بررسی تطبیقی بزه معاونت در جرم در حقوق کیفری ایران لبنان و انگلستان
 | |
| عنوان | بررسی تطبیقی بزه معاونت در جرم در حقوق کیفری ایران لبنان و انگلستان |
|---|---|
| رشته | حقوق جزا و جرم شناسی |
| دانشجو | مهری واحدی |
| استاد راهنما | جلال الدین قیاسی |
| استاد مشاور | عادل ساریخانی |
| مقطع | کارشناسی ارشد |
| سال دفاع | ۱۳۸۷ |
| دانشگاه | دانشگاه قم |
بررسی تطبیقی بزه معاونت در جرم در حقوق کیفری ایران لبنان و انگلستان عنوان پایان نامه ای است که توسط مهری واحدی، با راهنمایی جلال الدین قیاسی و با مشاوره عادل ساریخانی در سال ۱۳۸۷ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه قم دفاع گردید.
چکیده
یکی از مسایل مهم و اساسی حقوق جزای عمومی که از گذشته تا به حال در نظام های کیفری دنیا مطرح بوده است، بحث معاونت در جرم می باشد. از آنجا که موضع کیفری نظام اسلامی و نظام حقوق کامن لا (Common law)، در برخورد با اعمال مجرمانه معاون و نیز مسیولیت کیفری وی متفاوت می باشد، در این تحقیق به مطالعه تطبیقی وجوه اشتراک و افتراق سه نظام کیفری ایران، لبنان و انگلستان در این زمینه پرداخته شده است.در هر سه نظام کیفری، معاونت، یک عنوان مجرمانه مستقل نیست، بلکه امری فرعی و تبعی بود و تحقق آن مستلزم وجود فعل مجرمانه اصلی است.در حقوق کیفری ایران و انگلستان، ترک فعل مصداق معاونت در جرم محسوب نمی گردد، مگر در مواردی که شخص طبق قانون مکلف به جلوگیری از وقوع جرم بوده باشد، که در این موارد قانونگذار ایران، چنین ترک فعلی را تحت عنوان مستقل مجرمانه و نه معاونت قابل تعقیب و مجازات می داند. در حقوق کیفری لبنان، ترک فعل در صورتی که مسبوق به توافق پیشینی باشد معاونت در جرم محسوب می گردد.وجود رابطه سببیت میان فعل مجرمانه مرتکب اصلی و مساعدت معاون ضروری است، لیکن ارتباط مستقیم میان معاون و مباشر جرم شرط نیست؛ بدین جهت معاونت در معاونت در هر سه نظام کیفری مورد پذیرش قرار گرفته است. همچنین معاون و مباشر جرم باید تطابق قصد داشته و هدف مشترکی را دنبال نمایند و معاون باید نسبت به عمل ارتکابی خود، عمل ارتکابی مباشر و اوضاع و احوال خاص جرم آگاهی داشته و اعمال خویش را با اراده و قصد مجرمانه مرتکب گردد.در حقوق ایران، بر خلاف لبنان و انگلستان، معاونت در جرایم غیرعمدی پذیرفته نیست. در حقوق انگلستان، مجازات معاونت و مباشر جرم، یکسان است، لیکن در حقوق ایران مجازات معاون حداقل مجازاتِ مباشر جرم است. موضع قانونگذار لبنان در تعیین مجازات معاونین اصلی شبیه انگلستان و در تعیین مجازات معاونین عادی، شبیه ایران است. دادگاه صالح جهت رسیدگی به جرم معاون همان دادگاهی است که به جرم مجرم اصلی رسیدگی می نماید.
ساختار و فهرست پایان نامه
مقدمه ۱
الف – تعریف مساله و بیان سوالهای اصلی تحقیق ۲
ب – فرضیه ها ۳
ج – سابقه و پیشینه تحقیق ۳
د – ضرورت انجام تحقیق ۴
ه– – اهداف ۴
و – روش تحقیق ۴
ز – سازماندهی تحقیق ۵
فصل اول: کلیات ۶
مبحث اول – واژه شناسی و تعریف ۷
گفتار اول – واژه شناسی ۷
الف– معنای لغوی معاونت در فرهنگهای عربی ۷
ب– معنای لغوی معاونت در فرهنگهای فارسی ۸
ج– معنای لغوی معاونت در فرهنگهای انگلیسی ۹
گفتار دوم – تعریف اصطلاحی ۱۰
الف – حقوق ایران ۱۰
ب– حقوق لبنان ۱۱
ج– حقوق انگلستان ۱۴
مبحث دوم – مبانی نظری مسیولیت معاون جرم در سیستمهای مختلف کیفری ۱۶
گفتار اول – سیستم وابستگی مسیولیت کیفری (مجرمیت استعارهای) ۱۶
الف – سیستم استقراض مجازات به طور مطلق (مجرمیت استعارهای مطلق) ۱۷
ب – سیستم استقراض نسبی مجازات (مجرمیت استعارهای نسبی) ۱۹
گفتار دوم – سیستم مسیولیت مستقل و تفکیکی ۲۰
گفتار سوم – سیستم معاونت به عنوان کیفیت مشدده ۲۱
گفتار چهارم – مبنای مجرمیت معاون در حقوق اسلامی ۲۲
الف) منابع قاعده ۲۲
۱ – کتاب ۲۲
۲ – سنت ۲۴
۳ – عقل ۲۶
۴ – اجماع ۲۷
ب– مفاد قاعده ۲۸
۱ – مفهوم اعانت ۲۸
۲ – مفهوم اثم ۲۹
۳ – مفهوم عدوان ۳۰
مبحث سوم – تاریخچه معاونت در جرم ۳۱
گفتار اول – حقوق ایران ۳۱
گفتار دوم – حقوق انگلستان ۳۶
گفتار سوم– حقوق لبنان ۳۷
مبحث چهارم– مفهوم علت و شرط و سبب در حقوق اسلامی و مقایسه آنها با معاونت در جرم ۴۰
گفتار اول– مفهوم علت، شرط و سبب در حقوق اسلامی ۴۰
الف – علت ۴۰
ب– شرط ۴۱
ج– سبب ۴۳
گفتار دوم – مقایسه عل–ت، شرط و سبب با معاونت در جرم ۴۸
الف – مقایسه علت با معاونت در جرم ۴۸
ب– مقایسه شرط با معاونت در جرم ۴۹
ج– مقایسه معاونت و تسبیب در ارتکاب جرم ۵۰
فصل دوم : ارکان تشکیل دهنده معاونت در جرم ۵۳
مبحث اول – رکن قانونی ۵۶
گفتار اول – مجرمانه بودن عمل اصلی ۵۷
الف– مجرمانه بودن عمل اصلی در حقوق کیفری ایران ۵۷
ب– مجرمانه بودن عمل اصلی در حقوق کیفری لبنان ۶۰
ج– مجرمانه بودن عمل اصلی در حقوق کیفری انگلستان ۶۳
گفتار دوم – آثار و تبعات معاونت استعاره ای ۶۶
الف– شمول علل موجهه جرم بر جرم اصلی ۶۶
ب– موقعیت معاون جرم در صورت فقدان وصف مجرمانه عمل اصلی ۶۸
ج– موقعیت معاون در شروع به جرم ۷۰
۱– معاونت در شروع به جرم ۷۰
۲– شروع به معاونت ۷۱
۳– مطالعه تطبیقی ۷۲
مبحث دوم – عنصر مادی ۷۵
گفتار اول – رفتار فیزیکی ۷۶
گفتار دوم – زمان لازم جهت تحقق معاونت در جرم ۸۳
الف– تقدم یا اقتران زمان معاونت در جرم ۸۳
ب– معاونت پس از ارتکاب جرم ۸۶
گفتار سوم – مصادیق معاونت در جرم در حقوق ایران و تطبیق آن با حقوق لبنان و انگلستان ۸۹
الف– مصمم کردن دیگری به ارتکاب جرم از طریق تحریک، ترغیب، تهدید، تطمیع و یا دسیسه و فریب و نیرنگ؛ ۹۰
۱ – تحریک ۹۰
۱ – ۱ بررسی تحریک در حقوق ایران ۹۰
۱ –
– ۱ اقسام تحریک ۹۱
۱ –
– ۲ شرایط تحقق تحریک ۹۲
۱ –
–
– ۱ منجز و مستقیم بودن تحریک ۹۲
۱ –
–
– ۲ فردی بودن تحریک ۹۳
۱ –
–
– ۳ موثر بودن تحریک ۹۵
۱ – ۲ بررسی تحریک در حقوق لبنان ۹۶
۱ – ۳ بررسی تحریک در حقوق انگلستان ۹۹
۱ – ۴ مطالعه تطبیقی ۱۰۱
۲ – ترغیب ۱۰۳
۳ – تهدید ۱۰۶
۴ – تطمیع ۱۱۰
۵ – دسیسه فریب و نیرنگ ۱۱۳
ب – تهیه وسایل ارتکاب جرم ۱۱۵
ج– ارایه طریق ارتکاب جرم ۱۱۸
د– تسهیل ارتکاب جرم ۱۲۱
مبحث سوم – عنصر معنوی ۱۲۶
گفتار اول – عنصر روانی معاونت در جرایم عمدی ۱۲۶
الف– علم و آگاهی ۱۲۷
ب– اراده یا قصد مجرمانه ۱۲۸
ج– توافق اراده و وحدت قصد معاون و مباشر ۱۳۳
د– انصراف معاون و آثار آن ۱۴۰
گفتار دوم – عنصر روانی معاونت در جرایم غیر عمدی ۱۴۲
الف– موضع حقوق ایران ۱۴۳
۱ – نظرات حقوقدانان ۱۴۳
۱ – ۱ نظرات مخالفین ۱۴۳
۱ – ۲ نظرات موافقین ۱۴۴
۲ – رویه قضایی: ۱۴۵
ب– موضع حقوق لبنان ۱۴۸
ج– موضع حقوق انگلستان ۱۵۰
فصل سوم: محاکمه و مجازات معاون جرم و مسایل فرعی مربوط به معاونت در جرم ۱۵۳
مبحث اول – محاکمه و مجازات معاون جرم ۱۵۴
گفتار اول – دادگاه صالح جهت رسیدگی به جرم معاون ۱۵۴
گفتار دوم – مجازات معاونت در جرم ۱۵۷
الف– مجازات معاون جرم در قوانین جزایی ایران ۱۵۷
ب– مجازات معاون جرم در قوانین جزایی لبنان ۱۶۰
ج– مجازات معاون جرم در قوانین جزایی انگلستان ۱۶۳
مبحث دوم – مسایل فرعی مربوط به معاونت در جرم ۱۶۵
گفتار اول – موقعیت معاون جرم در شرایطی که فاعل اصلی از عوامل رافع مسیولیت کیفری برخوردار است ۱۶۵
گفتار دوم – تاثیر عوامل و کیفیات مخففه و علل موجهه در میزان مجازات معاون جرم ۱۶۸
گفتار سوم – تاثیر کیفیات مشدده بر مجازات معاون ۱۷۱
گفتار چهارم – شمول عفو عمومی بر جرم اصلی و تاثیر آن بر موقعیت معاون جرم ۱۷۴
گفتار پنجم – موقعیت معاون جرم در صورت گذشت مدعی خصوصی ۱۷۵
گفتار ششم – معاونت در معاونت ۱۷۶
مبحث سوم – معاونت به عنوان جرم مستقل ۱۸۰
گفتار اول – معاونت به عنوان جرم مستقل درحقوق ایران ۱۸۱
الف– معاونت به عنوان جرم مستقل در جرایم مستوجب تعزیر ۱۸۱
۱ – در جرایم علیه اشخاص ۱۸۱
۲ – در جرایم علیه اموال و مالکیت ۱۸۲
۳ – در جرایم علیه امنیت داخلی یا خارجی کشور ۱۸۳
ب– معاونت به عنوان جرم مستقل در جرایم مستوجب حد ۱۸۵
۱ – معاونت در شرب خمر ۱۸۵
۲ – معاونت در محاربه ۱۸۶
ج– معاونت به عنوان جرم مستقل در جرایم مستوجب قصاص ۱۸۷
۱ – معاونت در قتل از طریق امساک ۱۸۸
۲ – معاونت در قتل از طریق اکراه ۱۸۸
۳ – معاونت در قتل از طریق نظارت: ۱۹۰
گفتار دوم – معاونت در جرم به عنوان جرم مستقل در حقوق انگلستان ۱۹۰
گفتار سوم – معاونت در جرم به عنوان مستقل در حقوق لبنان ۱۹۱
گفتار چهارم – مطالعه تطبیقی ۱۹۲
نتیجه گیری و پیشنهاد ۱۹۴
الف – نتیجه گیری ۱۹۵
ب – پیشنهاد ۱۹۶
ضمایم ۱۹۸
فهرست منابع ۲۰۱
الف – کتب فارسی ۲۰۲
ب – کتب عربی ۲۰۵
ج – کتب انگلیسی ۲۰۸
کلیدواژه ها
- مطالعه تطبیقی
- انگلستان
- ایران
- لبنان
- علیت
- رویه قضایی
- مطالعه تطبیقی
- انگلستان
- لبنان
- تسبیب
- مباشرت.
- معاونت در جرم
- نظام های حقوقی
- حقوق اسلامی
- جرایم مستوجب تعزیر