بررسی تطبیقی جایگاه شاکی در فرآیند دادرسی کیفری ایران و انگلستان
 | |
| عنوان | بررسی تطبیقی جایگاه شاکی در فرآیند دادرسی کیفری ایران و انگلستان |
|---|---|
| رشته | حقوق جزا و جرم شناسی |
| دانشجو | رامین سیدبرایی |
| استاد راهنما | محمدخلیل صالحی |
| مقطع | کارشناسی ارشد |
| سال دفاع | ۱۳۹۲ |
| دانشگاه | دانشگاه قم |
بررسی تطبیقی جایگاه شاکی در فرآیند دادرسی کیفری ایران و انگلستان عنوان پایان نامه ای است که توسط رامین سیدبرایی، با راهنمایی محمدخلیل صالحی در سال ۱۳۹۲ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه قم دفاع گردید.
چکیده
در مقام تببین موضوع در بحثی تطبیقی و مقایسه ای جایگاه شاکی در فرآیند دادرسی کیفری در دو مرحله ی پیش دادرسی اعم از مرحله ی تعقیب و تحقیق و مرحله ی دادرسی و اجرای احکام مورد بررسی قرار گرفته و جایگاه شاکی در این دو مرحله تشریح گردیده است. بدین نحو که بحث از حقوق و تکالیف شاکی به عنوان پناه جوی عدالت کیفری از بدو ورود به فرآیند دادرسی کیفری تا زمان اجرای حکم مد نظر می باشد چرا که بزه دیدگان پس از طرح دعوی در مراجع کیفری در کنار سایر مقامات قضایی بار سنگین اثبات مجرمیت مشتکی عنه را در مرحله ی پیش دادرسی و دادرسی بر عهده دارند و در این راستا قانونگذار حقوق و تکالیفی را اعم از پیگیری دعوی، امکان مطالبه ی ضرر و زیان، تامین خواسته، رد دادرس، حق داشتن وکیل، حق حضور در جلسات رسیدگی، حق بر اعتراض بر احکام صادره و همچنین اجرای احکام صادره را مقرر داشته که بحث تفصیلی هر کدام جهت تببین جایگاه شاکی در فرآیند دادرسی کیفری مورد مداقه واقع گردیده است. در مقام بررسی اولیه دیدگاه محقق بر جامعیت جایگاه بزه دیده در مقایسه با جایگاه همتای ایرانی بوده لکن بررسی موضوع به صورت جامع نتیجه ای دیگر را عاید نموده به نحوی که بزه دیده ی ایرانی پس از مراجعه به مراجع قضایی از لجاظ تیوری از حقوقی بس متنوع و از لحاظ عملی از جایگاهی بس موسع برخوردار است که قدرت عمل را در راستای احقاق حقوق از دست رفته ی وی اهیاء می نماید.
ساختار و فهرست پایان نامه
مقدمه:
مقدمه موضوع ۱
اهمیت موضوع ۱
اهداف تحقیق ۳
پرسش های تحقیق ۳
فرضیه ی تحقیق ۳
پیشینه ی موضوع ۴
چهارچوب بحث ۴
فصل اول: کلیات ۵
مبحث اول: واژگان شناسی ۵
گفتار اول: بزه دیده در لغت و اصطلاح ۵
الف: بزه دیده در فرهنگ ها ۶
ب: بزه دیده در نوشته های حقوقی ۶
پ: بزه دیده در قوانین داخلی و خارجی ۷
گفتار دوم: زیان دیده در لغت و اصطلاح ۷
الف: زیان دیده از نظر لغوی ۷
ب: زیان دیده از نظر اصطلاحی ۸
گفتار سوم: شاکی در لغت و اصطلاح ۸
الف: شاکی از نظر لغوی ۸
ب: شاکی از نظر اصطلاحی ۸
گفتار چهارم: مدعی خصوصی در لغت و اصطلاح ۱۰
الف: مدعی خصوصی از نظر لغوی ۱۰
ب: مدعی خصوصی از نظر اصطلاحی
گفتار پنجم: اعلام کننده در لغت و اصطلاح ۱۱
الف: اعلام کننده از نظر لغوی ۱۱
ب: اعلام کننده از نظر اصطلاحی ۱۱
مبحث دوم: پیشینه ی جایگاه شاکی ۱۳
گفتار اول: تاریخچه ی جایگاه شاکی در ایران ۱۳
گفتار دوم: تاریخچه ی جایگاه شاکی در انگلستان ۱۷
گفتار سوم: تاریخچه جایگاه شاکی در امریکا ۱۸
مبحث سوم: مبانی و ضرورت های تخصیص جایگاهی خاص به بزه دیدگان به عنوان شاکی ۱۹
گفتار اول: مبانی ایدیولوژیک ۲۰
گفتار دوم: مبانی ارزشی ۲۱
گفتار سوم: اجرای نظم و امنیت در جامعه ۲۱
گفتار چهارم: اجرای عدالت ۲۲
گفتار پنجم: تامین امنیت قضایی ۲۳
گفتار ششم: تقلیل بزهکاری ۲۳
گفتار هفتم: تشفی خاطر بزه دیدگان ۲۴
گفتار هشتم: جبران خسارت بزه دیدگان ۲۵
مبحث چهارم: ابعاد کاربردی تعریف جایگاهی خاص برای شاکی ۲۶
گفتار اول: افزایش میزان موفقیت اقدامات پیشگیری از جرم ۲۶
گفتار دوم: آگاهی از نیازمندی های بزه دیدگان و تامین آن ۲۶
گفتار سوم: مساعدت در کشف رقم سیاه جرم ۲۶
گفتار چهارم: کمک به اجرای عدالت ۲۶
مبحث پنجم: انواع شاکی ۲۶
گفتار اول: انواع شاکی به اعتبار نوع جرم ارتکابی ۲۶
الف: شاکی دعوای عمومی ۲۸
ب: شاکی دعوای خصوصی ۳۱
ج: شاکی دعوای عمومی و خصوصی ۳۲
گفتار دوم: انواع شاکی به اعتبار هدف شاکی ۳۲
الف: شاکی حرفه ای ۳۲
ب: شاکی موردی ۳۵
گفتار سوم: انواع شاکی به اعتبار ماهیت شاکی ۳۵
الف: شاکی حقوقی ۳۵
ب: شاکی حقیقی ۳۶
گفتار چهارم: انواع شاکی به اعتبار نحوه ی بزه دیدگی ۳۷
الف: شاکی بزه دیدگی مستقیم و غیر مستقیم ۳۷
گفتار پنجم: انواع شاکی به اعتبار تاثیر گذشت در دعوی ۳۸
الف: شاکی جرایم قابل گذشت، غیر قابل گذشت و قابل گذشت نسبی ۳۸
مبحث ششم: جانشینان شاکی ۴۰
گفتار اول: جانشینان قهری ۴۰
الف: وراث ۴۰
۱: وراث متوفی بزه دیده ۴۰
۲: شرایط مورث و زمان انتقال جایگاه جانشینی به وراث ۴۳
۳: دعاوی قابل انتقال به وراث ۴۵
ب: ولی ۴۷
پ: وصی ۴۹
گفتار دوم: جانشینان قراردادی ۵۰
الف: بیمه های خصوصی ۵۰
۱: انواع بیمه ۵۰
۲: بیمه های خصوصی ۵۰
۳: انواع بیمه های خصوصی ۵۰
ب: سازمان تامین اجتماعی ۵۸
پ: سایر جانشینان ناشی از قرارداد ۶۶
گفتار سوم: جانشینان قانونی ۶۸
الف: طلبکاران ۶۸
ب: قاضی ۶۸
پ: دادستان ۷۰
ت: قیم ۷۰
ث: امین ۷۳
ج: سازمان های دولتی و غیر دولتی ۷۳
چ: اداره ی تصفیه (مدیر تصفیه) ۷۵
فصل دوم: جایگاه شاکی در مرحله ی تعقیب و تحقیق ۷۷
مبحث اول: جایگاه شاکی در مرحله ی تعقیب ۷۸
گفتار اول: اقامه یا عدم اقامه ی دعوای کیفری از جانب شاکی ۷۸
الف: ذکر مشخصات هویتی و اقامتی در شکواییه ۸۱
۱: ذکر مشخصات هویتی واقامتی بزه دیده ۸۱
۲: ذکر مشخصات هویتی و اقامتی مشتکی عنه یا مظنون ۸۴
ب: ذکر موضوع شکایت در شکواییه ۸۶
پ: تعیین ضرر و زیان وارده در شکواییه ۸۹
ت: ذکر مشخصات زمانی و مکانی جرم واقع شده ۹۰
۱: تاثیر ذکر تاریخ وقوع جرم بر قانون حاکم ۹۱
۲: تاثیر ذکر تاریخ وقوع جرم بر تشخیص مرور زمان ۹۱
۳: تاثیر ذکر تاریخ وقوع جرم بر فرآیند کشف جرم ۹۲
۴: تاثیر ذکر زمان و مکان وقوع جرم بر صلاحیت دادگاه ها ۹۲
ث: ذکر ادله در شکواییه ۹۲
ج: نحوه ی تسلیم شکایت ۹۵
چ: شکل شکواییه ی تسلیمی از لحاظ کتبی و شفاهی بودن ۹۶
ح: مقام صالح جهت پذیرش شکواییه و آثار تحویل شکواییه به مقام غیر صالح ۹۶
خ: اثرات و پیامدهای اقامه یا عدم اقامه ی دعوی ۱۰۰
۱:لزوم پذیرش شکایت وعدم تعقیب جرایم خصوصی بدون شکایت شاکی۱۰۰
۲: به جریان انداختن دعوای عمومی و خصوصی ۱۰۱
۳: ممانعت از تحقق مرور زمان ۱۰۲
دال: تزاحم مصالح با دعوای اقامه شده ۱۰۲
۱: حدود ۱۰۳
۲: قصاص ۱۰۳
۳: دیات ۱۰۴
۴: تعزیرات ۱۰۴
ذ: وضعیت حق اقامه یا عدم اقامه ی دعوی در کشور فرانسه
ر: وضعیت حق اقامه یا عدم اقامه ی دعوی در کشور انگلستان ۱۰۶
گفتار دوم: پیگیری تعقیب و یا انصراف از آن
گفتار سوم: ابطال تمبر ۱۱۲
گفتار چهارم: تامین امنیت بزه دیده پس از ورود به سیستم قضایی ۱۱۲
الف: حفاظت از اطلاعات مربوط به بزه دیده ۱۱۳
ب: حفاظت از خود بزه دیده ۱۱۳
ج: حفاظت از محل استقرار بزه دیده ۱۱۳
گفتار پنجم: رجوع به دادگاه حقوقی یا کیفری ۱۱۴
الف: حق انتخاب دادگاه حقوقی یا کیفری در رسیدگی به دعوای مدنی ۱۱۶
ب: مخالفان و موافقان حق انتخاب دادگاه حقوقی یا کیفری در رسیدگی به دعوای مدنی ۱۱۷
پ: محدوده ی حق انتخاب ۱۱۸
ت: دادگاه کیفری صالح برای رسیدگی به دعوای حقوقی ۱۲۰
۱: دادگاه عمومی
۱–۱: دادگاه عمومی شهرستان ۱۲۰
۱–۲: دادگاه کیفری استان ۱۲۰
۲: دادگاه اختصاصی ۱۲۱
۲–۱: دادگاه نظامی ۱۲۱
۲–۲: دادگاه انقلاب
۲–۳: دادگاه ویژه ی روحانیت ۱۲۱
۲–۴: دادگاه اطفال ۱۲۱
ث: تاثیر گذاری و تاثیر پذیری دعوای مدنی از دعوای کیفری ۱۲۲
۱: تخصصی نمودن دادرسی های جزایی ۱۲۳
۲ : مکلف نمودن دادگاه بر اصدار حکم موضوع دعوای مدنی با تبعیت از حکم
صادره کیفری ۱۲۳
۳: گسترش دامنه ی اختیارات شاکی در جریان دعوای کیفری در صورت طرح دعوای مدنی ۱۲۴
۴ : لزوم رعایت تشریفات آیین دادرسی مدنی
ج: حق برگشت از انتخاب و یا تکلیف بر ادامه ی آن ۱۲۴
گفتار ششم: تقدیم دادخواست و مطالبه ی ضرر و زیان از داداگاه کیفری ۱۲۷
الف: ضرر و زیان قابل مطالبه ۱۲۹
۱: ضرر و زیان مادی ۱۳۱
۲: ضرر و زیان معنوی ۱۳۲
۳: منافع ممکن الحصول ۱۳۵
ب: موارد لزوم یا عدم تقدیم دادخواست ۱۳۶
پ: مواعد تقدیم دادخواست ۱۳۹
ت: ذی حق در تقدیم دادخواست ۱۴۱
ث: نتایج تقدیم یا عدم تقدیم دادخواست ۱۴۳
۱: عدم امکان صدور حکم به جبران ضرر و زیان در صورت فقدان دادخواست تقدیمی ۱۴۳
۲: لزوم ابلاغ دادخواست به خوانده ۱۴۴
ج: شرایط تنظیم دادخواست و راه کارهای اصلاح آن ۱۴۵
۱: شرایطی که ضمانت اجرای آنها در قانون تعیین نشده است ۱۴۶
۲: شرایطی که ضمانت اجرای آنها رد فوری دادخواست است ۱۴۷
۳: شرایطی که ضمانت اجرای آنها توقیف دادخواست است ۱۴۸
چ: نحوه ی تسلیم دادخواست در مراجع کیفری ۱۵۳
ح: لزوم یا عدم لزوم سپردن تامین در صورت تقدیم دادخواست و مطالبه ی خسارت ۱۵۳
گفتار هفتم: ارایه ی ادله در مرحله ی تعقیب ۱۵۵
الف: تکلیف یا عدم تکلیف در ارایه ی ادله ۱۵۷
ب: علل لزوم ارایه ی ادله در مرحله ی تعقیب ۱۵۹
پ: نحوه ی ارایه ی ادله ۱۶۰
ت: انواع ادله در مرحله ی تعقیب ۱۶۲
گفتار هشتم: امکان صلح و سازش ۱۷۰
گفتار نهم: ترک تعقیب ۱۷۱
گفتار دهم: گذشت از دعوی در مرحله ی تعقیب ۱۷۳
الف: اثرات ارایه ی گذشت از سوی ذیحق ۱۷۷
ب: چالش میان گذشت شاکی با قاعده ی سنجش لزوم به حرکت درآوردن
دعوای کیفری ۱۸۳
گفتار یازدهم: جایگاه شاکی در تعویق تعقیب دعوای کیفری ۱۸۶
گفتار دوازدهم: تایید متهم یا بزه منتسب به وی ۱۸۸
گفتار سیزدهم: حق برخورداری از خدمات حقوقی (مشاوره، حق داشتن وکیل،حق بر
معاضدت) ۱۸۹
مبحث دوم: جایگاه شاکی در مرحله ی تحقیق ۱۹۷
گفتار اول: جایگاه شاکی در جمع آوری ادله در مرحله ی تعقیب ۱۹۷
الف: حق حضور یا عدم حضور در زمان تحقیقات و جمع آوری ادله ۲۰۰
ب: حق اطلاع از زمان و مکان انجام تحقیقات (گردآوری ادله) ۲۰۰
پ: حق حضور در زمان تحقیقات و جمع آوری ادله ۲۰۱
ت: حق درخواست تحقیق یا اقدامی خاص در زمان تحقیق و جمع آوری ادله ۲۰۴
ث: حق اعتراض (دخالت) در جریان تحقیقات و جمع آوری ادله ۲۰۴
ج: حق اطلاع از نتیجه ی تحقیقات ۲۰۶
گفتار دوم: جایگاه شاکی در صدور قرار تامین خواسته در دعاوی کیفری ۲۰۷
الف: شرایط صدور قرار تامین خواسته در امور کیفری ۲۰۷
۱: تبعیت تامین خواسته از خواسته ی دعوی ۲۰۷
۲: لزوم تقاضای تامین خواسته کیفری ۲۱۰
۳: زمان درخواست تامین خواسته کیفری ۲۱۰
۴: مقام قضایی صالح در صدور قرار تامین خواسته ۲۱۰
۵: هزینه ی درخواست صدور قرار تامین خواسته کیفری ۲۱۲
۶: تودیع خسارت احتمالی در تامین خواسته کیفری ۲۱۲
۷: وجود دلایل قابل قبول جهت صدور قرار تامین خواسته کیفری ۲۱۳
ب: ذی حق در درخواست تامین خواسته ۲۱۴
پ: اثرات درخواست صدور قرار تامین خواسته ۲۱۸
۱: لزوم ابلاغ قرار به طرف مقابل
۲: ممنوعیت درخواست مجدد از مراجع متعدد ۲۱۸
۳: لزوم اجرای فوری ۲۱۸
۴: لزوم ترتیب اثر به درخواست تامین خواسته شاکی ۲۱۹
۵: ممنوعیت هرگونه نقل و انتقال در اموال توقیف شده ۲۲۰
ت: چالش قرار تامین خواسته و قرار تامین کیفری ۲۲۱
ث: موارد تبدیل توقیف اموال متهم به ضامن ۲۲۲
گفتار سوم: جایگاه شاکی در قرارهای تامین کیفری صادره از سوی محاکم ۲۲۲
الف: موارد نیاز به درخواست شاکی جهت صدور قرار تامین کیفری و نحوه ی ارایه ی
آن
ب: حمایت از حقوق شاکی از طریق صدور قرار تامین کیفری ۲۲۶
پ: عنایت به ضرر و زیان وارده به شاکی در زمان اصدار قرارهای تامین کیفری ۲۲۶
ت: جبران ضرر و زیان های شاکی از منبع قرار های تامین کیفری ۲۲۷
گفتار چهارم: حق بر رد دادرس ۲۳۰
الف: ذی حق در رد دادرس ۲۳۷
ب: مقام قضایی قابل رد ۲۳۸
پ: زمان ایراد رد دادرس ۲۴۰
ت: نحوه ی ایراد رد دادرس ۲۴۰
گفتار پنحم: اعتراض یا عدم اعتراض یه قرارهای صادره از سوی مرجع تحقیق ۲۴۱
الف: قرارهای تمهیدی ۲۴۱
۱: قرار تامین خواسته ۲۴۱
۲: قرار تامین کیفری ۲۴۱
۳: قرار اناطه ۲۴۲
ب: قرارهای نهایی ۲۴۳
۱: قرار منع تعقیب ۲۴۳
۲: قرار موقوفی تعقیب ۲۴۴
۳: قرار ترک تعقیب ۲۴۴
۴: قرار مجرمیت ۲۴۴
فصل سوم: جایگاه شاکی در مرحله ی دادرسی و اجرای احکام ۲۴۵
مبحث اول: جایگاه شاکی در مرحله ی دادرسی ۲۴۶
گفتار اول: حق اطلاع از زمان و مکان برگزاری جلسات دادرسی ۲۴۶
گفتار دوم: حق حضور در جلسات دادرسی ۲۴۷
گفتار سوم: اعتراض یا عدم اعتراض بر حکم صادره ۲۵۱
الف: دعاوی قابل تجدیدنظر خواهی ۲۵۳
ب: ذیحق در تجدیدنظر خواهی ۲۵۶
پ: مهلت تجدیدنظر خواهی
ت: نحوه ی تجدید نظر خواهی ۲۵۷
مبحث دوم: جایگاه شاکی در مرحله ی اجرای احکام ۲۵۹
گفتار اول: درخواست اجرای حکم صادره کیفری ۲۵۹
گفتار دوم: ذی حق در درخواست اجرای حکم صادره کیفری ۲۶۰
گفتار سوم: نحوه ی درخواست اجرای حکم صادره کیفری ۲۶۱
گفتار چهارم: اثرات درخواست یا عدم درخواست اجرای حکم صادره کیفری ۲۶۲
گفتار پنجم: زمان درخواست اجرای حکم صادره کیفری ۲۶۳
گفتار ششم: جایگاه شاکی در اجرای احکام کیفری ۲۶۳
الف: جایگاه شاکی در اجرای احکام حدود ۲۶۴
ب: جایگاه شاکی در اجرای احکام قصاص ۲۶۴
پ: جایگاه شاکی در اجرای احکام دیات ۲۶۷
ت: جایگاه شاکی در اجرای احکام تعزیرات و بازدارنده ها ۲۶۷
گفتار هفتم: مطالبه ی مازاد بر دیه در صورت عدم تکافوی دیه ی پرداختی ۲۶۷
الف: نحوه ی درخواست خسارات مازاد بر دیه ۲۶۹
گفتار هشتم: گذشت از دعوی در جرایم قابل گذشت و غیر قابل گذشت پس از صدور حکم
قطعی ۲۷۱
الف: ذی حق در ارایه ی گذشت ۲۷۲
ب: نحوه ی ارایه ی گذشت ۲۷۲
ج: مقام صالح در ترتیب اثر به گذشت ۲۷۴
دال: اثرات ارایه ی گذشت ۲۷۵
۱:اثرات ارایه ی گذشت پس از صدور حکم قطعی در جرایم قابل گذشت ۲۷۵
۲: اثرات ارایه ی گذشت پس از صدور حکم قطعی در جرایم غیر قابل گذشت
۲۷۸
نتیجه گیری
کلیدواژه ها
- آیین دادرسی کیفری
- شاکی
- انگلستان
- ایران
- بررسی تطبیقی
- نظام حقوقی
- شاکی
- فرآیند دادرسی کیفری
- ایران
- انگلستان
- تطبیقی