بررسی تطبیقی جبران خسارت بزه دیدگان در حقوق ایران و عدالت انتقالی

عنوان	بررسی تطبیقی جبران خسارت بزه دیدگان در حقوق ایران و عدالت انتقالی
رشته	حقوق جزا و جرم شناسی
دانشجو	مجتبی پورمحمدمهدی فرشمی
استاد راهنما	زهره موسوی فر
استاد مشاور	–– –––
مقطع	کارشناسی ارشد
سال دفاع	۱۳۹۹
دانشگاه	دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندر انزلی

بررسی تطبیقی جبران خسارت بزه دیدگان در حقوق ایران و عدالت انتقالی عنوان پایان نامه ای است که توسط مجتبی پورمحمدمهدی فرشمی، با راهنمایی زهره موسوی فر و با مشاوره –– ––– در سال ۱۳۹۹ و در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندر انزلی دفاع گردید.

چکیده

این یک اصل کلی حقوق بین الملل است که هر نقض تعهدی منجر به تعهد به جبران خسارت می شود. بنابراین تعهد به جبران خسارت در صورت نقض تعهدات حقوق بشری دولت ها نسبت به افراد بشر نیز وجود دارد. این فرض وجود دارد که تخلف های سنگین و سازمان یافته حقوق بشری همانند سایر تخلف های حقوق بشری دولت ها را متعهد به جبران خسارت از قربانیان می نماید براین اساس هدف این تحقیق شناخت وجوه جبران خسارت بزه دیدگان در حقوق ایران و عدالت انتقالی است. روش این تحقیق توصیفی–تحلیلی است. ابتدا به ضرورت وجود عدالت ترمیمی در جوامع انتقالی و کشور ایران پرداخته شد. سپس ساز و کارهای حمایتی در مورد بزه دیدگان تحت عنوان جبران خسارت در ایران و جوامع انتقالی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان می دهند که قوانین موجود جبران خسارات مادی و معنوی برای بزه دیدگان جرم را در حقوق ایران به رسمیت شناخته است و جبران خسارت توسط بزهکار و دولت تحت انجام می شود با توجه به ویژگی های خاص جرایمی که در جوامع انتقالی ارتکاب می یابد جبران خسارت قربانیان این جرایم از ویژگیهای برخوردار است و بیشتر معطوف به جبران خسارت های کلی، نمادین و معنوی می باشد و در اساسنامه دادگاه های بین المللی صرفا به موضوع جبران خسارت اشاره شده است.

ساختار و فهرست پایان نامه

چکیده

مقدمه

الف: بیان مساله

ب: اهمیت و ضرورت تحقیق

ج: پیشینه های تحقیق

د:سوال های تحقیق

ه: فرضیه های تحقیق

و: اهداف تحقیق

ز: نوآوری تحقیق

ح: روش تحقیق

ط: ساختار تحقیق

فصل اول: کلیات تحقیق ۸ ۱–۱مفاهیم

۱–۱–۱مفهوم بزه دیده

۱–۱–۱–۱ مفهوم بزه دیده از نظر لغوی

۱–۱–۱–۲ مفهوم بزه دیده از نظر اصطلاحی

۱–۱–۲مفهوم جبران خسارت

۱–۱–۳مفهوم عدالت انتقالی

۱–۲ انواع بزه دیده

۱–۲–۱بزه دیده اولیه

۱–۲–۲ بزه دیده ثانویه

۱–۲–۳بزه دیده کاملا بی گناه

۱–۲–۴ بزه دیده با کمینه تقصیر

۱–۲–۵بزه دیده با مسوولیت مجرمانه همسان با مجرم

۱–۲–۶بزه دیده مقصر بیش از بزهکار یا به تنهایی مقصر

۱–۳انواع خسارت

۱–۳–۱خسارت مادی

۱–۳–۲خسارت جانی و بدنی

۱–۳–۳خسارت معنوی و حیثیتی

۱–۴ روش های جبران خسارت

۱–۴–۱جبران خسارت عینی

۱–۴–۱–۱محاسن و معایب جبران خسارت عینی

۱–۴–۲جبران خسارت بدلی

۱–۴–۲–۱ انواع معادل

۱–۴–۲–۲استرداد مثل

۱–۴–۲–۳پرداخت مبلغ پول

۱–۴–۲–۴محاسن و معایب جبران خسارت بدلی

۱–۴–۲–۵ مزیتها جبران خسارت بدلی

۱–۴–۲–۶ معایب جبران خسارت بدلی

۱–۵ویکردهای راجع به عدالت انتقالی

۱–۵–۱رویکردهای انتقال های کلاسیک

۱–۵–۲رویکردهای انتقال در دموکراسی های متعارض

۱–۵–۳رویکرد عدالت انتقالی لیبرال

۱–۵–۴رویکرد عدالت ترمیمی

۱–۵–۵رویکرد عدالت جامع

۱–۵–۶حقوق بین الملل و عدالت انتقالی

۱–۵–۷رویکرد عدالت جامع عدالت انتقالی در جوامع مخاصمه زده

۱–۶جبران خسارت عینی در حقوق ایران

۱–۷ جبران خسارت بدلی در حقوق ایران

فصل دوم: جبران خسارت بزه دیده در حقوق ایران ۲۴ ۲–۱ سازکارهای جبران خسارت در حقوق ایران

۲–۱–۱ جبران دولتی خسارت

۲–۱–۱–۱ جبران خسارت بزه دیده بر پایه ضمان قهری دولت

۲–۱–۱–۲ جبران خسارت بزه دیده بر پایه ضمان قراردادی دولت

۲–۱–۱–۳ مسوولیت اجتماعی دولت

۲–۱–۱–۳–۱نظریه همبستگی اجتماعی ۲۹ ۲–۱–۱–۳–۲نظریه کاهش هزینه ها ۳۰ ۲–۱–۱–۴ جبران خسارت توسط دولت در پرتو ماهیت خسارت

۲–۱–۱–۵ جبران خسارت توسط دولت در پرتو شرایط خسارت

۲–۱–۱–۶جبران خسارت توسط دولت در پرتو نوع جرم ارتکابی

۲–۱–۱–۷جبران خسارت توسط دولت در پرتو وضعیت بزه دیده

۲–۱–۱–۷–۱کشته شدن شخص مجنون در مقام دفاع مشروع

۲–۱–۱–۷–۲مهدور الدم نبودن بزه دیده

۲–۱–۱–۷–۳مقصر نبودن بزه دیده

۲–۱–۱–۸جبران خسارت توسط دولت در پرتو وضعیت بزهکار

۲–۱–۱–۸–۱عدم وجود عاقله برای بزهکار

۲–۱–۱–۸–۲عدم شناسایی بزهکار

۲–۱–۱–۹جبران خسارت از طریق صندوق های جبران خسارت

۲–۱–۱–۱۰جبران خسارت معنوی از طریق دستگاه های دولتی

۲–۱–۱۰–۱روشهای متداول جبران خسارت معنوی بر اساس متون قانونی موجود

۲–۱–۱–۱۰–۲ موقوف نمودن یا از بین بردن منبع ضرر

۲–۱–۱–۱۰–۳ عذر خواهی شفاهی از خسارت دیده

۲–۱–۱–۱۰–۴ عذرخواهی عملی یا کتبی یا درج مراتب اعتذار در جراید

۲–۱–۱–۱۰–۵ پرداخت مال یا ما به ازای مادی به خسارت دیده

۲–۱–۲جبران خسارت توسط بزهکار

۲–۱–۲–۱پرداخت غرامت

۲–۱–۲– ۲اعاده وضع به سابق

۲–۱–۲– ۳اعاده حیثیت یا توان بخشی

۲–۱–۲–۴تاوان

۲–۲ چالشهای اعمال اصل جبران خسارت در ایران

فصل سوم: جبران خسارت بزه دیده در حقوق عدالت انتقالی ۴۴ ۳–۱جبران خسارت در اساسنامه دادگاه های بین المللی کیفری

۳–۱–۱ جبران خسارت در اساسنامه دادگاه بین المللی کیفری یوگسلاوی سابق و روآندا

۳–۱–۲ جبران خسارت در اساسنامه دادگاه ویژه سیرالیون

۳–۱–۳جبران خسارت در اساسنامه دادگاه ویژه عراق

۳–۱–۴جبران خسارت در اساسنامه دادگاه ویژه لبنان ۵۰ ۳–۱–۵جبران خسارت در اساسنامه دیوان کیفری بین المللی

۳–۱–۶ چالش های جبران خسارت در دیوان جنایی بین المللی

۳–۲ برنامه های جبران خسارت در جوامع انتقالی

۳–۲–۱ اهداف برنامه های جبران خسارت در جوامع انتقالی

۳–۲–۲ ساز و کارهای برنامه های جبران خسارت در جوامع انتقالی

۳–۲–۲–۱جبران خسارت فردی

۳–۲–۲–۲جبران خسارت جمعی

۳–۲–۲–۳ جبران خسارت نمادین

۳–۲–۲–۴جبران خسارت معنوی

نتیجه گیری

فهرست منابع

فهرست منابع فارسی

چکیده انگلیسی

صفحه عنوان انگلیسی

کلیدواژه ها

• عدالت انتقالی
• جبران خسارت بزه دیدگان
• عدالت ترمیمی
• نقض حقوق بشر
• جوامع انتقالی