۸

۲–۲:ساختار موسسه مالی بین المللی ۱۳

۲–۳:ارکان موسسه مالی بین المللی ۱۴

۲–۴:محدوده فعالیت موسسه مالی بین المللی ۱۵

۲–۵:اولویت های استراتژیک موسسه مالی بین المللی ۱۶

۲–۶:وظایف موسسه مالی بین المللی ۱۶

۲–۶–۱:تامین مالی کشورهای عضو ۱۶

۲–۶–۲:ارایه مشاوره به کشورهای عضو ۱۸

۲–۶–۳:حفاظت محیط زیست و مدیریت خطرات ۱۹

۲–۶–۴:سیاست افشای اطلاعات ۲۰

مبحث سوم:استاندارد موسسه مالی بین المللی در زمینه پایداری اجتماعی وزیست محیطی ۲۰

۳–۱:مفهوم توسعه پایدار ۲۰

۳–۲:چارچوب موسسه مالی بین المللی در زمینه پایداری ۲۲

۳–۳:سیاست توسعه پایدار موسسه مالی بین المللی ۲۲

۳–۴:تنظیم استانداردهای اجرایی توسط موسسه مالی بین المللی ۲۳

فصل دوم:استاندارد ۱(ارزیابی اجتماعی وزیست محیطی) وتطبیق آن باقوانین ایران ۲۴

مبحث اول:استاندارد اجرایی۱ ۲۵

۱–۱:الزامات سیستم مدیریت اجتماعی و زیست محیطی ۲۷

۱–۱–۱:ارزیابی اجتماعی و زیست محیطی ۲۸

۱–۱–۱–۱:اهداف ارزیابی اجتماعی و زیست محیطی ۲۸

۱–۱–۱–۲:محدوده ارزیابی ۲۹

۱–۱–۱–۳:انواع ارزیابی ۳۱

۱–۱–۲:برنامه مدیریت ۳۱

۱–۱–۳:صلاحیت سازمانی ۳۳

۱–۱–۴:آموزش ۳۴

۱–۱–۵:مشارکت اجتماع ۳۴

۱–۱–۵–۱:انتشار اطلاعات ۳۴

۱–۱–۵–۲:مشاوره ۳۵

۱–۱–۵–۳:ایجاد مکانیسم شکایت ۳۶

۱–۱–۶:پایش ۳۷

۱–۱–۷:گزارش ۳۷

مبحث دوم:تطبیق استاندارد اجرایی۱با قوانین و مقررات موجود داخلی ۳۸

۲–۱:قوانین ۳۹

۲–۱–۱:قانون برنامه دوم و سوم توسعه ۳۹

۲–۱–۲:قانون برنامه چهارم توسعه ۴۶

۲–۱–۳:ماده ۱۲و

از قانون جلوگیری از آلودگی هوا ۴۷

۲–۲:آیین نامه ها ۴۷

۲–۲–۱:آیین نامه(الگوی)ارزیابی اثرات زیست محیطی ۴۷

۲–۲–۱–۱:راهکارها و راهنمای اجرایی آیین نامه(الگوی) ارزیابی اثرات زیست محیطی ۴۷

۲–۲–۱–۲:دستورالعمل بررسی گزارش های ارزیابی ۴۸

۲–۲–۲: آیین نامه جلوگیری از آلودگی آب(ماده۱۱) ۵۰

۲–۲–۳: آیین نامه اجرایی بند (الف)ماده

قانون برنامه سوم ۵۰

۲–۲–۴: آیین نامه جلوگیری از آلودگی صوتی(ماده ۱۰) ۵۱

۲–۲–۵: آیین نامه اجرایی بند (الف)تبصره

قانون برنامه پنجم ۵۲

۲–۲–۶: آیین نامه اجرایی ماده

قانون برنامه سوم ۵۲

۲–۳:مصوبات شورای عالی حفاظت محیط زیست ۵۳

فصل سوم:اسکان مجدد و مردم بومی و تطبیق آن با قوانین و مقررات ایران ۶۰

مبحث اول:استاندارد اجرایی ۵(تملک زمین و اسکان مجدد) ۶۱

۱–۱:پروسه تملک زمین و اسکان مجدد ۶۴

۱–۱–۱:مرحله نخست–آیا تملک قطعی است؟ ۶۴

۱–۱–۲:مرحله دوم–طرح پلان تملک و اسکان مجدد ۶۵

۱–۱–۳:مرحله سوم–پرداخت جبران خسارت،اسکان مجددآوارگان،تملک زمین ۶۷

۱–۱–۳–۱: مرحله فرعی اول–قصد تملک ۶۹

۱–۱–۳–۲: مرحله فرعی دوم–مشخص نمودن ادعاها برای جبران خسارت ۷۰

۱–۱–۳–۳: مرحله فرعی سوم–تملک زمین ۷۱

۱–۲:مسیولیت های بخش خصوصی تحت مدیریت دولت اسکان مجدد ۷۲

مبحث دوم:تطبیق استاندارد اجرایی

با قوانین و مقررات ایران ۷۲

۲–۱:اشخاص تملک کننده ۷۵

۲–۲:شرایط و ضوابط لازم جهت تملک ۷۵

۲–۲–۱:تشریفات لازمه تملک ۸۰

۲–۲–۱–۱:تشریفات ثبتی ۸۰

۲–۲–۱–۲:اعلام اجرای طرح تملک ۸۱

۲–۲–۱–۳:خرید ملک و پرداخت خسارت ۸۲

۲–۲–۱–۳–۱: خرید ملک ۸۲

۲–۲–۱–۳–۲: پرداخت خسارت ۸۵

۲–۳:روش های نظارت بر اجرای برنامه جابجایی ۸۹

مبحث سوم:استاندارد اجرایی ۷(مردم بومی)و تطبیق آن با قوانین ملی ۸۹

فصل چهارم:سایر استانداردهای اجرایی ۹۳

مبحث اول:استاندارد اجرایی۳(جلوگیری ازآلودگی وکاهش آن) وتطبیق آن با قوانین ایران ۹۴

گفتار اول: استاندارد اجرایی ۳ ۹۴

۱–۱:الزامات ۹۵

۱–۱–۱:نیازهای عمومی ۹۵

۱–۱–۱–۱:جلوگیری از آلودگی،حفاظت از منابع طبیعی و بازده انرژی ۹۶

۱–۱–۱–۲:پسماندها ۹۷

۱–۱–۱–۳:مواد خطرناک ۹۸

۱–۱–۱–۴:شناسایی مواد زاید سمی و خطرناک ۹۸

۱–۱–۱–۵:آمادگی فوری و پاسخگویی ۹۹

۱–۱–۱–۶:دستورالعمل فنی ۹۹

۱–۱–۲:ملاحظات محیطی ۱۰۰

۱–۱–۳:انتشار گازهای گلخانه ای ۱۰۱

۱–۱–۴:استفاده از آفت کش ها و مدیریت آفات ۱۰۱

گفتار دوم:تطبیق استاندارد اجرایی

با قوانین و مقررات داخلی ۱۰۳

۲–۱:مبانی قانونی مربوط به تدوین استانداردها آلودگی ناشی از وسایل نقلیه موتوری ۱۰۴

۲–۱–۱:قانون نحوه جلوگیری از آلودگی هوا ۱۰۴

۲–۲: مبانی قانونی مربوط به تدوین ضوابط و استانداردها آلودگی ناشی از استقرار صنایع ۱۰۵

۲–۲–۱: قانون نحوه جلوگیری از آلودگی هوا ۱۰۵

۲–۲–۲:ماده

و

قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست ۱۰۷

۲–۲–۳:مصوبه شماره ۶۴۶۷۷/ت ۱۸۵۹۱ راجع به ضوابط و معیارهای استقرار صنایع ۱۰۸

۲–۲–۴:ماده

قانون برنامه چهارم توسعه ۱۰۸

۲–۲–۵:آیین نامه اجرایی بند(ج)ماده

قانون برنامه سوم ۱۰۹

۲–۳: مبانی قانونی مربوط به تدوین ضوابط و استانداردها آلودگی منابع تجاری،خانگی ۱۰۹

۲–۳–۱: قانون نحوه جلوگیری از آلودگی هوا ۱۰۹

۲–۴: مبانی قانونی مربوط به تدوین ضوابط و استانداردها در زمینه آلودگی آب ۱۱۰

۲–۴–۱:آیین نامه بهداشت محیط ۱۱۰

۲–۴–۲:آیین نامه جلوگیری ازآلودگی آب ۱۱۰

۲–۵: مبانی قانونی مربوط به تدوین ضوابط و استانداردها در زمینه آلودگی صوتی ۱۱۱

۲–۵–۱: قانون نحوه جلوگیری از آلودگی هوا ۱۱۱

۲–۵–۲:آیین نامه اجرایی نحوه جلوگیری از آلودگی صوتی ۱۱۱

۲–۵–۳: قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست ۱۱۲

۲–۶: مبانی قانونی مربوط به تدوین ضوابط و استانداردها در زمینه آلودگی هسته ای ۱۱۲

۲–۶–۱:قانون حفاظت در برابر اشعه ۱۱۲

۲–۶–۲: آیین نامه اجرایی قانون حفاظت در برابر اشعه ۱۱۳

۲–۷: مبانی قانونی مربوط به تدوین ضوابط و استانداردها آلودگی ناشی از پسماندها ۱۱۴

۲–۷–۱:قانون مدیریت پسماندها ۱۱۴

۲–۷–۲:ضوابط و روش های مدیریت اجرایی پسماندهای پزشکی و پسماندهای وابسته ۱۱۵

۲–۷–۳:تبصره

الحاقی از ماده

قانون شهرداری ها ۱۱۷

۲–۷–۴:بند(ب)از ماده

قانون برنامه چهارم ۱۱۷

۲–۸: مبانی قانونی مربوط به تدوین استانداردها آلودگی ناشی ازسموم و کودهای شیمیایی ۱۱۸

۲–۸–۱:قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست ۱۱۸

۲–۸–۲:آیین نامه اجرایی قانون حفظ نباتات ۱۱۸

۲–۸–۳:تصویب نامه شماره ۶۴۷۷ ۱۱۹

۲–۹: مبانی قانونی مربوط به تدوین ضوابط و استانداردها انتشار گازهای گلخانه ای ۱۲۰

مبحث دوم:استاندارد اجرایی

(اطمینان،امنیت،سلامت اجتماع)ومقایسه آن با قوانین داخلی ۱۲۰

گفتار اول: استاندارد اجرایی ۴ ۱۲۰

۱–۱:الزامات ۱۲۲

۱–۱–۱:الزامات امنیتی و سلامتی جامعه ۱۲۲

۱–۱–۲:الزامات عمومی ۱۲۲

۱–۱–۳:زیرساخت ها و تجهیزات ایمنی ۱۲۳

۱–۱–۴:امنیت مواد خطرناک ۱۲۴

۱–۱–۵:موضوعات مرتبط با محیط زیست و منابع طبیعی ۱۲۶

۱–۱–۶:قرارگرفتن جامعه در معرض بیماری ۱۲۶

۱–۲:الزامات مربوط به پرسنل امنیتی ۱۲۷

گفتار دوم:تطبیق استاندارد اجرایی ۴با قوانین و مقررات ایران ۱۲۸

۲–۱: قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست ۱۲۸

۲–۲:آیین نامه بهداشت محیط ۱۲۹

۲–۳:آیین نامه اجرایی حمل و نقل جاده ای مواد خطرناک ۱۳۰

مبحث سوم:استاندارد اجرایی

(حفاظت از تنوع زیستی )ومقایسه آن با قوانین داخلی ۱۳۲

گفتار اول: استاندارد اجرایی ۶ ۱۳۲

۱–۱:الزامات ۱۳۳

۱–۱–۱:حمایت و حفاظت از تنوع زیستی ۱۳۳

۱–۱–۱–۱:زیستگاه ها ۱۳۵

۱–۱–۱–۲:منطقه حفاظت شده قانونی ۱۳۷

۱–۱–۱–۳:گونه های مهاجم غیر بومی ۱۳۸

۱–۱–۲:مدیریت و استفاده از منابع تجدیدپذیر طبیعی ۱۳۹

۱–۱–۲–۱:جنگل های طبیعی و مراتع ۱۳۹

۱–۱–۲–۲:آب شیرین و سیستم دریایی ۱۴۰

گفتار دوم:تطبیق استاندارد اجرایی ۶با قوانین داخلی ۱۴۰

۲–۱:مبانی قانونی حمایت و حفاظت از تنوع زیستی ۱۴۰

۲–۱–۱:حمایت از زیست بوم های حساس ۱۴۲

۲–۱–۲: حفاظت از تنوع زیستی از طریق جلوگیری از ورود گونه های مهاجم ۱۴۲

۲–۱–۳:منطقه حفاظت شده قانونی ۱۴۳

۲–۱–۴: حفاظت از جنگل ها و مراتع ۱۴۴

۲–۱–۵: حفاظت از آب شیرین و سیستم دریایی ۱۴۵

مبحث چهارم:استاندارد اجرایی

(شرایط کار و کارگر)وتطبیق آن با قوانین داخلی ایران ۱۴۷

گفتار اول: استاندارد اجرایی ۲ ۱۴۷

۱–۱:الزامات ۱۴۸

۱–۱–۱:شرایط کار و مدیریت رابطه کارگری ۱۴۸

۱–۱–۱–۱:سیاست حفظ منابع انسانی ۱۴۸

۱–۱–۱–۲:شرایط کاری و ضوابط استخدامی ۱۴۹

۱–۱–۱–۳:اتحادیه کارگران ۱۴۹

۱–۱–۱–۴:فرصت های برابر و بدون تبعیض ۱۵۰

۱–۱–۱–۵:اصلاح ساختار نیروی انسانی به منظور پایین آوردن هزینه ها ۱۵۱

۱–۱–۱–۶:مکانیسم شکایت ۱۵۱

۱–۱–۲:حمایت از نیروی کار ۱۵۲

۱–۱–۲–۱:کارکودک ۱۵۲

۱–۱–۲–۲:کاراجباری ۱۵۳

۱–۱–۳:سلامت و امنیت شغلی ۱۵۳

۱–۱–۴:کارگران غیر استخدامی ۱۵۴

۱–۱–۵:زنجیره تامین ۱۵۵

گفتار دوم:تطبیق استاندارد اجرایی ۲با قوانین داخلی ۱۵۵

۲–۱:قوانین مربوط به عدم تبعیض ۱۵۶

۲–۲:قوانین مربوط به کار کودک ۱۵۶

۲–۳:قوانین مربوط به حفاظت فنی،بهداشت و بازرسی کار ۱۵۷

۲–۴: قوانین مربوط به مذاکرات و پیمان های دسته جمعی ۱۶۱

۲–۵:تشکل های کارگری و کارفرمایی ۱۶۲

۲–۶:مراجع حل اختلاف ۱۶۳

۲–۷:جرایم و مجازات های تعیین شده ۱۶۵

مبحث پنجم:استاندارد اجرایی ۸(میراث فرهنگی)ومقایسه آن با قوانین ومقررات ایران ۱۶۶

گفتار اول: استاندارد اجرایی ۸ ۱۶۶

۱–۱:الزامات ۱۶۸

۱–۱–۱:حمایت از میراث فرهنگی در طراحی پروژه و اجرا ۱۶۸

۱–۱–۱–۱:رویه های شناخته شده بین المللی ۱۶۸

۱–۱–۱–۲:آیین فرصت یابی ۱۶۹

۱–۱–۱–۳:مشاوره ۱۶۹

۱–۱–۱–۴:انتقال میراث فرهنگی ۱۷۰

۱–۱–۱–۵: میراث فرهنگی در معرض خطر ۱۷۱

۱–۱–۲:استفاده پروژه از میراث فرهنگی ۱۷۴

گفتار دوم:تطبیق استاندارد اجرایی۸ با قوانین داخلی ۱۷۴

۲–۱:حفاظت ازمیراث فرهنگی درقانون اساسی ۱۷۴

۲–۲: حفاظت ازمیراث فرهنگی درقانون مدنی ۱۷۵

۲–۳: حفاظت ازمیراث فرهنگی درقانون برنامه توسعه اقتصادی،اجتماعی و فرهنگی ۱۷۵

۲–۴: حفاظت ازمیراث فرهنگی درقوانین شهری ۱۷۷

۲–۴–۱:مقررات شورایعالی شهرسازی ۱۷۷

۲–۴–۲:مقررات شهرداری ها ۱۷۸

۲–۵: حفاظت ازمیراث فرهنگی درقانون حفظ آثار ملی ۱۷۹

۲–۶: حفاظت ازمیراث فرهنگی در نظامنامه اجرایی قانون راجع به حفظ آثار ملی ۱۸۲

۲–۷: حفاظت ازمیراث فرهنگی درقانون جزا(قانون تعزیرات) ۱۸۵

فصل پنجم:نتیجه گیری ۱۸۷

فهرست منابع ۱۹۸

ضمایم ۲۰۲

کلیدواژه ها

• پایداری اجتماعی
• پایداری محیطی
• حقوق موضوعه
• قوانین و مقررات
• استاندارد
• بانک جهانی
• سازمان مالی بین المللی